Theo bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam, việc công bố bản quy hoạch là một cột mốc rất quan trọng cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Đây là thành quả của cách tiếp cận mới mang tính toàn diện và chiến lược đối với sự phát triển vùng.

“Chúng ta đều biết rằng, ĐBSCL được coi là điểm nóng toàn cầu về biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh rủi ro khí hậu ngày càng gia tăng và các tác động phát triển sắp tới, Quy hoạch vùng ĐBSCL nêu bật tư duy và tầm nhìn mới cho khu vực. Quy hoạch cũng đưa ra những cơ hội to lớn để tạo ra các giá trị mới và mang lại sự chuyển đổi, cũng như tiềm năng tăng trưởng xanh, bền vững, đồng đều và thịnh vượng lâu dài trong khu vực”, bà Carolyn Turk nói.

Các chuyên gia WB cho rằng, việc công bố bản quy hoạch là cột mốc quan trọng cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Trọng Tín

Bà Carolyn Turk cho rằng việc chuyển từ tầm nhìn và quy hoạch sang thực hiện luôn là một thách thức và đã có một số xu hướng có thể nhận thấy cần được giải quyết để thúc đẩy quá trình chuyển đổi kinh tế của ĐBSCL.

Ví dụ, mặc dù trước đây vùng ĐBSCL đã có đóng góp lớn cho nền kinh tế của đất nước, hiện nay đây là vùng duy nhất trên cả nước có tỷ lệ các huyện có tỷ lệ hộ nghèo trên mức trung bình cả nước tăng lên trong giai đoạn 2015 - 2019.

Đặc biệt, vùng ĐBSCL cũng đã chứng kiến tình trạng di cư trong những năm qua do biến đổi khí hậu. Đặc biệt, lượng người di cư từ vùng này chiếm khoảng 37% tổng số người di cư trong cả nước vào năm 2020. Nhiều ước tính cho thấy tác động ngày càng tăng của biến đổi khí hậu mỗi năm có thể gây thiệt hại cho khu vực lên tới 70 triệu USD vào mùa mưa do ngập lụt và 1,7 tỷ USD vào mùa khô do hạn mặn.

Ngoài ra, các tác động dài hạn của đại dịch Covid-19, bất ổn kinh tế toàn cầu và sự bất ổn của thị trường đều khiến khu vực này phải đối mặt với những thách thức đặc biệt trong việc đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đầy tham vọng đặt ra trong quy hoạch và góp phần vào mục tiêu của Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045.

Để khắc phục những khó khăn nói trên, Bà Carolyn Turk cho rằng, cần đảm bảo tập trung cao độ vào hiệu quả và hiệu lực. Trong đó, việc quy hoạch vùng cần đi kèm với một chương trình hành động chiến lược và khả thi, xác định rõ ràng các ưu tiên đầu tư trong khung thời gian và với nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội nhất định.

“Với nhu cầu vốn tối thiểu dự kiến lên đến 57 tỷ USD từ nay đến năm 2030, để thực hiện các dự án đầu tư trong quy hoạch, điều quan trọng là phải có tầm nhìn khu vực, trong đó tập trung vào thực hiện những hành động mang tính cấp bách và mang lại tác động to lớn”, bà Carolyn Turk nói.

Bà gợi ý nên sắp xếp thứ tự ưu các dự án đầu tư cấp vùng, phân bổ ngân sách để chuẩn bị các dự án đã lên kế hoạch và đơn giản hóa các quy trình phê duyệt để nâng cao tính sẵn sàng, và đảm bảo quyền làm chủ cũng như trách nhiệm giải trình trong việc thực hiện các dự án ưu tiên.

Giải pháp tiếp theo, bà Carolyn Turk cho rằng, cần đảm bảo sự phối hợp theo chiều dọc và chiều ngang. Trong đó, việc thực hiện quy hoạch sẽ đòi hỏi cách tiếp cận toàn bộ Chính phủ. Cần có chỉ đạo rõ ràng và thống nhất về vai trò và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan chính, đồng thời đảm bảo sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các ngành có liên quan và giữa các cấp quản lý.

“Các quy hoạch cấp ngành và cấp tỉnh tiếp theo đang được lập phải đảm bảo tính kế thừa và nhất quán với quy hoạch vùng này, đồng thời cần có cơ chế và biện pháp khắc phục rõ ràng nếu tiềm ẩn những mâu thuẫn, trùng lặp hoặc hạn chế”, bà Carolyn Turk nói.

Điểm cuối cùng, theo bà Carolyn Turk, cần đảm bảo quy hoạch vùng luôn được cập nhật. Trong đó, việc quy hoạch phải thích ứng và linh hoạt trong quá trình thực hiện. Điều quan trọng là phải có một cơ chế phản hồi hiệu quả để cho phép phản ánh, đánh giá, cập nhật và điều chỉnh liên tục.

Đồng thời, cần có khung giám sát và đánh giá mạnh mẽ để ghi nhận và đánh giá tiến độ thực hiện và đảm bảo chất lượng thực hiện.

Bà Carolyn Turk nói thêm, WB rất vinh dự được hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong nhiệm vụ quan trọng là lập Quy hoạch vùng ĐBSCL và cam kết mang tri thức toàn cầu, khả năng tập hợp và nguồn lực tài chính của mình để hợp tác với toàn bộ chính phủ, các đối tác phát triển, khu vực tư nhân và các bên liên quan chính khác nhằm đạt được tăng trưởng bền vững, thích ứng với khí hậu và bao trùm ở Đồng bằng sông Cửu Long.

“Tôi vui mừng thông báo với các quý vị rằng, hiện nay, theo yêu cầu của Việt Nam, các cán bộ của chúng tôi đã bắt đầu chuẩn bị một chương trình tổng hợp để thực hiện Quy hoạch vùng - tăng cường khả năng thích ứng, sinh kế và nâng cao khả năng cạnh tranh của vùng khi phải đối mặt với những thách thức ngày càng lớn về khí hậu và phát triển cùng với những tác động do đại dịch Covid-19 gây ra”, bà Carolyn Turk nhấn mạnh.