Bộ trưởng đi… xúc tiến đầu tư

Chuyến thăm Nhật Bản kéo dài 1 tuần của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (từ ngày 8 đến ngày 15/4/2017), với lịch trình làm việc có tới quá nửa thời gian là tới thăm và làm việc với các tập đoàn hàng đầu của Nhật Bản, khiến dư luận kỳ vọng, sau chuyến “xúc tiến đầu tư” cấp cao này, sẽ có thêm các khoản đầu tư mới của các nhà đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam trong thời gian tới.

Trong số đó, có thể nhắc đến hàng loạt tên tuổi lớn, từ Toyota, tới Sumitomo, IHI, Marubeni, rồi Nidec, Sojitz, Kirin, JFE, Itochu… Đây đều là các tập đoàn đã và đang đầu tư tại Việt Nam, với nhiều dự án quy mô lớn, có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

.

Khoảng thời gian còn lại, ngoài các cuộc làm việc với Chủ tịch Liên minh Nghị sỹ, các bộ Ngoại giao, Kinh tế - Công nghiệp và Thương mại (METI)…, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng dành phần lớn cho các gặp gỡ với các hiệp hội, tổ chức, như Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản (Keidanren),  Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO), Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA)… Đây là các tổ chức mà thời gian qua đã đóng vai trò quan trọng trong kết nối và thúc đẩy đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản vào Việt Nam.

Chính Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, khi chia sẻ với Báo Đầu tư ngay trước thềm chuyến đi cũng đã khẳng định rằng, ông tới Nhật Bản lần này là nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong tất cả các lĩnh vực thương mại, đầu tư và ODA. Bộ trưởng cũng không giấu giếm kỳ vọng rằng, sẽ có các cuộc làm việc với các tập đoàn lớn nhằm xác lập một ngành công nghiệp mũi nhọn ở Việt Nam, từ đó tạo sức lan tỏa, lôi kéo các doanh nghiệp nhỏ và vừa khác của Nhật Bản sang đầu tư tại Việt Nam.

Đã có một sự hồ hởi nhìn thấy rõ từ phía các doanh nghiệp Nhật Bản trước chuyến thăm Nhật Bản của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng. Trong các cuộc làm việc với Bộ trưởng trước chuyến đi, các doanh nghiệp Nhật Bản đều bày tỏ kỳ vọng rằng, chuyến thăm của Bộ trưởng tới trụ sở hay nhà máy của họ tại Nhật Bản sẽ góp phần quan trọng để tạo dựng niềm tin và gửi thông điệp tới lãnh đạo tập đoàn rằng, Việt Nam luôn đánh giá cao và chào đón các doanh nghiệp Nhật Bản sang đầu tư. Đây cũng là dịp để hai bên chia sẻ những vướng mắc trong quá trình đầu tư tại Việt Nam để cùng tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy hợp tác đầu tư hiệu quả hơn.

Khi Bộ trưởng đích thân đi “xúc tiến đầu tư”, thì hiệu ứng lan tỏa sẽ rất lớn. Chưa kể, một thông tin quan trọng khác, tháng 6 tới, theo kế hoạch, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng sẽ có chuyến thăm Nhật Bản và đây sẽ là cơ hội lớn để có thêm các hợp đồng hợp tác đầu tư được ký kết giữa các bên. Thêm nữa, dự kiến, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng sẽ phối hợp với JETRO để tổ chức một hội nghị xúc tiến đầu tư quy mô lớn nhất kể từ trước tới nay trong dịp này, với sự tham gia của khoảng 1.000 doanh nghiệp Nhật Bản và 200 doanh nghiệp Việt Nam. Những động thái này cho thấy, nhiều khả năng, vốn đầu tư từ Nhật Bản sang Việt Nam sẽ tăng trở lại trong thời gian tới.

FDI Nhật Bản sẽ tăng trở lại

Nhật Bản hiện vẫn là nhà đầu tư lớn thứ hai tại Việt Nam, với 3.355 dự án và tổng vốn đăng ký trên 42,4 tỷ USD. Tuy nhiên, những năm gần đây, vốn đầu tư từ Nhật Bản vào Việt Nam giảm tốc. Ba tháng đầu năm nay, chỉ có hơn 450 triệu USD vốn đầu tư từ Nhật Bản đăng ký vào Việt Nam. Nhật Bản chỉ đứng thứ 5 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam trong quý đầu năm 2017.

Nguyên nhân đã từng được nhắc đến là do các dự án đầu tư của Nhật Bản thời gian gần đây chủ yếu có quy mô nhỏ. Sự khó khăn trong kinh doanh của một số tập đoàn lớn, gần đây nhất là Toshiba, đã làm cho sự thiếu vắng các “đại dự án” của Nhật Bản càng trở nên rõ ràng hơn.

Tuy nhiên, câu chuyện có thể sẽ khác sau chuyến xúc tiến đầu tư của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nhất là sau thông tin về việc sẽ có những dự án lớn liên quan đến việc hình thành một ngành công nghiệp mũi nhọn ở Việt Nam. “Từ dự án cốt lõi này, sẽ có thêm nhiều nhà đầu tư nhỏ theo chân vào Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Thêm nữa, theo thông tin của Báo Đầu tư, hiện các cơ quan chức năng Việt Nam đang tích cực chuẩn bị các thủ tục cần thiết để sớm ký kết các hợp đồng triển khai các dự án điện BOT mà các nhà đầu tư Nhật Bản đang theo đuổi. Đó là các dự án Vân Phong 1, Vũng Áng 2 và Nghi Sơn 2. Chỉ cần các dự án này được cấp chứng nhận đầu tư, là vốn đầu tư từ Nhật Bản vào Việt Nam sẽ tăng tốc, bởi cả 3 dự án này đều có quy mô vốn đầu tư trên 2 tỷ USD.

Một xu hướng đầu tư mới từ Nhật Bản vào Việt Nam cũng đang được thiết lập. Thay vì chỉ đầu tư trong lĩnh vực chế biến, chế tạo, gần đây, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ cũng là những lĩnh vực được các nhà đầu tư Nhật Bản quan tâm. Sự có mặt của các doanh nghiệp như Aeon là ví dụ điển hình.

“Sẽ có thêm nhiều nhà đầu tư Nhật Bản trong lĩnh vực dịch vụ đầu tư vào Việt Nam. Đây là một lĩnh vực mới, nhiều hấp dẫn”, ông Hironobu Kitagawa, Trưởng đại diện JETRO Hà Nội cho biết.

Ngoài đầu tư trực tiếp, như Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói, việc nỗ lực thu hút đầu tư từ Nhật Bản thông qua các hình thức đối tác công - tư (PPP) và mua bán - sáp nhập doanh nghiệp (M&A) cũng được xem là sẽ tạo hiệu ứng tích cực đối với dòng vốn từ Nhật Bản.