Hơn 60% văn bản hướng dẫn dưới luật được ban hành sau ngày luật có hiệu lực

Mở đầu phần trả lời chất vấn, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã nhận khuyết điểm khi nhắc đến “chậm” và “chưa” trong ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

“Trách nhiệm thuộc về Chính phủ, về các đồng chí bộ trưởng các bộ, ngành được giao là cơ quan chủ trì soạn thảo chứ không chỉ riêng Bộ Tư pháp. Các đại biểu đã đưa ra những cái thông số rất giật mình”, Phó thủ tướng thẳng thắn, và nhắc đến ví dụ hơn 60% văn bản hướng dẫn dưới luật được ban hành sau ngày luật có hiệu lực mà đại biểu Bến Tre đưa ra.

Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang trả lời chất vấn trong phiên làm việc chiều 7/11

“Chúng tôi xin nhận khuyết điểm rất lớn chỗ này và sẽ cố gắng khắc phục trong thời gian tới. Tuy nhiên, Phó thủ tướng mong muốn các đại biểu Quốc hội chia sẻ với Chính phủ”, Phó thủ tướng báo cáo.

Lý do của đề nghị này là vì các áp lực mà Chính phủ đang phải đối mặt trong hoạt động này.

Thứ nhất là, xây dựng nghị định, thông tư phải có tính chuẩn mực, kiểm soát được tình hình nhưng vừa tạo điều kiện thông thoáng để cho mọi việc chạy.

Thứ hai, một việc rất tốn kém thời gian, đó là đánh giá sau khi chính sách ra đời tác động như thế nào.

Thứ ba, Phó thủ tướng nhắc đến thực tế thời gian vừa qua, Chính phủ dồn rất nhiều công sức cho việc sửa những nghị định và thông tư đang có hiệu lực mà có bất cập.

“Xét về thứ tự ưu tiên, thì việc này được ưu tiên nhiều hơn, bởi vì đang rất vướng, cần dồn sức để sửa cho chạy”, Phó thủ tướng làm rõ.

Đặc biệt, ông nhắc đến các hội nghị chuyên đề về pháp luật mà Chính phủ đang tiến hành hàng tháng, với số lượng gấp đôi so với nhiệm kỳ trước, như một giải pháp. Cùng với đó, Phó thủ tướng Trần Lưu Quang đã báo cáo 4 giải pháp Chính phủ đang triển khai.

Một là, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu. Hai là, công tác phối hợp tốt hơn. “Thực ra vẫn là câu chuyện của bộ, ngành này hỏi ý kiến bộ, ngành kia nên mới chậm”, Phó thủ tướng thừa nhận. Ba là, làm tốt hơn công tác đánh giá tác động, tham vấn, tập hợp thông tin. Bốn là, tăng cường năng lực nguồn lực cho công tác pháp chế.

Trình 24 thủ tục hành chính mới được giải quyết

Phân cấp là nội dung thứ hai được Phó thủ tướng giải trình trong phiên chất vấn chiều 7/11. Lý do, vấn đề này đang có một tầm quan trọng rất đặc biệt vì chúng vừa là mục tiêu và giải pháp cho rất nhiều việc.

Sự cần thiết của phân cấp, theo Phó thủ tướng, là rất rõ và việc xây dựng văn bản pháp luật gần đây của Chính phủ và các bộ, ngành đang theo hướng này. Lý lẽ là chỉ có địa phương mới biết như thế nào là tốt nhất cho mình và phân cấp sẽ giảm nhiều thủ tục hành chính.

“Đồng chí Bí thư một tỉnh miền núi phía Bắc đã nắm tay tôi và cám ơn vì chúng tôi đã giải quyết việc chuyển mục đích sử dụng rừng để làm công trình đường giao thông. Đồng chí này nói là đã trình 24 thủ tục hành chính thì mới được giải quyết. Thật sự, tôi cũng rùng mình với thông tin này”, Phó thủ tướng thông tin.

Tuy nhiên, việc phân cấp cũng còn nhiều vướng mắc. Thứ nhất là do các quy định liên ngành, nếu không đồng bộ, anh em lại không dám làm vì có sự xung đột về pháp lý.

Thứ hai, ở nơi này, nơi khác vẫn không muốn phân cấp, vẫn muốn ôm, nếu không phải vì lợi ích thì cũng đâu đó cũng sợ mất đi  quyền lực của mình.

Thứ ba, Phó thủ tướng thừa nhận trước Quốc hội, thực sự anh em cũng lo lắng ở dưới có kham nổi hay không.

Ông nhắc đến chính sách dự kiến sẽ trình vào Quốc hội ở phiên sau, đó là cho phép chính quyền địa phương cấp huyện được quyết định trộn nguồn vốn của ba chương trình mục tiêu quốc gia với nhau, thí điểm ở mỗi tỉnh một huyện.

“Nhưng ý kiến phản hồi từ nhiều địa phương, anh em rất lo lắng vì không biết có kham nổi cái thủ tục này hay không, nếu không khéo thì có khi lại mai mốt mất cán bộ vì anh em không đủ sức. Cho nên nguyên tắc là sẽ phân cấp mạnh, nhưng có chọn thứ tự ưu tiên, kết hợp với kiểm tra, giám sát và tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính cộng với chuyển đổi số”, Phó thủ tướng giải trình chi tiết.

Bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm: Khả năng phải đề xuất sửa luật

“Chúng tôi được giao nhiệm vụ là phải có hành lang pháp lý cho việc này, để góp phần giải quyết thực tế là nhiều người có trách nhiệm, nhưng đùn đẩy công việc. Thực sự thì cũng phải biểu dương Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan. Ngày 29/9 vừa rồi, Chính phủ đã ban hành Nghị định 73/2023/NĐ-CP về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”, Phó thủ tướng báo cáo Quốc hội.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng giải trình, vẫn còn nhiều khó khăn, do nhiều lĩnh vực còn tồn tại sự xung đột với quy định hiện hành, rất khó không vi phạm...

“Chỉ làm được một việc, là người đứng đầu cơ quan, đơn vị đó có trách nhiệm xem xét một cách thấu đáo, có trách nhiệm những khuyết điểm, hạn chế, thậm chí vi phạm của người đó. Xét tới động cơ, xét tới phạm vi, tâm thế muốn đóng góp cho cái chung để có ứng xử theo thẩm quyền phù hợp và đề xuất một cách có trách nhiệm với các cơ quan chức năng trong việc xử lý những vi phạm này”, Phó thủ tướng làm rõ.

Ông cũng đề nghị các đại biểu Quốc hội tính thêm, nghĩ thêm và có khả năng là phải đề xuất sửa một số luật.

Nếu như đại biểu Bắc Kạn không nói thì tôi cũng không biết

Đặt vấn đề liên quan khâu tổ chức thực hiện là khâu yếu để làm rõ, Phó thủ tướng cho biết chọn khâu này vì đây là tồn tại phổ biến dù chưa có đại biểu chất vấn.

“Tôi muốn nhắc đến câu chuyện cách đây ít ngày, về khoản nợ 28 tỷ đồng của Yên Bái liên quan đến chi phí chăm sóc, bảo vệ rừng mà Trung ương đang nợ năm 2021 làm ví dụ. Tháng 2 năm vừa rồi, khi tôi nhận công tác, tôi yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì xử lý. Tháng 4, Bộ Tài chính mới có công văn gửi cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu thống kê, đề xuất. Đến 28/6, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có văn bản gửi Bộ Tài chính. Cho đến hôm nay thì chưa xử lý gì”, Phó thủ tướng nêu chi tiết vấn đề và đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính cố gắng xử lý.

Tuy nhiên, điều Phó thủ tướng nhấn mạnh là: “Nếu như đại biểu Bắc Kạn không nói thì tôi không biết luôn”.

Cơ chế giám sát, kiểm tra việc thực hiện, theo Phó thủ tướng là chưa đủ. Ở Văn phòng Chính phủ có một bộ phận theo dõi chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ, nhưng chắc là cơ chế này cũng còn có vấn đề, bởi, Phó thủ tướng thừa nhận nhiều vấn đề không nắm được cho đến khi các đại biểu Quốc hội nhắc đến.

Liên quan đến việc thúc đẩy thực thi, Phó thủ tướng báo cáo hoạt động của 26 đoàn của 26 thành viên Chính phủ chia ra đi 63 tỉnh thành để xem ở dưới vướng cái gì. “Chúng tôi đi một vòng cách đây vài ba tháng, tổng hợp được 513 điểm vướng của các địa phương. Hiện nay đang cố gắng xử lý và tiếp tục đi vòng thứ hai”.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng nói, chưa thấy ai bị kỷ luật vì sự chậm trễ xử lý công việc này.