Cảnh báo nguy cơ tràn khí màng phổi sau tập luyện thể thao cường độ cao

Trường hợp nam bệnh nhân 25 tuổi bị tràn khí màng phổi sau khi tập gym quá sức là một ví dụ điển hình cần được cảnh báo.

Ảnh minh họa.

Bệnh nhân N.T.A (25 tuổi, Hà Nội) xuất hiện triệu chứng đau tức ngực, cảm giác nặng ngực rõ rệt sau khi thực hiện bài tập đẩy tạ. Cơn đau tăng lên khi ho, hít sâu, hoặc vận động mạnh khiến anh không thể tiếp tục tập luyện. Lo lắng, bệnh nhân đến khám tại Phòng khám Đa khoa Medlatec Cầu Giấy.

Qua thăm khám lâm sàng và chụp X-quang ngực, bác sỹ phát hiện tình trạng tràn khí khoang màng phổi phải. Bệnh nhân được chuyển nội trú sang Bệnh viện Đa khoa Medlatec để điều trị và theo dõi chuyên sâu.

Tiền sử y tế ghi nhận bệnh nhân từng phẫu thuật vá thông liên thất tim lúc nhỏ, tuy nhiên không có triệu chứng hô hấp bất thường trước đó. Kết quả chụp CT lồng ngực xác nhận tràn khí màng phổi mức độ vừa đến nhiều, kèm theo hình ảnh tổn thương nhu mô phổi đông đặc tại thùy trên và phân thùy S5 phổi phải. Đây được xác định là hậu quả của chấn thương phổi do gắng sức trong lúc luyện tập.

ThS.Phạm Duy Hưng, Phó Khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho biết, hoạt động thể lực cường độ cao như đẩy tạ có thể làm tăng áp lực trong lồng ngực, khiến các bóng khí hoặc kén khí nhỏ dưới màng phổi vốn tồn tại âm thầm bị vỡ, gây ra hiện tượng tràn khí màng phổi tự phát.

Tình trạng này khiến khí thoát khỏi nhu mô phổi và tích tụ bất thường trong khoang màng phổi, ngăn cản phổi nở bình thường, gây đau tức ngực, khó thở, nhịp tim nhanh và nếu không được xử trí kịp thời có thể dẫn tới suy hô hấp, chèn ép tim và mạch máu lớn, thậm chí tử vong.

Tràn khí màng phổi tự phát thường xảy ra ở người trẻ, khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh lý hô hấp. Nam giới cao gầy là nhóm có nguy cơ cao hơn do đặc điểm giải phẫu ở đỉnh phổi dễ tích tụ bóng khí và chịu áp lực lớn hơn. Ngoài ra, các yếu tố như leo núi, lặn sâu, chơi nhạc cụ hơi, thậm chí ho hoặc hắt hơi mạnh liên tục cũng có thể dẫn đến bóng khí vỡ.

Sau khi xác định chẩn đoán, bệnh nhân được điều trị bằng thở oxy, đặt ống dẫn lưu khoang màng phổi và dùng thuốc giảm đau. Sau 2 ngày điều trị tích cực, tình trạng bệnh cải thiện rõ rệt, hết đau ngực, không còn khó thở, lượng khí trong khoang màng phổi được dẫn lưu hoàn toàn. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi bằng X-quang hàng ngày.

Bác sỹ Hưng nhấn mạnh vai trò quan trọng của chụp CT lồng ngực trong chẩn đoán tràn khí màng phổi. Kỹ thuật này có độ nhạy cao hơn so với X-quang, giúp phát hiện sớm cả các tổn thương nhỏ, đánh giá chính xác vị trí và mức độ tràn khí, cũng như phát hiện các tổn thương đi kèm như dập phổi, tụ khí dưới da, tràn khí trung thất, từ đó xây dựng được phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Không chỉ riêng tràn khí màng phổi, tập luyện thể thao sai cách còn có thể gây ra nhiều loại chấn thương khác, đặc biệt là ở nhóm cơ xương khớp.

Theo BSCKI Đặng Hồng Hoa, Trưởng khoa Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, các chấn thương thể thao phổ biến nhất bao gồm: căng cơ, bong gân, chấn thương đầu gối, viêm gân khớp vai, rách dây chằng, thậm chí tổn thương khớp nghiêm trọng có thể dẫn tới tàn phế nếu không điều trị đúng cách.

Việc phòng ngừa chấn thương thể thao cần bắt đầu từ khâu khởi động. Người tập cần khởi động kỹ trong 10 - 15 phút với các động tác nhẹ nhàng như xoay khớp, nâng cao đùi, chạy tại chỗ để làm nóng cơ bắp, giúp tăng độ đàn hồi của cơ và gân, giảm nguy cơ chấn thương đột ngột. Ngoài ra, cần lựa chọn trang phục, giày thể thao phù hợp với từng môn tập, đảm bảo độ linh hoạt, thông thoáng và hỗ trợ vận động tối ưu.

Một lưu ý quan trọng khác là lựa chọn bài tập phù hợp với thể trạng. Người mới tập, đang phục hồi sau chấn thương hoặc có bệnh lý mạn tính nên ưu tiên các môn có cường độ thấp như bơi, đạp xe, cầu lông…

Bên cạnh đó, cần duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, uống đủ nước trước, trong, sau khi tập luyện để duy trì mức glycogen và tránh mỏi cơ. Người tập cũng nên phân bổ thời gian nghỉ ngơi hợp lý, không tập quá sức, đặc biệt khi cơ thể đang mệt mỏi hoặc thiếu ngủ.

Đối với các bộ môn đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, người tập nên có huấn luyện viên cá nhân để thiết kế chương trình vận động an toàn, phù hợp với thể trạng. Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ, tránh được những tai biến trong tập luyện.

Cuối cùng, bác sỹ khuyến cáo người dân không nên chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như đau ngực, khó thở sau khi tập luyện. Đây có thể là cảnh báo sớm của những biến chứng nguy hiểm như tràn khí màng phổi, cần được khám và điều trị kịp thời để tránh hậu quả nghiêm trọng về sau.

Nhiều trẻ bị chó cắn nghiêm trọng trong dịp hè, cảnh báo nguy cơ bệnh dại gia tăng

Từ đầu mùa hè đến nay, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương ghi nhận nhiều trường hợp trẻ em bị chó cắn, trong đó không ít ca bị tổn thương nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh dại. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không được xử lý kịp thời.

Tại Phòng Tiêm chủng vắc-xin của bệnh viện, các bác sỹ cho biết số ca nhập viện do chó cắn tăng cao so với các tháng trước, chủ yếu là trẻ em do nghỉ hè, thường xuyên vui chơi ngoài trời và tiếp xúc gần với vật nuôi.

Một trong những trường hợp đáng chú ý là bé M. (29 tháng tuổi, ở Hà Nội), được gia đình đưa về quê nghỉ hè. Trong lúc chơi tại nhà hàng xóm, bé chạy lại gần một con chó to khoảng 20kg đang bị xích ngoài sân để vuốt ve, thì bất ngờ bị tấn công.

Con chó lao ra cắn nhiều nhát vào cổ, tay và đùi phải của bé. Vết thương nghiêm trọng nhất là vết rách vùng cổ rộng 3x5cm, chỉ cách động mạch cảnh 3cm, khu vực đặc biệt nguy hiểm. Sau khi được sơ cứu tại địa phương, bé được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để tiêm phòng dại và theo dõi sát các phản ứng sau tiêm.

Một trường hợp khác là bé trai 12 tuổi ở Hà Nội, bị chó nhà cắn vào tay trong lúc cố gắng bắt chó nhốt vào chuồng. Do chủ quan, thấy vết thương nhỏ, cháu không nói với người lớn. Tuy nhiên, hôm sau, con chó bất ngờ lăn ra chết, miệng chảy dãi. Mãi đến bốn ngày sau, khi đọc được thông tin về bệnh dại trên mạng, cháu mới kể lại với gia đình và lập tức được đưa đến bệnh viện để tiêm phòng.

Theo bác sỹ Trần Quang Đại, Trung tâm Tiêm chủng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, các chuyên gia khuyến cáo rằng ngay cả chó, mèo đã được tiêm phòng dại vẫn không thể đảm bảo an toàn tuyệt đối. Hiệu quả của vắc-xin phụ thuộc vào thời điểm tiêm, lịch tiêm nhắc lại hàng năm, phác đồ tiêm, cũng như chất lượng của vắc-xin.

Virus dại tồn tại trong nước bọt của chó, mèo và có thể lây sang người thông qua vết cắn, vết liếm vào vùng da bị trầy xước. Vì vậy, tất cả trường hợp bị chó mèo cắn, dù vật nuôi đã tiêm phòng hay chưa đều cần được tiêm vắc-xin phòng dại kịp thời để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.

Thời điểm mùa hè cũng được xem là giai đoạn dễ bùng phát bệnh dại do nhiều yếu tố: trẻ em nghỉ hè, thường xuyên chơi ngoài trời; thời tiết nắng nóng khiến chó mèo dễ bị kích động, hung dữ hơn; đồng thời nhu cầu du lịch, di chuyển tăng cao, làm gia tăng nguy cơ tiếp xúc với động vật lạ hoặc nguồn lây bệnh.

Trước thực trạng này, các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh cần đặc biệt lưu ý không để trẻ nhỏ chơi gần chó mèo, nhất là chó lạ, chó đang ăn, ngủ, trông con hoặc có biểu hiện hung dữ. Khi bị chó cắn, cần nhanh chóng rửa sạch vết thương dưới vòi nước bằng xà phòng trong ít nhất 15 phút, sau đó sát trùng và đến cơ sở y tế để được tư vấn, tiêm phòng kịp thời.

Ngay cả trong trường hợp vật nuôi đã được tiêm phòng dại, nếu xảy ra tình huống cắn người, chó mèo vẫn cần được theo dõi sát trong vòng 10-15 ngày. Nếu con vật có biểu hiện bất thường hoặc chết, người bị cắn cần hoàn tất phác đồ tiêm phòng đầy đủ.

Ngoài ra, các gia đình cần tiêm phòng dại định kỳ cho chó mèo theo hướng dẫn của cơ quan thú y, không thả chó rông và luôn xích, rọ mõm khi đưa chó ra nơi công cộng nhằm đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

Theo thống kê của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, các ca mắc bệnh dại thường tăng cao trong khoảng từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Thời tiết oi bức tạo điều kiện cho virus dại tồn tại và phát triển. Đáng lo ngại, bệnh dại gần như luôn gây tử vong nếu người bệnh đã lên cơn dại. Tuy nhiên, không ít người dân vẫn còn chủ quan, thiếu hiểu biết hoặc xử lý sai cách khi bị chó cắn, gây hậu quả nghiêm trọng.

Gần đây, bệnh viện tiếp nhận một trường hợp nữ bệnh nhân 38 tuổi, quê ở Vĩnh Phúc, tử vong sau ba tháng bị chó cắn vì không tiêm phòng đầy đủ. Trường hợp này là lời cảnh báo rõ rệt về sự nguy hiểm của bệnh dại.

Tiến sỹ Thân Mạnh Hùng, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khuyến cáo người dân không nên chủ quan trong mùa hè, bởi đây là thời điểm nhiều bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh dại, có thể bùng phát mạnh.

Bác sỹ CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, hiện nay các loại vắc-xin phòng dại thế hệ mới rất an toàn và hiệu quả. Vắc-xin được sản xuất từ tế bào vero theo quy trình khép kín, giúp tăng hiệu quả kháng thể gấp 10 lần so với vắc-xin cũ, đồng thời giảm đáng kể tác dụng phụ như sưng, đau, sốt, rối loạn thần kinh hoặc suy giảm trí nhớ.

Theo bác sỹ Chính, đến 99% ca bệnh dại có nguồn lây từ chó nhiễm virus. Tuy nhiên, chó không phải nguồn duy nhất. Mèo, chồn, cầy, dơi và một số loài động vật có vú khác cũng có thể mang và truyền virus dại sang người.

Cam go nuôi sống trẻ sinh non nhiễm trùng nặng

Một bé trai sinh non ở tuần thai thứ 30, nặng chưa đầy 1,3kg, mắc đồng thời hội chứng suy hô hấp cấp và nhiễm trùng sơ sinh do mẹ bị rỉ ối kéo dài, đã được các bác sỹ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nỗ lực cứu sống qua nhiều giai đoạn điều trị nguy kịch.

Mẹ của bé, 31 tuổi, có thai kỳ hoàn toàn khỏe mạnh và không nằm trong nhóm nguy cơ cao về sản khoa. Tuy nhiên, đến tuần thai thứ 29, sản phụ bất ngờ bị rỉ ối và được cấp cứu tại bệnh viện.

Tại đây, các bác sỹ nhanh chóng chỉ định dùng kháng sinh dự phòng nhằm kéo dài thai kỳ, kiểm soát nhiễm khuẩn và giảm thiểu nguy cơ sinh non cho mẹ. Đồng thời, sản phụ cũng được tiêm đủ liều trưởng thành phổi để hỗ trợ phổi thai nhi phát triển.

Sau 4 ngày theo dõi, siêu âm ghi nhận tim thai có dấu hiệu bất thường, các bác sỹ quyết định mổ cấp cứu để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Bé trai tên N. chào đời vào cuối tháng 4, nặng gần 1,3kg, trong tình trạng suy hô hấp nặng.

Ngay lập tức, các bác sỹ triển khai “phác đồ giờ vàng” với việc ủ ấm bằng túi giữ nhiệt chuyên dụng và đặt nội khí quản để hỗ trợ hô hấp. Khi bé phản ứng tốt với da hồng, nhịp tim ổn định, bé được chuyển về Trung tâm Sơ sinh (NICU) và chăm sóc tích cực trong lồng ấp. Mẹ bé cũng được điều trị nhiễm trùng và ổn định sau 4 ngày.

Theo bác sỹ chuyên khoa I Nguyễn Thị Kim Học, Trung tâm Sơ sinh, bé N. sinh rất non, mắc bệnh màng trong (hội chứng suy hô hấp cấp) và nhiễm trùng sơ sinh do tình trạng rỉ ối của mẹ kéo dài. Khi màng ối bị vỡ lâu ngày, vi khuẩn từ đường sinh dục có thể xâm nhập lên buồng ối, gây viêm màng ối, khiến thai nhi bị nhiễm trùng ngay từ trong bụng mẹ hoặc trong quá trình sinh.

Trong giờ đầu sau sinh, bé được hỗ trợ hô hấp bằng máy thở, bơm surfactant để giúp phổi nở ra và trao đổi khí hiệu quả hơn. Bác sỹ đồng thời truyền kháng sinh điều trị nhiễm trùng và nuôi ăn qua đường tĩnh mạch.

Mặc dù ban đầu bé đáp ứng tốt, các chỉ số sinh hiệu ổn định, nhưng chỉ 8 giờ sau sinh, tình trạng hô hấp lại trở nặng. Bé được bơm surfactant lần thứ hai, đồng thời đổi phác đồ kháng sinh, dùng thêm thuốc vận mạch do xuất hiện tình trạng hạ huyết áp, kéo dài thời gian đổ đầy mao mạch và tím tái toàn thân.

Siêu âm tim tại giường cho thấy bé bị cao áp phổi nặng. Đây là một biến chứng thường gặp ở trẻ sinh non. Lập tức, bác sỹ chỉ định thở khí NO, phương pháp giúp giảm áp lực trong động mạch phổi mà không gây hạ huyết áp toàn thân, từ đó cải thiện khả năng trao đổi khí. Nhờ đó, tình trạng của bé bắt đầu ổn định trở lại.

Sau 2 ngày thở khí NO, bé hết tím tái, được cai thở NO và đến ngày thứ 3 sau sinh, bé có thể rút ống nội khí quản, chuyển sang thở máy không xâm lấn. Hô hấp dần cải thiện rõ rệt, tình trạng nhiễm trùng đáp ứng tốt với kháng sinh, đồng thời bé bắt đầu dung nạp sữa mẹ qua đường tiêu hóa.

Đến ngày thứ 10, bé được cai hoàn toàn máy thở, ngưng kháng sinh và được chăm sóc bằng phương pháp da kề da với mẹ tại phòng Kangaroo. Đây là một liệu pháp tăng gắn kết mẹ con và hỗ trợ phát triển thần kinh cho trẻ sinh non. Việc tiếp xúc gần giúp bé ổn định nhịp tim, nhịp thở và kiểm soát tốt các yếu tố gây căng thẳng như ánh sáng, tiếng ồn.

Trong giai đoạn chăm sóc đặc biệt, người mẹ thường xuyên trò chuyện, vuốt ve giúp con cảm nhận được sự gần gũi, hỗ trợ bé vượt qua giai đoạn đầu đời đầy thử thách. Sau hơn một tháng điều trị tích cực, đầu tháng 6, bé xuất viện khỏe mạnh, nặng 2,2kg, với các chỉ số phát triển được đánh giá tốt.

Theo TS.Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, sinh non (trước 37 tuần) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và bệnh tật ở trẻ sơ sinh.

Đặc biệt, trẻ sinh từ 28 đến trước 32 tuần được xếp vào nhóm sinh rất non, tiềm ẩn nguy cơ cao với hàng loạt biến chứng như suy hô hấp, nhiễm trùng, vàng da, hạ thân nhiệt, rối loạn chuyển hóa, viêm ruột hoại tử, xuất huyết não, và các vấn đề về thị lực, thính lực…

Để phòng ngừa nguy cơ sinh non, bác sỹ khuyến cáo phụ nữ nên khám sức khỏe tổng quát trước khi mang thai, kiểm soát tốt các bệnh nền, tiêm đủ các loại vắc-xin phòng bệnh.

Trong thai kỳ, cần khám thai định kỳ, đúng lịch để bác sỹ theo dõi sát diễn tiến thai và kịp thời phát hiện các nguy cơ sinh non. Nếu có dấu hiệu dọa sinh non, sản phụ cần đến ngay cơ sở y tế có trung tâm chăm sóc sơ sinh chuyên sâu (NICU), bởi 60 phút đầu sau sinh và 28 ngày đầu đời là “cửa sổ vàng” quyết định khả năng sống còn và phát triển của trẻ sinh non.