Có thể không khởi tố vụ án

Vụ nổ kinh hoàng tại khu đô thị Văn Phú (Hà Đông, Hà Nội) xảy ra khoảng 15h10 ngày 19/3. Trong quá trình anh Phạm Văn Cường (SN 1975, quê Nam Trực, Nam Định) dùng đèn khò cắt phá khối kim loại nghi là bom trước cửa nhà số 15 TT9 KĐT Văn Phú, khối kim loại đã phát nổ. Hậu quả, 4 người tử vong, 10 người khác bị thương (trong đó có 2 người đang nguy kịch); nhiều nhà cửa, tài sản bị hư hỏng.

Vụ nổ kinh hoàng chiều 19/3 gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về người và tài sản.

Qua khám nghiệm hiện trường, lực lượng chức năng đã thu được nhiều mảnh kim loại bằng gang, thép, được xác định là vật liệu dùng để chế tạo bom. Theo kết quả giám định sơ bộ của Cục Kỹ thuật hình sự - Bộ Công an, thuốc nổ gây ra vụ nổ cũng là loại thường sử dụng để chế tạo bom, mìn.

Từ diễn biến, hậu quả của vụ việc, luật sư Tạ Anh Tuấn - Trưởng Văn phòng luật sư Bách Gia luật và Liên danh (Đoàn Luật sư Hà Nội) - cho rằng, hậu quả mà vụ nổ gây ra là đặc biệt nghiêm trọng. Thiệt hại về tính mạng, sức khỏe đã xảy ra nên việc khởi tố vụ án là cần thiết để điều tra nguyên nhân vụ nổ cũng như xác định những cá nhân có trách nhiệm hình sự liên quan.

“Khi xác định nguyên nhân vụ nổ do việc cưa, cắt phá bom, mìn gây ra thì hành vi này có dấu hiệu của tội “Chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự” được quy định tại Điều 230 Bộ luật Hình sự 1999 (sửa đổi, bổ sung 2009).” - luật sư Tuấn phân tích.

Cũng theo luật sư Tuấn, việc có khởi tố bị can hay không phải chờ kết quả điều tra. Nếu xác định người cắt phá khối kim loại là người duy nhất thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội và đã tử vong, trường hợp chưa khởi tố vụ án, cơ quan điều tra sẽ ra quyết định không khởi tố vụ án theo Khoản 1, Điều 108 Bộ luật Tố tụng Hình sự; đồng thời ra quyết định đình chỉ điều tra theo Khoản 2, Điều 164 Bộ luật Tố tụng Hình sự.

Trường hợp đã khởi tố vụ án mà trong quá trình điều tra, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi để làm rõ nguyên nhân vụ nổ, cơ quan điều tra xác định người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã tử vong thì ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án.

Nạn nhân có thể kiện đòi bồi thường về dân sự

Về trách nhiệm dân sự của những người liên quan trong vụ nổ trên, theo luật sư Tạ Anh Tuấn, trước tiên, cần phải xác định vật liệu nổ trong vụ việc này được xác định là nguồn nguy hiểm cao độ, được quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự: “Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định”.

Nhiều ngôi nhà trong khu nhà TT9 Văn Phú chịu ảnh hưởng nặng nề từ vụ nổ.

“Kết quả điều tra ban đầu xác định hậu quả thiệt hại về người và tài sản là do anh Phạm Văn Cường đã cưa, cắt vật liệu nổ gây ra. Về nguyên tắc, anh Cường phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ các thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra theo quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự và theo Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP ngày 8/7/2006 hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Tuy nhiên, trong vụ việc này anh Cường, người gây ra thiệt hại, đã tử vong, nên những người cùng hàng thừa kế của anh Cường - người được hưởng di sản thừa kế theo quy định tại Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005 - phải có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại về tính mạng, tài sản cho các nạn nhân trong phạm vi tài sản được hưởng thừa kế.” - luật sư Tuấn phân tích.

Nhìn nhận chung toàn bộ vụ việc, Trưởng Văn phòng Luật sư Bách Gia luật và Liên danh viện dẫn thêm Điều 605 Bộ luật Dân sự, quy định rằng: “Các bên có thể thoả thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Người gây thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu do lỗi vô ý mà gây thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế trước mắt và lâu dài của mình. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì người bị thiệt hại hoặc người gây thiệt hại có quyền yêu cầu Toà án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.”.

“Như vậy, gia đình các nạn nhân có thể khởi kiện dân sự, yêu cầu người thừa kế tài sản của anh Cường thực hiện nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do vụ nổ gây ra.” - luật sư Tuấn nhận định.