Những lời mời hấp dẫn

Tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2018, do Báo Đầu tư và AVM Vietnam phối hợp tổ chức, diễn ra ngày 8/8/2018 tại TP.HCM, không phải một lần, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh tới ý mời gọi các nhà đầu tư quan tâm chi tiết vào kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế của Việt Nam. Có nhiều lĩnh vực mà ông cho là các nhà đầu tư còn ít để tâm.

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2018. Ảnh: Lê Toàn

“Chính phủ đang tập trung tái cơ cấu không phải 3, mà là 5 lĩnh vực, gồm tài chính - ngân hàng, doanh nghiệp nhà nước, đầu tư công, nợ công và đơn vị sự nghiệp”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Nghĩa là, bên cạnh danh sách doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, thoái vốn trong từng năm, của từng bộ, ngành địa phương của giai đoạn 2017 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, công bố công khai, nền kinh tế Việt Nam còn nhiều cơ hội hơn nữa cho các kế hoạch M&A của giới kinh doanh trong nước và quốc tế.

Thứ nhất, đó là kế hoạch tái cơ cấu gần 40 công ty tài chính của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, kể cả bán chuyển nhượng vốn cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, đang được Ngân hàng Nhà nước xây dựng phương án cụ thể trình Thủ tướng Chính phủ; chính sách khuyến khích M&A các ngân hàng thương mại quy mô nhỏ để thành lập ngân hàng thương mại quy mô lớn hơn, bên cạnh việc tiếp tục cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các ngân hàng thương mại.

“Chính phủ Việt Nam sẽ hạn chế, thậm chí không cấp thêm giấy phép thành lập ngân hàng 100% vốn nước ngoài, nhưng khuyến khích các nhà đầu tư mua các ngân hàng thương mại trong nước để trở thành ngân hàng nước ngoài”, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nói.

Thứ hai, đó là chủ trương cổ phần hóa các đơn vị sự nghiệp công, trừ bệnh viện và trường học. Đặc biệt, Phó thủ tướng nhắc tới kế hoạch tái cơ cấu các công ty nông, lâm nghiệp.

“Nhiều công ty có quyền sử dụng đất, rừng, nhưng thiếu khả năng quản trị, thiếu vốn, rất cần sự tham gia của các nhà đầu tư. Hình thức hợp tác có thể là thành lập công ty cổ phần hoặc có thể chọn hình thức công ty TNHH hai thành viên, công ty TNHH hơn hai thành viên. Trước đây, hình thức sau chưa được phép, nhưng bây giờ đã được quy định. Rất mong các nhà đầu tư quan tâm”, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nói trước hơn 700 nhà đầu tư, doanh nghiệp ngồi chật kín Diễn đàn M&A Việt Nam 2018.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng không bỏ lỡ cơ hội giới thiệu những chính sách mới trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài đang được bàn thảo, sẽ được ban hành tới đây.

“Tháng 10 tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ chủ trì Hội nghị toàn quốc Tổng kết 30 năm hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài. Đây sẽ là hội nghị xúc tiến đầu tư lớn nhất trong 30 năm, mở ra cơ hội cho các dòng vốn đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, ít thâm dụng tài nguyên, có khả năng lan tỏa tác động tích cực tới nền kinh tế...”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Những cơ hội không đương nhiên có

Hầu như không có sự nghi ngờ nào về bước ngoặt mới của thị trường M&A Việt Nam, cả về phía Chính phủ cũng như giới đầu tư.

Ngay trong khảo sát của KPMG mới thực hiện về các lĩnh vực mà doanh nghiệp quan tâm khi tìm kiếm cơ hội M&A tại Việt Nam, điểm nóng đang rơi vào ngành hàng tiêu dùng, thực phẩm - thức uống (F&B), dược phẩm, công nghệ, bất động sản...

“Chính phủ đang khuyến khích các nhà đầu tư vào khoa học, công nghệ, kết cấu hạ tầng, nông nghiệp... Đây là những lĩnh vực mà nhà đầu tư quan tâm. Lĩnh vực ngân hàng đang tạo ra những cơ hội mới thông qua kênh M&A. Lĩnh vực phi ngân hàng cũng khá hấp dẫn...”, ông Warrick Cleine, Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia chia sẻ kết quả nghiên cứu.

Nhưng ông Warrick Cleine cũng không né tránh khi nói rằng, khi tìm kiếm cơ hội trên thị trường M&A, các nhà đầu tư không nhất thiết phải vào Việt Nam. “Họ có rất nhiều cơ hội ở nhiều thị trường, nên Việt Nam cần phải tạo nên sức hút thực sự”, ông Warrick nói.

Cả giới đầu tư và Chính phủ đều hiểu rằng, vào thời điểm hiện tại, M&A không đơn thuần là một hoạt động đầu tư, mà đang có vai trò quan trọng trong quá trình đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế của Việt Nam. Sự tham gia của các nhà đầu tư vào hoạt động này sẽ mở ra cơ hội để thực hiện tốt nhiệm vụ kép mà các kế hoạch tái cơ cấu đang hướng tới, đó là xử lý các doanh nghiệp, dự án thua lỗ, dư thừa và tạo ra năng lực sản xuất mới trên cơ sở đổi mới mô hình tăng trưởng.

Tất nhiên, sự thành công của một thương vụ phụ thuộc rất lớn vào bên bán và bên mua, nhưng sự chậm trễ của các bộ, ngành, địa phương trong thực hiện yêu cầu tái cơ cấu khiến cơ hội mới trên thị trường M&A Việt Nam dù hiện hữu, song lại chưa thể tạo ra bước ngoặt hay sức bật như kỳ vọng.

Ngay tại Diễn đàn, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cũng thừa nhận, sẽ phải rà soát lại các danh mục doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn một cách nghiêm túc.

“Không thể để tình trạng công bố lộ trình, nhưng lại không thực hiện được. Chúng tôi sẽ đề xuất rà soát, nếu có lý do thuyết phục, sẽ điều chỉnh tiến độ. Còn nếu doanh nghiệp khó khăn, vướng mắc sẽ phải giải quyết. Chúng tôi xác định bám sát thị trường, đối thoại với doanh nghiệp để có giải pháp xử lý nhanh nhất, như cách đã làm khi Sabeco thoái vốn. Chúng tôi đang tập trung vào kế hoạch tiếp tục thoái vốn của Lọc hóa dầu Bình Sơn, PVOil, PVPower...”, ông Tiến nói.

Cần phải nhắc lại, theo công bố, năm 2018 phải hoàn thành cổ phần hóa 85 doanh nghiệp, nhưng 6 tháng đầu năm mới cổ phần hóa được 19 doanh nghiệp. TP.HCM phải thực hiện cổ phần hóa 39 doanh nghiệp, Hà Nội phải làm 11 doanh nghiệp, nhưng đến nay chưa cổ phần hóa được doanh nghiệp nào.

Tiến độ thoái vốn cũng không theo được cam kết mà Chính phủ đưa tại Quyết định số 1232/QĐ-TTg. Năm 2017 có 135 doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn, nhưng mới thoái vốn được 17 doanh nghiệp. Năm 2018 có 181 doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn, nhưng đến nay, mới thực hiện tại 10 doanh nghiệp...

Rõ ràng, đúng như Phó thủ tướng đã nói với giới đầu tư và cả các đại diện cơ quan Chính phủ, lãnh đạo địa phương tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2018, để có cơ hội mới, bước ngoặt mới, cần phải có hành động mới của cả Chính phủ và doanh nghiệp.