Máy thu gom chai nhựa thông minh của sinh viên Khoa Kỹ thuật giao thông (Trường Đại học Nha Trang). Ảnh: T.X

Việt Nam từ hệ sinh thái khởi nghiệp kém năng động vào thời điểm đầu khi triển khai Đề án 844 về Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, năm 2016, đến nay đã vươn lên vị trí thứ 3 về thu hút đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong 6 quốc gia lớn ASEAN (chỉ sau Singapore và Indonesia).

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng đã nhắc đến đều này tại Chương trình Techfest (Ngày hội Khởi nghiệp sáng tạo) vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên năm 2022 với chủ đề “Khung trời cửa biển - Sáng tạo bứt phá” tổ chức mới đây tại Nha Trang, Khánh Hòa. 

Đặc biệt, năm 2021 đã ghi nhận trên 1,5 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào các dự án khởi nghiệp, cao nhất từ trước tới nay. Việt Nam cũng đã hình thành được 3 doanh nghiệp “kỳ lân” công nghệ (doanh nghiệp có định giá trên 1 tỷ USD) là VNG, VNPAY và Momo.

Tính đến nay, cả nước có 79 cơ sở ươm tạo, 29 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, khoảng 138 trường đại học/cao đẳng hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có 43 trường đại học thành lập vườn ươm, trung tâm, câu lạc bộ khởi nghiệp lâu dài…

“Hành lang pháp lý cho hoạt động của doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ, quỹ đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cơ bản đã được hoàn thiện tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn”, ông Tùng cho hay.

Riêng khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên đã có những hoạt động bước đầu hỗ trợ cho sự phát triển của hệ sinh thái tại đây, đặc biệt là một số địa phương như Quảng Nam, Đà Nẵng, Phú Yên.

Trong bối cảnh mới, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của quốc gia nói chung và của vùng địa phương nói riêng cũng cần phải xác định được vai trò dẫn dắt, tiên phong và tạo nền tảng một cách vững chắc hơn. Do đó, để phát triển hệ sinh thái một cách bứt phá, cần có sự nỗ lực và phối hợp từ các cơ quan Chính phủ, doanh nghiệp khởi nghiệp đến các chủ thể trong hệ sinh thái khác.

Trong những năm tới đây, việc liên kết, hình thành, phát triển các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo ngay tại các trường Đại học, Viện nghiên cứu sẽ là những trụ cột chính để nâng đỡ, khuyến khích liên kết, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo khu vực và quốc gia.

“Tăng cường liên kết viện - trường - doanh nghiệp, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và khai thác, vận dụng có hiệu quả các tài sản trí tuệ sẽ là cốt lõi để hình thành những doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có đủ sức mạnh vệ trí tuệ, nội lực và sức bật để bứt phá trong tương lai”, ông Tùng chia sẻ.

Ông Lê Hữu Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, địa phương có nhiều tiềm năng để xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mạnh của vùng, các doanh nghiệp khởi nghiệp nội tại được ươm tạo dựa trên tiền đề là các trường đại học, các viện nghiên cứu đóng tại địa phương.

Đồng thời, tỉnh cũng là địa điểm thu hút các doanh nghiệp khởi nghiệp từ các địa phương khác trong vùng, trong cả nước và thậm chí trên thế giới nhờ sở hữu một môi trường và địa điểm làm việc lý tưởng.

Hiện, Khánh Hòa đã hình thành Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp và ươm tạo doanh nghiệp (thuộc VCCI Khánh Hòa); Trung tâm giáo dục tổng quát và đổi mới sáng tạo (thuộc Đại học Thái Bình Dương); Trung tâm hỗ trợ sinh viên và quan hệ doanh nghiệp (thuộc Đại học Nha Trang).

“Chúng tôi kỳ vọng, chương trình Techfest Vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên năm 2022 sẽ tạo cú huých bứt phá cho hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của tỉnh. Đồng thời, sự kiện này còn tạo động lực và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp đến với các tầng lớp nhân dân; thúc đẩy được liên kết các thành phần hệ sinh thái khởi nghiệp giữa các địa phương trong vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên…”, ông Hoàng chia sẻ.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cho rằng, nền tảng cốt yếu của mọi hệ sinh thái đầu tiên phải nền tảng nguồn lực con người, đặc biệt là các chuyên gia, cố vấn, huấn luyện viên, giảng viên chuyên nghiệp về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Để tạo lập ra những doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ, theo ông Tùng, cần phải bắt đầu nuôi dưỡng từ những ý tưởng, mô hình nhỏ nhất. Tiếp theo là phải phát triển, huy động các nguồn lực hỗ trợ, tài trợ, đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, cả từ khu vực công và khu vực tư nhân.

Cuối cùng là cần thu hút sự tham gia các doanh nghiệp đã trưởng thành, các hiệp hội doanh nghiệp với khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy mạnh mẽ liên kết giữa các địa phương, giữa các vùng, liên kết giữa trung ương - địa phương, liên kết, hợp tác quốc tế... học tập, nhân rộng chính những mô hình hỗ trợ khởi nghiệp đã có hiệu quả trong vùng, trong nước, của quốc tế.

“Chúng tôi mong rằng Techfest vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên sẽ lựa chọn được những dự án tốt nhất của khu vực để tiến tới tranh tài tại Cuộc thi Techfest Quốc gia, đồng thời, tham gia tích cực hơn nữa vào việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tự tin vững bước trở thành những đối tác cho chính quyền, cho doanh nghiệp không chỉ tại vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, mà còn vươn xa khắp cả nước và phát triển ra ngoài lãnh thổ Việt Nam”, ông Tùng cho hay.