Suýt mất mạng vì chủ quan với bướu giáp lành tính

Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội cho biết, cơ sở vừa thực hiện thành công một ca phẫu thuật tuyến giáp phức tạp cho bệnh nhân 70 tuổi có khối u phát triển nhanh, lan xuống trung thất và chèn ép khí quản, khiến bệnh nhân trước mổ phải chịu nhiều biến chứng nguy hiểm.

Ảnh minh họa

Bệnh nhân N.T.G. (70 tuổi) được chẩn đoán có khối u tuyến giáp từ trước nhưng không điều trị do u phát triển chậm và không gây đau.

Tuy nhiên, khoảng một tháng gần đây, khối u tăng kích thước nhanh, gây khó thở, khàn giọng, nuốt vướng và ho kéo dài. Bệnh nhân phải nhập viện điều trị viêm phổi do đờm ứ đọng vì khí quản bị hẹp.

Ngoài các triệu chứng trên, vùng cổ bệnh nhân cũng biến dạng rõ rệt do khối u to lan rộng hai bên, gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy khối u tuyến giáp cả hai thùy phát triển lớn bất thường, đặc biệt u thùy trái kích thước lên đến 7,5 x 6 x 5 x 4,5 cm lan sâu vào trung thất, chèn ép khí quản sang phải. Thùy phải cũng có khối u kích thước 6 x 3 x 2,5 cm, được xác định là bướu giáp keo đa nhân.

Khối u chèn ép nghiêm trọng khiến khí quản bị thu hẹp chỉ còn 4mm, trong khi đường kính trung bình của khí quản người trưởng thành là từ 1,5 đến 2,5cm. Chính vì vậy, bệnh nhân luôn trong tình trạng thở gấp, hụt hơi và viêm phổi tái phát do lưu thông khí kém.

Trước khi thực hiện phẫu thuật, bệnh nhân được điều trị viêm phổi tích cực và chống phù nề để ổn định thể trạng. Đây là điều kiện tiên quyết giúp giảm rủi ro trong quá trình gây mê và phẫu thuật.

TS.Phan Lê Thắng, Trưởng khoa Ngoại Theo yêu cầu, người phụ trách trực tiếp ca phẫu thuật cho biết, với khối u thòng sâu xuống trung thất, cực dưới khối u xuống dưới quai động mạch chủ và các mạch máu lớn, đặt nội khí quản là một thử thách lớn do đường thở chèn ép, dễ co thắt và phù nề. Trong trường hợp xấu, ê-kíp đã chuẩn bị sẵn phương án mở ngực, cưa xương ức và máu dự phòng nếu xảy ra mất máu nhiều.

Sau gần 2 giờ, toàn bộ tuyến giáp cùng hai khối u lớn ở cả hai thùy được bóc tách và lấy ra an toàn. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy: thùy trái là u tuyến thể nang, thùy phải là bướu giáp keo đa nhân.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân tỉnh táo, hô hấp cải thiện tốt, không cần hỗ trợ thở máy. Bệnh nhân có thể ăn nhẹ, giao tiếp bình thường và được tư vấn dùng hormon thay thế lâu dài để duy trì chức năng nội tiết.

Theo TS.Phan Lê Thắng, các khối u tuyến giáp lành tính thường phát triển âm thầm và dễ bị bỏ qua nếu không gây triệu chứng. Tuy nhiên, khi khối u lớn có thể gây chèn ép đường thở, thực quản và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

Vì vậy, người dân nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là siêu âm tuyến giáp, để phát hiện và xử lý sớm các bất thường. Sự chủ quan và trì hoãn điều trị có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm và khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

Tại Việt Nam, căn bệnh này cũng có xu hướng gia tăng rõ rệt với 5.418 ca mắc mới. Ung thư tuyến giáp đứng thứ 5 trong các loại ung thư thường gặp ở nữ giới và xếp thứ 15 ở nam giới. Nữ giới có tỷ lệ mắc bệnh cao gấp ba lần so với nam (tương ứng tỉ lệ nam/nữ là 1/3). Tỷ lệ mắc chuẩn theo dân số đạt khoảng 31/100.000 người.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ung thư tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ đã được ghi nhận có liên quan, bao gồm tiền sử xạ trị vùng cổ, phơi nhiễm phóng xạ, mắc bệnh u tuyến giáp u đơn hoặc đa nhân và yếu tố gia đình.

Về mặt phân loại, ung thư tuyến giáp được chia thành hai nhóm chính: Thể biệt hóa, thể này tiên lượng tốt, chiếm khoảng 95% các ca bệnh và thể không biệt hóa. Thể không biệt hóa tiên lượng xấu, ít gặp, chiếm khoảng 5%.

Mỗi nhóm mang đặc điểm tiến triển và đáp ứng điều trị khác nhau, từ đó ảnh hưởng đến tiên lượng lâu dài của người bệnh. Việc chẩn đoán sớm và phân loại chính xác đóng vai trò then chốt trong lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, cũng như nâng cao hiệu quả chăm sóc.

Hai lần nhồi máu cơ tim ở tuổi 37

Anh T. (37 tuổi) đã trải qua hai lần nhồi máu cơ tim cấp chỉ trong vòng 5 tháng. Nhờ được cấp cứu và đặt stent kịp thời tại viện bệnh nhân giữ được tính mạng, nhưng đây cũng là hồi chuông cảnh báo về tình trạng tim mạch đang ngày càng trẻ hóa tại Việt Nam.

Theo GS-TS.Võ Thành Nhân, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, việc một bệnh nhân trẻ tuổi bị nhồi máu cơ tim cấp hai lần trong thời gian ngắn là trường hợp hiếm gặp, cho thấy mức độ nghiêm trọng của các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, đặc biệt là rối loạn lipid máu và lối sống chưa phù hợp.

Lần đầu tiên, vào tháng 3/2025, anh T. xuất hiện cơn đau vùng thượng vị, sau đó lan lên ngực, tay trái và sau lưng. Kết quả thăm khám cho thấy anh bị nhồi máu cơ tim không ST chênh lên do động mạch mũ trái hẹp đến 95%. Bệnh nhân được can thiệp và đặt một stent tại vị trí này. Trong khi đó, động mạch vành phải hẹp 50% nhưng chưa cần can thiệp ngay, chỉ được kê thuốc và yêu cầu tái khám định kỳ.

Tuy nhiên, chỉ sau 5 tháng, anh tiếp tục cảm thấy nặng ngực kéo dài, không thuyên giảm. Khi nhập viện cấp cứu tại viện, kết quả chẩn đoán cho thấy động mạch vành phải đã bị tắc hoàn toàn, gây tái nhồi máu cơ tim cấp. Bệnh nhân nhanh chóng được êkíp can thiệp đặt hai stent để tái thông dòng máu nuôi tim, giúp ổn định tình trạng nguy kịch.

Điều đáng nói là anh T. có tiền sử rối loạn lipid máu điều trị không ổn định. Tại thời điểm nhồi máu cơ tim lần đầu, chỉ số LDL-C (cholesterol xấu) của anh lên tới 9,4 mmol/L, trong khi mức bình thường là dưới 2,6 mmol/L. Đây là mức LDL rất cao và đặc biệt bất thường đối với một người trẻ tuổi.

GS.Nhân nhận định nguyên nhân có thể là do tình trạng tăng cholesterol máu có yếu tố di truyền, làm đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch và gây ra các biến cố tim mạch sớm.

Sau đợt điều trị, chỉ số LDL của bệnh nhân giảm còn 3 mmol/L phản ánh hiệu quả điều trị nhất định, nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu dưới 1 mmol/L đối với người có nguy cơ tim mạch rất cao, đặc biệt là người từng bị nhồi máu cơ tim hai lần. Ngoài ra, anh T. còn mắc đái tháo đường type 2. Đây là yếu tố nguy cơ quan trọng khác nếu không kiểm soát tốt có thể làm gia tăng nguy cơ tái phát nhồi máu cơ tim và các biến chứng mạch vành.

Tuy đã qua cơn nguy kịch và hết đau ngực, song anh T. tỏ ra e ngại việc xét nghiệm gene để xác định nguyên nhân cholesterol cao bất thường, dù được bác sỹ khuyến nghị.

GS Nhân cảnh báo, bệnh nhân vẫn còn nguy cơ cao tái phát nhồi máu cơ tim hoặc gặp các biến chứng nguy hiểm như rối loạn nhịp tim, suy tim, đột quỵ hoặc ngừng tim đột ngột. Do đó, ngoài việc tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị nội khoa và tái khám đúng lịch, bệnh nhân cần thực hiện thay đổi lối sống triệt để.

Cụ thể, bác sỹ khuyến cáo người bệnh nên ăn uống lành mạnh như giảm muối, hạn chế đường và chất béo bão hòa, không dùng rượu bia, tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu omega-3; tập thể dục phù hợp với thể trạng ít nhất 30 phút mỗi ngày; giữ chỉ số BMI dưới 23; kiểm soát tốt đường huyết và huyết áp; giảm căng thẳng tinh thần và đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.

ThS.Nguyễn Xuân Thắng, Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, hiện nay mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch. Đáng chú ý, tỷ lệ người trẻ mắc bệnh này đang tăng nhanh, khoảng 5-10% mỗi năm.

Các bác sỹ cảnh báo, người trẻ có chỉ số cholesterol cao bất thường hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch nên chủ động xét nghiệm gene để có hướng điều trị cá thể hóa phù hợp. Đặc biệt, không nên chủ quan nghĩ rằng nhồi máu cơ tim là bệnh của người lớn tuổi.

Bệnh thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng điển hình như: đau thắt ngực dữ dội, lan ra hàm, vai, cánh tay; vã mồ hôi; mệt mỏi; khó thở; buồn nôn; hoa mắt; chóng mặt; cảm giác hồi hộp, bồn chồn bất thường.

Khi xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo này, người bệnh cần lập tức gọi cấp cứu 115 hoặc đến ngay cơ sở y tế có khả năng can thiệp mạch vành. Cấp cứu đúng cách trong "thời gian vàng" từ 1-2 giờ sau khởi phát có thể cứu sống bệnh nhân và hạn chế di chứng.

Sai lầm khi điều trị bằng biện pháp dân gian

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận và điều trị thành công một trường hợp hóc dị vật là mảnh xương cá dài 4,5cm, cắm sâu vào hạ họng của một người đàn ông. Trường hợp này là lời cảnh báo về thói quen dùng “mẹo” dân gian để xử trí hóc xương, việc tưởng chừng vô hại nhưng có thể gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh nhân N.V.P. (60 tuổi, trú tại Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau họng, nuốt khó sau bữa ăn. Theo lời kể, trong lúc đang ăn cá và nghe điện thoại cùng lúc, ông bất ngờ bị hóc xương cá. Nghĩ rằng không nghiêm trọng, ông đã áp dụng mẹo dân gian là ngậm một viên vitamin C với hy vọng mảnh xương sẽ mềm và trôi xuống. Tuy nhiên, tình trạng không những không cải thiện mà cơn đau ngày càng dữ dội hơn.

Tại bệnh viện, bác sỹ Trịnh Thùy Liên, chuyên khoa Tai Mũi Họng đã tiến hành nội soi và phát hiện một mảnh xương cá sắc nhọn, dài 4,5cm nằm ngang ở vùng hạ họng. Đáng lo ngại, mảnh xương đã cắm sâu hơn 1cm vào thành sau họng, gây tổn thương nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nặng.

Theo bác sỹ Trịnh Thùy Liên, xương cá là một loại dị vật rất nguy hiểm vì có thể “di chuyển”. Khi người bệnh nuốt hoặc áp dụng các mẹo dân gian như nuốt cơm, ngậm vitamin C, chuối hoặc tự móc họng, dị vật không những không trôi đi mà còn có thể cắm sâu hơn, xuyên qua thành ống tiêu hóa và di chuyển đến các vị trí khác như sàn miệng, cổ, hoặc tuyến giáp.

Điều này có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng sâu, áp-xe vùng cổ, tràn mủ màng phổi, thậm chí tổn thương động mạch cảnh, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Xương cá cũng là loại dị vật hữu cơ, có thể bị phân hủy khi mắc lại trong cơ thể, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập sâu vào mô mềm. Nếu không được xử trí kịp thời, điều này có thể gây viêm nhiễm lan rộng, hình thành ổ áp-xe và khiến người bệnh rơi vào tình trạng nguy kịch.

Bác sỹ Trịnh Thùy Liên khuyến cáo, khi nghi ngờ bị hóc xương cá, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được nội soi và gắp dị vật kịp thời.

Tuyệt đối không tự ý áp dụng các mẹo dân gian như nuốt cơm, chuối, ngậm vitamin C hay cố gắng khạc, móc họng. Những hành động này chỉ khiến mảnh xương cắm sâu hơn, gây rách niêm mạc và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Để phòng tránh hóc xương cá, người dân cần chú ý tập trung khi ăn uống, không nên vừa ăn vừa nói chuyện, cần nhai kỹ và lọc xương cẩn thận trước khi ăn, đặc biệt đối với người cao tuổi, trẻ nhỏ hoặc người có rối loạn nuốt.

“Xử trí sớm và đúng kỹ thuật là chìa khóa để phòng ngừa các biến chứng nặng. Mọi “mẹo” tại nhà đều tiềm ẩn nguy cơ khiến tình trạng trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn,” bác sỹ Trịnh Thùy Liên nhấn mạnh.