Các vùng trồng trọt, chăn nuôi bị ngập lụt dẫn đến rau, củ, quả dập nát, hư hỏng, nhiễm bẩn; động vật gia súc, gia cầm bị nhiễm bệnh, từ đó có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi sử dụng.

Trước tác động của mưa bão đối với sức khỏe con người, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cảnh báo, bão lụt và các thay đổi bất thường về thời tiết là những điều kiện thuận lợi cho thực phẩm dễ bị nhiễm vi sinh vật.

Trong khi đó, một số đối tượng lợi dụng mùa mưa bão có thể trà trộn, đưa ra thị trường tiêu thụ các loại thực phẩm không bảo đảm an toàn thực phẩm, không có nguồn gốc, xuất xứ, thực phẩm giả, hết hạn sử dụng…

Còn theo các chuyên gia y tế, ngộ độc thực phẩm không chỉ xảy ra do sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm mà còn do ăn phải thịt gia súc, gia cầm chết do ngập nước, hoặc bị bệnh hoặc chết không rõ nguyên nhân.

Mặt khác, người dân ở vùng nông thôn, miền núi đôi khi vẫn còn thói quen sử dụng nấm dại hoặc các loại rau, trái cây, côn trùng phát triển sau mưa, bão để làm thực phẩm, dẫn đến nguy cơ ngộ độc do độc tố tự nhiên.

Ngộ độc có thể xảy ra sau khoảng vài phút hoặc vài giờ, cũng có thể là 1-2 ngày sau khi sử dụng thực phẩm không bảo đảm an toàn. Những trường hợp bị ngộ độc nhẹ có thể khỏe sau vài ngày nhưng ở mức độ nghiêm trọng mà không được xử trí kịp thời có thể phải đối diện với nguy cơ tử vong.

Bác sỹ Dương Ngọc Vân, Bệnh viện Đa khoa Medlatec lưu ý, nếu bị đau bụng sau khi ăn thực phẩm nào đó thì nên thận trọng vì có thể là biểu hiện ngộ độc thực phẩm. Ngộ độc thực phẩm có thể khiến các sinh vật gây hại tạo ra độc tố làm kích ứng niêm mạc ruột và dạ dày.

Đây là lý do gây viêm đau ở dạ dày và bị đau bụng. Ngoài ra, người bị ngộ độc thực phẩm hay gặp tình trạng nôn và buồn nôn. Thực tế cho thấy, nhiều người bị các cơn nôn kéo dài. Cùng với đó, tiêu chảy, sốt, mệt mỏi, chán ăn, đau đầu cũng là những biểu hiện ngộ độc thực phẩm điển hình và phổ biến.

Đặc biệt, nếu bị đi ngoài phân lỏng trên 3 lần/24 giờ thì khả năng cao là ngộ độc. Tần suất tiêu chảy nhiều dễ làm cơ thể mất nước, thiếu khoáng chất trầm trọng, tụt huyết áp… nên cần được gặp bác sĩ để xử trí kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.

Liên quan công tác Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế đã có Công văn số 2273/ATTP-NĐTT  về việc tăng cường công tác bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm trong mùa bão, lụt.

heo đó, hiện nay tình hình ngộ độc thực phẩm có chiều hướng gia tăng do thực phẩm bị ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh và độc tố tự nhiên trong nấm độc, côn trùng, cây, quả rừng, thủy hải sản...

Nguyên nhân chính là do điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát triển của động thực vật chứa độc tố tự nhiên; ô nhiễm môi trường và thiếu nước sạch để chế biến, vệ sinh dụng cụ.

Nhu cầu sử dụng các thực phẩm tươi sống, thực phẩm không qua gia nhiệt, thức ăn đường phố, nước giải khát, nước đá tăng cao ở cả gia đình, bếp ăn tập thể, bữa ăn đông người, du lịch…

Để chủ động bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm trong thời gian tới, Cục An toàn thực phẩm đề nghị Sở Y tế các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương, Ban Quản lý an toàn thực phẩm các tỉnh, TP.HCM, Đà Nẵng, Bắc Ninh phối hợp với các đơn vị chức năng liên quan khẩn trương xây dựng kế hoạch công tác bảo đảm an toàn thực phẩm mùa bão, lụt trên địa bàn quản lý.

Cùng với đó, các đơn vị tăng cường thanh kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, tập trung vào cơ sở sản xuất thực phẩm ăn ngay, các cơ sở kinh doanh nước giải khát, nước đá, các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, bếp ăn tập thể tại các trường học, bệnh viện, khu công nghiệp, khu chế xuất…

Mặt khác, các đơn vị phát hiện sớm và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định an toàn thực phẩm và công khai các vi phạm trên phương tiện thông tin để kịp thời cảnh báo cho cộng đồng.

Đặc biệt, các đơn vị tăng cường thông tin, tuyên truyền kiến thức về an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm, bệnh truyền qua thực phẩm để nâng cao trách nhiệm chuyển đổi hành vi mất an toàn thực phẩm.

Trong đó tập trung tuyên truyền, hướng dẫn người dân trong việc lựa chọn, sơ chế, chế biến, bảo quản và sử dụng thực phẩm an toàn.

Đối với các vùng có nguy cơ chịu ảnh hưởng của bão, lụt cao cần theo dõi các dự báo, diễn biến tình hình bão, lụt trên địa bàn và chủ động kế hoạch dự trữ các loại lương thực, thực phẩm chế biến sẵn, nước uống đóng chai, các loại vitamin, thuốc men, hóa chất sát khuẩn của ngành y tế.

Bên cạnh đó, các đơn vị tuyên truyền để các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, người tiêu dùng tuyệt đối không sử dụng gia súc, gia cầm chết bệnh, chết không rõ nguyên nhân làm thức ăn hoặc chế biến thực phẩm; thực hiện ăn chín, uống chín, nước sử dụng để ăn uống, chế biến thực phẩm phải khử trùng, đặc biệt là trong thời gian bão, lụt xảy ra.

Các đơn vị tuyên truyền để người dân tuyệt đối không thu hái, đánh bắt, kinh doanh, sử dụng các động thực vật độc như nấm độc, côn trùng lạ, độc, cá nóc, so biển, ốc lạ, cây, quả lạ...; chú ý bảo đảm an toàn trong chế biến và sử dụng thịt cóc. 

Cục An toàn thực phẩm đề nghị các đơn vị phổ biến các quy định bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống và kinh doanh thức ăn đường phố tại các trường học, bệnh viện, khu công nghiệp, khu chế xuất…

Đơn vị yêu cầu các cơ sở tuyệt đối không sử dụng nguyên liệu thực phẩm, sản phẩm thực phẩm đã bị ôi thiu, hỏng, mốc, không rõ nguồn gốc, quá hạn sử dụng để chế biến, kinh doanh.

Cục An toàn thực phẩm đề nghị các đơn vị chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp với cơ sở y tế dự phòng, cơ sở điều trị và đơn vị liên quan tăng cường công tác giám sát ngộ độc thực phẩm, bệnh truyền qua thực phẩm tại cộng đồng.

Đặc biệt phối hợp với cơ quan chức năng của Trung ương và địa phương, kiểm soát chất lượng an toàn thực phẩm, không để các loại lương thực, thực phẩm, nước uống do tổ chức, cá nhân hỗ trợ đồng bào vùng lũ lụt... bị hỏng, mốc, dập vỡ, hết hạn sử dụng đến tay người dân.

Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội Đặng Thanh Phong khuyến cáo, các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm và người tiêu dùng tuyệt đối không sử dụng thực phẩm bị ngâm trong nước, bị ôi thiu, mốc hỏng; tuyệt đối không sử dụng gia súc, gia cầm, thủy sản chết bệnh, chết không rõ nguyên nhân để làm thức ăn hoặc chế biến thực phẩm.

Các gia đình cũng cần chú ý thực hiện “Ăn chín, uống sôi”. Tất cả đồ ăn, thức uống cần đun sôi trước khi ăn uống; rửa tay sạch trước khi ăn uống và sau khi đi vệ sinh. Bảo quản tốt thực phẩm đã chế biến, phòng, chống côn trùng, động vật gây bệnh và ruồi, nhặng xâm nhập.

Dùng nước sạch, an toàn để chế biến thức ăn, đồ uống và rửa dụng cụ chế biến thức ăn. Khi có một trong các biểu hiện ngộ độc thực phẩm cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.