Trạng thái “không bình thường”

“Nhiệm vụ này không dễ thực hiện do chưa có tiền lệ và các yếu tố tài chính đều đang được Tổng công ty kế thừa để triển khai phương án cơ cấu theo hướng phá sản”, ông Trần Mạnh Hà, quyền Tổng giám đốc SBIC cho biết.

Vào cuối tuần trước, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 1820/QĐ-BXD phê duyệt Kế hoạch sản xuất - kinh doanh, kế hoạch đầu tư phát triển và các chỉ tiêu làm căn cứ đánh giá hiệu quả hoạt động, xếp loại doanh nghiệp năm 2025 của công ty mẹ SBIC.

Đây cũng là cơ sở để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của tập thể lãnh đạo, người lao động của công ty mẹ - Tổng công ty và các đơn vị thành viên trong năm 2025.

SBIC là doanh nghiệp nhà nước, hoạt động trong lĩnh vực đóng và sửa chữa tàu thủy, đồng thời đang thực hiện nhiệm vụ xử lý doanh nghiệp theo Nghị quyết số 220/NQ-CP ngày 22/12/2023 của Chính phủ về kế hoạch tổ chức thực hiện Thông báo số 23-TB/TW ngày 28/12/2022 của Bộ Chính trị về chủ trương xử lý SBIC và nhiệm vụ do bộ chủ quản giao tại Quyết định số 136/QĐ-BGTVT ngày 7/2/2024.

Về việc triển khai Nghị quyết số 220/NQ-CP, Quyết định số 1820/QĐ-BXD của Bộ Xây dựng giao SBIC và các doanh nghiệp thành viên chủ động trao đổi, làm việc với tòa án các tỉnh, thành phố để được hướng dẫn và đẩy nhanh tiến độ xử lý phá sản.

Lãnh đạo SBIC được giao chủ động xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình phá sản, phối hợp chặt chẽ với tòa án và quản tài viên trong các nội dung: đối chiếu công nợ, rà soát pháp lý các khoản nợ, kiểm kê tài sản, mở hội nghị chủ nợ, đồng thời phối hợp bán, chuyển nhượng vốn, thu hồi tài sản và quyền tài sản của Tổng công ty trong quá trình tòa án giải quyết phá sản.

Tại Nghị quyết số 220/NQ-CP, Chính phủ giao Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) chủ trì, phối hợp với các bộ: Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, tài chính, cùng Tòa án Nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao để đẩy nhanh tiến độ xử lý SBIC.

Bộ Xây dựng có trách nhiệm tổ chức thực hiện chủ trương phá sản đối với Công ty mẹ - SBIC và 7 công ty con, đồng thời thu hồi vốn, tài sản và quyền tài sản của SBIC tại Công ty cổ phần Đóng tàu Sông Cấm, 7 công ty con và các doanh nghiệp liên quan.

Về kế hoạch tài chính, công ty mẹ - SBIC được giao tổng doanh thu 64,185 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 1,247 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) 0,018% và nộp ngân sách 2,3 tỷ đồng.

Một điểm đáng chú ý là tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) năm 2025 của SBIC không được Bộ Xây dựng giao, do công ty mẹ - Tổng công ty hiện đang âm vốn chủ sở hữu. Với các doanh nghiệp đang vận hành trong trạng thái “bình thường”, ROE là chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả sử dụng vốn và năng lực sinh lời.

Liên quan đến việc thực hiện Nghị quyết số 220/NQ-CP, lãnh đạo SBIC cho biết, đến đầu tháng 10/2025, Tổng công ty đã phối hợp với tòa án nhân dân các tỉnh, thành phố triển khai thụ lý phá sản 28 doanh nghiệp, mở thủ tục phá sản 20 doanh nghiệp và tổ chức hội nghị chủ nợ tại 5 doanh nghiệp.

“Do các doanh nghiệp thuộc Tổng công ty có nguồn vốn, tài sản lớn và công nợ đan xen phức tạp nên tiến độ xử lý của tòa án còn chậm”, lãnh đạo SBIC cho biết.

Áp lực tài chính từ “di sản” Vinashin

Liên quan đến việc chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuận năm 2025 được bộ chủ quản giao “cực mỏng”, lãnh đạo SBIC cho biết, mức này phù hợp với thực tế, do Tổng công ty phải dồn lực cho nhiệm vụ chính trị là xử lý doanh nghiệp theo Nghị quyết số 220/NQ-CP.

Bên cạnh đó, hiện SBIC vẫn phải gánh chi phí lãi vay và phạt chậm trả phát sinh từ các khoản nợ trước năm 2010 do Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) để lại; cùng chi phí tạm ứng lệ phí và chi phí phá sản của các doanh nghiệp mà SBIC và Công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy là chủ thể nộp đơn phá sản.

Trong 2-3 năm trở lại đây, kết quả kinh doanh của SBIC có nhiều tín hiệu tích cực. Tổng doanh thu công ty mẹ năm 2024 đạt 4.339 tỷ đồng, bằng 107,6% kế hoạch; tổng chi phí thực hiện 6.714 tỷ đồng, bằng 78,7% kế hoạch. Lợi nhuận trước thuế 2.375 tỷ đồng, thấp hơn lỗ kế hoạch 2.119 tỷ đồng. Một số công ty đóng tàu từng bước giành được các đơn hàng lớn để tránh “lụt nghề” và tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Ông Phạm Hoài Chung, Chủ tịch Hội đồng Thành viên SBIC cho biết, nếu loại trừ các yếu tố khách quan như chi phí tài chính, dự phòng nợ phải thu khó đòi…, kết quả hoạt động năm 2024 của công ty mẹ là dương 10,183 tỷ đồng. Từ năm 2023 đến nay, SBIC luôn có lỗ thực hiện thấp hơn kế hoạch nếu hạch toán đầy đủ và kế thừa các tồn tại cũ của Vinashin để lại.

Điều này cho thấy những nỗ lực rất đáng ghi nhận của lãnh đạo và tập thể người lao động hiện tại của SBIC nhằm tránh cho “xác sống” này không chìm sâu thêm vào nợ nần.

Do đang thực hiện thủ tục phá sản, nên trong năm 2025, SBIC không đề xuất đầu tư hay mua sắm tài sản cố định mới.

“Đối với nhu cầu cần thiết để duy trì hoạt động trong giai đoạn xử lý phá sản, Tổng công ty sẽ thực hiện theo phương án thuê tài sản”, lãnh đạo SBIC cho biết.