Nếu như trước đây, tiểu đường (đái tháo đường) là bệnh thường gặp ở người cao tuổi, thì trong những năm gần đây, tỷ lệ người mắc đái tháo đường đang tăng một cách chóng mặt và ngày càng trẻ hóa.

Gần đây, Bệnh viện Nội tiết Trung ương thường xuyên tiếp nhận các ca bệnh đái tháo đường trẻ tuổi.

Rất nhiều người ở độ tuổi 25-30, thậm chí là tuổi vị thành niên đã mắc đái tháo đường mà không hay biết. Khoa Thận tiết niệu, Bệnh viện Nội tiết Trung ương đã tiếp nhận một ca bệnh đái tháo đường type 2 ở bệnh nhân 16 tuổi.

Bệnh nhân P.T.T (16 tuổi), Hà Nội có biểu hiện đau đầu, chóng mặt khoảng 10 ngày thì đi khám tại bệnh viện huyện và được chẩn đoán mắc đái tháo đường.

Tại bệnh viện huyện, bệnh nhân được điều trị thuốc uống 7 ngày nhưng đường huyết chưa ổn định nên đã chuyển lên Bệnh viện Nội tiết Trung ương.

Bệnh viện Nội tiết Trung ương, bệnh nhân được thăm khám và kết luận mắc đái tháo đường - rối loạn chuyển hóa, kháng insulin, béo phì độ 2 (bệnh nhân cao 1m70 và nặng 90kg), gai đen vùng cổ, buồng trứng đa nang. Tiền sử gia đình bệnh nhân có bà nội và bà ngoại đều mắc đái tháo đường.

Qua khai thác bệnh sử thì bệnh nhân có thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, chiên rán, ít vận động và ngồi tĩnh tại hàng giờ đồng hồ. Hai năm gần đây, bệnh nhân tăng cân nhanh bất thường.

Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cũng cho hay, cơ sở vừa cứu chữa thành công ca bệnh hôn mê nhiễm toan ceton do đái tháo đường ở trẻ 4 tuổi. 

Ths Hoàng Văn Kết, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực nhi, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cho hay, bệnh tiểu đường ở trẻ em chủ yếu là đái tháo đường typ 1, tức là thể đái tháo đường phụ thuộc insulin.

Đái tháo đường type 1 (hay còn gọi là tiểu đường tuýp 1) là tình trạng bệnh lý xảy ra khi tuyến tụy không sản xuất được hoặc sản xuất rất ít insulin dẫn đến thiếu hụt insulin nội sinh nghiêm trọng.

Bệnh thường được chẩn đoán ở trẻ em và người trẻ tuổi. Bệnh có thể khởi phát từ vài tháng tuổi, độ tuổi hay gặp nhất là 10-14 tuổi. Tỷ lệ nam/nữ là tương đương nhau. Đái tháo đường type 1 chiếm khoảng 5-10% trong số người mắc bệnh đái tháo đường.

Nguyên nhân gây ra đái tháo đường tuýp 1 thì đến 95% trường hợp do cơ chế tự miễn và 5% không rõ nguyên nhân. Do hệ miễn dịch tấn công nhầm và phá hủy các tế bào có nhiệm vụ sản xuất insulin ở tuyến tụy.

Một vài yếu tố nguy cơ như nhiễm virus Coxsackie, Rubella, Cytomegalo... hoặc chế độ ăn tiếp xúc sớm với sữa bò cũng có liên quan tới việc khởi phát bệnh.

Một số kháng thể kháng tế bào beta của tụy cũng có thể tìm thấy ở phần lớn bệnh nhân đái tháo đường type 1. Bên cạnh đó, trước đây nhiều người nhầm lẫn rằng đái tháo đường type 1 là một bệnh lý di truyền, điều này không đúng. Đái tháo đường type 1 không được xếp vào nhóm bệnh rối loạn di truyền.

Tuy nhiên, một người có khả năng mắc bệnh đái tháo đường tuýp 1 cao hơn nếu có người thân trực hệ chẳng hạn như cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh này.

Do vậy khi thấy xuất hiện các triệu chứng như: Khát nước, uống nhiều, tiểu nhiều, gầy sút cân, mệt mỏi, mờ mắt, đái dầm mới ở trẻ chưa bị trước đây. Đặc biệt, khi xuất hiện kèm theo một số triệu chứng cảnh báo nguy hiểm của đái tháo đường type 1 như đau bụng, nôn, rối loạn ý thức, thở nhanh sâu, hơi thở có mùi trái cây chín (táo chín…) thì người bệnh phải được đưa ngay tới cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán xác định và điều trị một cách kịp thời.

Hiện tại để điều trị đái tháo đường type 1, việc sử dụng insulin vẫn là bắt buộc. Sử dụng insulin sớm còn giúp bảo tồn chức năng tế bào beta còn sót lại. Kiểm soát đường huyết tốt góp phần giảm các nguy cơ về biến chứng trong lâu dài.

Ngoài ra, người bệnh cũng phải điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt cho phù hợp cho từng cá thể. Đối với người có chế độ hoạt động thể lực vừa phải nên duy trì khoảng 30-35 kalo/kg/ngày. Cân đối giữa các tỷ lệ Carbonhydrat, protid, lipid giúp kiểm soát đường huyết nhưng cũng đảm bảo về sinh hoạt làm việc cho người bệnh.

Đặc biệt ở trẻ em, ngoài kiểm soát đường huyết ra còn phải bảo đảm mục tiêu về tăng trưởng và phát triển bình thường của trẻ. Người bệnh đái tháo đường type 1 nên theo dõi đường huyết tối thiểu 4 lần/ngày để có thể điều chỉnh liều lượng insulin dựa theo đường máu tại nhà.

Còn theo TS.Lâm Mỹ Hạnh, Phó trưởng Khoa Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, đái tháo đường type 2 trước đây thường được biết đến là căn bệnh hay gặp ở người lớn tuổi.

Tuy nhiên, hiện nay với sự phát triển của xã hội, tỷ lệ mắc đái tháo đường type 2 ở người trẻ đang có xu hướng gia tăng. Tỷ lệ bệnh nhân trẻ tuổi mắc đái tháo đường chiếm khoảng từ 20-30% trong tổng số các bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện.

Người trẻ mắc bệnh đái tháo đường nhiều vì thói quen ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh. Cũng theo bác sĩ, các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh đái tháo đường type 2 ở người trẻ thường là có thể trạng thừa cân, béo phì. Có yếu tố gia đình, có thành viên trong nhà như bố, mẹ, anh em mắc đái tháo đường. Có lối sống lười vận động và ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, giàu năng lượng.

Đối với nữ giới trẻ tuổi, nếu mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể gây ra tình trạng kháng insulin, tăng nguy cơ mắc đái tháo đường.

Để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra, bác sĩ Hoàng Văn Kết khuyến cáo các bậc phụ huynh khi phát hiện con mình có biểu hiện uống nhiều nước, đi tiểu nhiều kèm gầy sút cân trong thời gian ngắn thì nên đưa con đi khám để phát hiện sớm bệnh tiểu đường, điều trị đúng cách tránh các tai biến nghiêm trọng có thể xảy ra.

Hiện nay, có rất nhiều người dân nhầm tưởng rằng đái tháo đường có thể chữa khỏi và tin vào nhiều nội dung quảng cáo không chính xác từ các trang mạng xã hội. Tuy vậy, các bác sĩ đều khẳng định, đến thời điểm hiện tại, chưa có biện pháp dự phòng đặc hiệu cho bệnh đái tháo đường.