Việt Nam chủ động ứng phó trước nguy cơ gia tăng ca mắc Covid-19

Cục Phòng, chống bệnh (Bộ Y tế) đã phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương và Bệnh viện Nhi Trung ương tổ chức cuộc họp nhằm đánh giá tình hình dịch Covid-19 hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh một số quốc gia trong khu vực ghi nhận sự gia tăng số ca nhiễm và nhập viện.

Ảnh minh họa.

Theo báo cáo tại cuộc họp, tính đến ngày 25/5/2025, thế giới đã ghi nhận hơn 777 triệu ca nhiễm và hơn 7 triệu ca tử vong do Covid-19.

Tại khu vực châu Á, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Hồng Kông, Singapore, Thái Lan đang ghi nhận xu hướng gia tăng số mắc, trong đó có cả số ca phải nhập viện. Tuy nhiên, nhìn chung, dịch vẫn được kiểm soát tốt và hệ thống y tế tại các quốc gia này vẫn duy trì được năng lực đáp ứng.

Từ đầu năm 2025, tình hình các biến thể SARS-CoV-2 trên toàn cầu có sự thay đổi đáng chú ý. Biến thể LP.8.1 từng chiếm ưu thế từ giữa tháng 3/2025, hiện đang suy giảm khi NB.1.8.1- một biến thể đang được WHO theo dõi bắt đầu trở nên phổ biến hơn.

NB.1.8.1 được ghi nhận có các đột biến liên quan đến khả năng lây lan cao hơn, chiếm khoảng 10,7% trong số các mẫu giải trình tự gen toàn cầu vào giữa tháng 5/2025. Biến thể này đã xuất hiện tại ít nhất 23 quốc gia, trong đó có Singapore, Hoa Kỳ, Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Canada...

Tuy nhiên, đến nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy các biến thể mới như NB.1.8.1 gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn so với các biến thể đang lưu hành trước đó.

WHO cũng chưa đưa ra bất kỳ cảnh báo toàn cầu nào mới về Covid-19, mặc dù thừa nhận virus SARS-CoV-2 vẫn đang tiếp tục lưu hành và có thể diễn biến khó lường.

Tại Việt Nam, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã ghi nhận tổng cộng 641 ca mắc Covid-19 tại 39 tỉnh, thành phố, không có trường hợp tử vong. Trong đó, một số địa phương có số ca mắc cao là Hà Nội (153 ca), Hải Phòng (138), TP.HCM (80), Quảng Ninh (46), Bắc Giang và Bắc Ninh (mỗi nơi 24 ca), Thái Nguyên (23 ca)...

Các tỉnh còn lại ghi nhận rải rác dưới 20 ca. Dù chưa xuất hiện ổ dịch tập trung, nhưng số ca có xu hướng tăng nhẹ trong ba tuần gần đây, đặc biệt tại Bệnh viện Nhi Trung ương - nơi đã ghi nhận số lượng bệnh nhi nhập viện gia tăng trong tháng 5/2025, chủ yếu đến từ Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Kết quả giải trình tự gene tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM phối hợp cùng Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) cho thấy biến thể NB.1.8.1 đang chiếm đa số trong các ca Covid-19 nhập viện tại đây vào tuần thứ ba của tháng 5.

Từ thực tế trên, Bộ Y tế nhận định rằng, Covid-19 hiện vẫn là bệnh lưu hành trên toàn cầu với nguy cơ bùng phát cục bộ tại một số quốc gia.

Tại Việt Nam, dù chưa ghi nhận biến chuyển phức tạp nhưng khả năng gia tăng ca mắc trong thời gian tới là hoàn toàn có thể xảy ra, nhất là trong bối cảnh mùa hè đang đến gần, nhu cầu du lịch, di chuyển và tụ tập đông người tăng cao. Tuy vậy, các biến thể hiện tại chưa cho thấy khả năng gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn, do đó nguy cơ xuất hiện các ca bệnh nặng hoặc tử vong vẫn ở mức thấp.

Trước tình hình này, Bộ Y tế đã chủ động phối hợp với WHO và các đơn vị chuyên môn trong nước để tăng cường giám sát, đánh giá nguy cơ, đồng thời triển khai hàng loạt biện pháp phòng, chống dịch phù hợp và kịp thời. Cụ thể, các địa phương được yêu cầu tăng cường giám sát dịch tễ học, đặc biệt tại các cơ sở y tế và cộng đồng.

Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur được giao nhiệm vụ thường xuyên phân tích tình hình, lấy mẫu bệnh phẩm đại diện, đặc biệt là từ các ca bệnh nặng để xác định biến thể và đánh giá mức độ lây lan.

Bộ cũng chỉ đạo tiếp tục triển khai kế hoạch kiểm soát dịch bền vững giai đoạn 2023–2025 theo Quyết định số 3984/QĐ-BYT. Các cơ sở khám chữa bệnh cần sẵn sàng về nhân lực, trang thiết bị, khu cách ly, nhằm đảm bảo công tác thu dung, điều trị kịp thời, giảm tối đa tình trạng chuyển nặng và tử vong.

Đặc biệt, Bộ Y tế nhấn mạnh việc bảo vệ nhóm có nguy cơ cao như người già, người có bệnh nền, phụ nữ có thai… thông qua các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ tại bệnh viện, tăng cường vệ sinh môi trường và tổ chức khoa phòng hợp lý.

Về công tác truyền thông, Bộ Y tế yêu cầu phối hợp chặt chẽ với ngành Văn hóa - Thể thao - Du lịch và hệ thống báo chí để đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống dịch tại các điểm công cộng, địa điểm du lịch, vui chơi giải trí.

Các biện pháp phòng bệnh cá nhân như đeo khẩu trang nơi công cộng, trên phương tiện giao thông, rửa tay thường xuyên, hạn chế tụ tập đông người khi không cần thiết tiếp tục được khuyến cáo rộng rãi.

Ngoài ra, các cán bộ y tế sẽ được tập huấn, cập nhật kiến thức về giám sát dịch tễ, điều trị và chăm sóc bệnh nhân Covid-19 theo hướng dẫn mới nhất, đồng thời đảm bảo việc báo cáo, khai báo dịch bệnh đúng quy định tại Thông tư số 54/2015/TT-BYT.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần tiếp tục chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Cụ thể: đeo khẩu trang đúng cách khi đến nơi công cộng; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn; tăng cường vận động, nâng cao thể lực; tránh tụ tập đông người nếu không cần thiết; và khi có dấu hiệu như sốt, ho, khó thở thì cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với WHO và các đơn vị chuyên môn để theo dõi chặt chẽ diễn biến dịch bệnh trên thế giới, nhằm cập nhật, điều chỉnh các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp với tình hình thực tế, bảo vệ an toàn sức khỏe cho nhân dân.

Kỹ thuật mới thay van tim không cần phẫu thuật

Kỹ thuật cấy van động mạch chủ qua ống thông (TAVI) hiện đại đã giúp người bệnh 61 tuổi thoát khỏi biến chứng nguy hiểm do hẹp van động mạch chủ nặng kéo dài hơn 20 năm, kèm theo suy tim độ 3.

Bà H., 61 tuổi, đã được thực hiện thủ thuật cấy van động mạch chủ qua ống thông (Transcatheter Aortic Valve Implantation - TAVI) - phương pháp xâm lấn tối thiểu, hiện đại và tiên tiến nhất trong điều trị thay van động mạch chủ.

Ưu điểm của kỹ thuật này là người bệnh không cần phải cưa xương ức, không phải dùng máy tim phổi nhân tạo và không gây mê toàn thân, giúp giảm thiểu tối đa các rủi ro biến chứng. Thủ thuật chỉ qua một đường mở nhỏ khoảng 6-8 mm, hạn chế mất máu, giảm đau, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và xuất viện sớm.

Ca can thiệp diễn ra trong hơn 2 giờ đồng hồ, van nhân tạo được đặt đúng vị trí, không bị di lệch. Chỉ vài giờ sau, bà Hạnh có thể ngồi dậy, đi lại nhẹ nhàng; các triệu chứng khó thở, mệt mỏi cũng giảm rõ rệt. Bà xuất viện sau 3 ngày và trở lại sinh hoạt bình thường, không bị hạn chế vận động.

Nhiều năm trước, bà Hạnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể oải, đau ngực và khó thở. Qua khám tại bệnh viện tỉnh, bà được chẩn đoán hẹp van tim nhưng chỉ được điều trị nội khoa mà chưa được can thiệp.

Trong hai tháng gần đây, tình trạng sức khỏe bà xấu đi rõ rệt, chỉ đi bộ vài chục bước đã phải dừng lại nghỉ ngơi, khó thở nặng về ban đêm, khiến bà phải đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM để khám và điều trị.

Ngày 26/5, GS.TS.BS Võ Thành Nhân, Giám đốc Trung tâm Tim mạch can thiệp cho biết, qua siêu âm tim, bệnh nhân được xác định mắc hẹp van động mạch chủ nặng (hẹp khít) và suy tim độ 3. Van động mạch chủ là van tim nằm giữa thất trái và động mạch chủ, có nhiệm vụ ngăn dòng máu chảy ngược vào thất trái, giúp máu lưu thông một chiều từ tim đến các cơ quan.

Hẹp van động mạch chủ xảy ra khi van không thể mở hoàn toàn, gây giảm lưu lượng máu đi nuôi cơ thể. Tim phải làm việc quá sức để bù đắp, dẫn đến phì đại cơ tim hoặc suy tim nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh được chia thành ba mức độ: nhẹ, vừa và khít. Mức độ càng nặng, nguy cơ suy tim càng cao và nếu không được xử lý có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm nội tâm mạc, loạn nhịp tim, đột quỵ do cục máu đông hoặc tử vong.

Theo GS.Võ Thành Nhân, giai đoạn hẹp van nhẹ thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ thoáng hiện khi gắng sức, chính điều này khiến nhiều người chủ quan và sống chung với bệnh trong thời gian dài.

Khi bệnh tiến triển nặng, triệu chứng suy tim xuất hiện rõ rệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và sức khỏe, cần phải được can thiệp thay van sớm để nâng cao chất lượng cuộc sống và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trước đây, phương pháp thay van động mạch chủ kinh điển là phẫu thuật tim hở, yêu cầu cưa xương ức, dùng máy tim phổi nhân tạo, gây mê toàn thân, với nguy cơ biến chứng cao, thời gian nằm viện và phục hồi kéo dài. Ngoài ra, khoảng 1/3 bệnh nhân không thể thực hiện phẫu thuật do nhiều bệnh lý kèm theo như bệnh mạch vành, suy tim nặng, suy thận, bệnh phổi, đái tháo đường...

Kỹ thuật TAVI ra đời và phát triển vượt bậc, giúp bệnh nhân tránh được phẫu thuật lớn. Bệnh nhân chỉ cần gây tê tại chỗ, ống thông được luồn qua động mạch đùi đến van tim bị hẹp, dưới hướng dẫn của hệ thống chụp mạch kỹ thuật số, van nhân tạo được đặt chính xác và thay thế van bệnh. Phương pháp này ít xâm lấn, an toàn, thời gian hồi phục nhanh, không để lại sẹo lớn, giảm thiểu biến chứng.

Sau thủ thuật, bà H. được kê đơn thuốc kháng kết tập tiểu cầu trong 3 tháng, đồng thời được hướng dẫn giữ vệ sinh răng miệng và hạn chế các nguy cơ nhiễm trùng van tim.

Bà cũng được tư vấn kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác như sốt thấp khớp, đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì và cholesterol cao. Việc khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần hoặc khi có các triệu chứng nghi ngờ là rất quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề tim mạch.

GS.Võ Thành Nhân cho biết, hẹp van động mạch chủ là bệnh van tim mắc phải phổ biến, tỷ lệ khoảng 2-7% ở người trên 65 tuổi và ngày càng gia tăng do dân số già hóa. Nếu bệnh nhân có triệu chứng nhưng không được thay van kịp thời, tỷ lệ tử vong trong 1 năm lên đến 50%.

Hiện nay, kỹ thuật TAVI đã được triển khai tại hơn 80 quốc gia, với gần 3 triệu bệnh nhân được điều trị thành công trên toàn thế giới. Các cải tiến trong thiết bị và quy trình giúp thủ thuật trở nên đơn giản, an toàn và hiệu quả hơn. Ở Việt Nam, GS-TS.Võ Thành Nhân là người tiên phong thực hiện và đào tạo kỹ thuật TAVI, với hơn 150 bệnh nhân được điều trị thành công.

Không chủ quan với các bệnh lý tiêu hóa

Sau ba ngày xuất hiện các cơn đau âm ỉ vùng bụng quanh rốn và mạn sườn phải, một người đàn ông 58 tuổi tại Hà Nội đã đến Phòng khám Đa khoa Medlatec Thanh Xuân thăm khám. Kết quả kiểm tra cho thấy bệnh nhân không chỉ bị viêm túi thừa đại tràng phải mà còn mắc đồng thời sỏi thận, nang thận và tăng huyết áp.

Bệnh nhân N.M.D (58 tuổi, sống tại Hà Nội) cho biết ông bắt đầu thấy đau bụng âm ỉ quanh rốn và mạn sườn phải trong ba ngày gần đây. Cơn đau đôi lúc dữ dội hơn, kèm theo tình trạng đại tiện phân lỏng từ 1 đến 2 lần mỗi ngày. Tuy nhiên, ông không sốt, không nôn hay buồn nôn. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp đang được điều trị ổn định, đồng thời dị ứng với hải sản và trứng.

Trước những triệu chứng bất thường không giống “bệnh cũ”, ông quyết định đến Phòng khám Đa khoa Medlatec Thanh Xuân để kiểm tra. Tại đây, ThS.BSNT Nguyễn Thị Thanh Tâm, chuyên khoa Tiêu hóa ghi nhận tình trạng bụng mềm, ấn đau tại vùng hố chậu phải, không có dấu hiệu phản ứng thành bụng hay cảm ứng phúc mạc. Bệnh nhân được chỉ định làm các xét nghiệm và chụp chiếu để tìm nguyên nhân.

Kết quả xét nghiệm máu cho thấy chỉ số CRP tăng cao (14,02 mg/L), gợi ý tình trạng viêm cấp tính. Siêu âm ổ bụng phát hiện có nang thận phải 7mm, nghi ngờ sỏi thận phải 4mm, dày thành đại tràng và hiện tượng thâm nhiễm mỡ xung quanh.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) ổ bụng xác định rõ đại tràng phải có vài túi thừa (lớn nhất đường kính 10,5mm), thành dày nhẹ, thâm nhiễm mỡ, dày phúc mạc và có vài hạch mạc treo lân cận. Ngoài ra, có ít dịch trong vùng tiểu khung và hình ảnh sỏi, nang thận phải.

Với các kết quả cận lâm sàng nêu trên, bệnh nhân được chẩn đoán mắc viêm túi thừa đại tràng phải, kèm theo sỏi thận, nang thận và tăng huyết áp. Bác sĩ đã chỉ định điều trị nội khoa và tư vấn điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt để kiểm soát các bệnh lý.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Tâm, túi thừa đại tràng là sự biến dạng tại chỗ của thành đại tràng, hình thành một hốc nhỏ mở vào lòng đại tràng. Nguyên nhân chủ yếu là do yếu điểm ở nơi các mạch máu xuyên qua thành đại tràng khiến lớp niêm mạc và dưới niêm mạc thoát vị qua lớp cơ.

Viêm túi thừa thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng không rõ ràng như đau bụng nhẹ, sốt nhẹ, rối loạn tiêu hóa, rất dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, viêm túi thừa có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như áp xe, thủng ruột, viêm phúc mạc, tắc ruột, chảy máu hoặc rò tiêu hóa.

Do đó, bác sĩ khuyến cáo người dân khi có biểu hiện bất thường nên đi khám sớm tại các cơ sở y tế. Việc chẩn đoán cần kết hợp khám lâm sàng, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, nội soi và đặc biệt là chụp CT ổ bụng – kỹ thuật giúp phát hiện chính xác viêm túi thừa cũng như các biến chứng liên quan.

Bác sĩ Tâm nhấn mạnh, trong trường hợp của bệnh nhân N.M.D, các triệu chứng không rõ ràng nên rất dễ bị chủ quan hoặc bỏ sót bệnh. Tuy nhiên, nhờ có hình ảnh CT ổ bụng chi tiết đã giúp phát hiện đầy đủ và chính xác tình trạng bệnh lý của người bệnh, từ đó có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả.

Theo phân loại Hinchey - một hệ thống đánh giá mức độ nặng của viêm túi thừa - bệnh được chia thành các giai đoạn từ Hinchey 0 đến Hinchey IV, từ nhẹ (chỉ dày thành túi thừa) đến nặng (viêm phúc mạc phân). Việc phân độ này giúp bác sĩ xác định được phương án điều trị phù hợp, từ theo dõi, dùng thuốc đến can thiệp ngoại khoa.

PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hồng, Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa Medlatec cho biết, trước đây, khi bệnh nhân đang viêm túi thừa, thường được chỉ định tránh nội soi vì lo ngại nguy cơ thủng túi thừa. Tuy nhiên, hiện nay, quan điểm điều trị đã thay đổi.

Việc tắc nghẽn do sỏi phân có thể là nguyên nhân chính gây viêm túi thừa, nên cần xử lý tắc nghẽn sớm để ngăn ngừa biến chứng. Vì vậy, nội soi đại tràng có thể được thực hiện ở giai đoạn nhẹ (Hinchey 0, 1), còn với các giai đoạn nặng hơn (2, 3, 4), cần theo dõi kỹ và cân nhắc can thiệp ngoại khoa.

Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể làm sạch túi thừa nếu có tồn đọng phân, đây là bước quan trọng giúp cải thiện nhanh các triệu chứng và ngăn ngừa viêm tái phát. Với hệ thống máy nội soi hiện đại tại Medlatec, việc làm sạch túi thừa có thể thực hiện ngay trong quá trình nội soi thường quy.

Chuyên gia tiêu hóa khuyến cáo, sau một đợt viêm túi thừa, dù có hay không có biến chứng, người bệnh nên thực hiện nội soi đại tràng kiểm tra. Nếu đã nội soi trong vòng 1 năm thì có thể tạm hoãn. Đồng thời, người bệnh cần được tư vấn về chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp để phòng ngừa tái phát: ăn nhiều chất xơ, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn, không hút thuốc và tránh dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs).