Dự án Saigon One Tower khởi công từ năm 2009 rồi bỏ đó đến nay. Ảnh: Lê Toàn

Loay hoay với đất vàng

Tại một số quận trung tâm như quận 1, quận 3 hiện có nhiều khu đất rộng hàng ngàn m2 bỏ không từ nhiều năm nay, thậm chí nhiều dự án xây dựng dở dang rồi để đó cho xuống cấp. Cụ thể, dự án BIDV Tower do Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) làm chủ đầu tư, sở hữu vị trí đắc địa tại số 117-119 ở phố đi bộ Nguyễn Huệ, quận 1, có diện tích 2.724m2 đã được phê duyệt xây dựng.

Theo quy hoạch, tòa nhà này cao tới 40 tầng, nhưng dự án này đã nằm bất động hơn 8 năm và hiện nay toàn bộ khu đất này đang được làm bãi giữ xe. Theo bảng giá đất của Thành phố, nếu tính thêm hệ số K, đường Nguyễn Huệ có giá chưa đến 200 triệu đồng/m2, nhưng đã có thời điểm giá đất nơi đây được chuyển nhượng lên đến cả tỷ đồng/m2.

Tương tự, khu đất tọa lạc mặt tiền đường Lê Duẩn - Hai Bà Trưng, khu vực cũng thuộc vào hạng đắt đỏ nhất TP.HCM đang được dùng làm bãi giữ xe. Khu đất này trước đây là trụ sở một số cơ quan, doanh nghiệp của Bộ Công nghiệp, sau đó được thu hồi để đầu tư dự án Lavenue Crown do liên danh giữa Công ty cổ phần Kinh Đô, Công ty TNHH Quản lý Kinh doanh nhà TP.HCM và Mayflower Investment góp vốn đầu tư. Hiện nay, dù bên ngoài đã được quây tôn với những hình ảnh dự án rất hoành tráng, nhưng bên trong vẫn chưa có dấu hiệu gì cho thấy dự án đã được triển khai.

Không chỉ đất vàng lãng phí, hiện tại TP.HCM còn có một số “dự án vàng” cũng lãng phí. Đơn cử như dự án Saigon One Tower tại số 7-9 đường Tôn Đức Thắng, quận 1 được khởi công năm 2009, dự kiến hoàn thành trong năm 2011, nhưng mới hoàn thành phần xây thô rồi dừng lại cho đến nay, dù dự án nằm ngay vị trí rất đẹp, đối diện với Ba Son mà hiện nay do Vingoup khai thác. Được biết, dự án do Công ty cổ phần Địa ốc Sài Gòn  M&C làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư 256 triệu USD với quy mô 41 tầng, các chức năng văn phòng, căn hộ cho thuê cao cấp.

Một dự án đất vàng khác tọa lạc tại số 164 Đồng Khởi (quận 1) cũng bị treo lơ lững suốt nhiều năm qua. Mới đây nhất, liên danh Hongkong Land và Sumitomo & Development, đơn vị trước đó đã được chỉ định làm nhà đầu tư đã có đơn xin trả lại dự án có số vốn đầu tư hơn 7.100 tỷ đồng này. UBND TP.HCM đã có văn bản đồng ý với đề nghị của Sở Kế hoạch và Đầu tư về việc nhà đầu tư này xin rút khỏi dự án tại khu đất trên.

Nguyên nhân của việc nhà đầu tư không còn mặn mà đầu tư vào các khu đất vàng do dự án tại những khu đất này vấp phải khó khăn lớn nhất là đền bù giải tỏa. Đó là việc họ đã mất rất nhiều thời gian để đi đến sự thống nhất trong phương án về giá đền bù, tái định cư. Bên cạnh đó, nhiều tập đoàn đầu tư lớn khác trên thế giới quay mặt với dự án tại khu đất vàng, dù điều kiện tài chính của họ rất cao, do gặp quá nhiều thủ tục rườm rà trong thực hiện dự án. 

Một dự án nằm trên mảnh đất vàng đường Ðiện Biên Phủ cũng bỏ hoang từ lâu. Ảnh: Lê Toàn

Làm gì để đất vàng “hóa vàng”?

Theo báo cáo mới đây nhất của Sở Xây dựng TP.HCM, kết quả rà soát và xử lý các dự án đã được cấp phép xây dựng nhưng chậm triển khai tại khu trung tâm Thành phố cho thấy, trong số 505 công trình mà sở này cấp giấy phép xây dựng trong thời gian từ năm 2004-2014 và 1 công trình được cấp giấy phép xây dựng từ năm 1996 (của Công ty Liên doanh Trung tâm thương mại và căn hộ Sài Gòn 11D Thi Sách, quận 1), có 53 dự án tại trung tâm quận 1 và quận 3 chậm triển khai, 30 dự án chưa khởi công, 14 dự án đang ngưng thi công dở dang. Sở Xây dựng cho biết, đến thời điểm hiện nay 30 dự án chưa khởi công này giấy phép xây dựng đã hết hiệu lực.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), từ năm 2007, UBND TP.HCM đã quy hoạch 20 lô đất (khoảng 50ha) thuộc vị trí vàng tại khu trung tâm để kêu gọi nhà đầu tư có tiềm lực. Tuy nhiên, tại những khu đất vàng đã có chủ, chỉ có 4 nhà đầu tư đã triển khai dự án hoặc chuẩn bị đưa vào khai thác. Còn lại những khu đất lớn khác, nằm ở những vị trí đắc địa trong hơn 10 năm qua vẫn chưa khởi động. Các khu đất này được chủ đầu tư cho thuê lại làm bãi giữ xe hoặc sử dụng những mục đích khác, gây lãng phí cho xã hội.

Một số chuyên gia cho rằng, hơn 10 năm qua, TP.HCM chỉ đấu thầu được có 4 khu đất vàng là không hiệu quả, chưa mang lại nguồn thu hợp lý thông qua đấu thầu cho ngân sách nhà nước. Đáng chú ý, có những khu đất vàng bán đấu giá nhiều lần không có người mua, hoặc có nhà đầu tư đã trúng thầu nhưng sau đó trả lại. Chẳng hạn, khu đất 23 Lê Duẩn nằm trong lõi trung tâm Thành phố với 2 mặt tiền đường Lê Duẩn và Nguyễn Du rộng 3.300 m2.

Khu đất này được đưa đưa ra đấu giá với mức giá khởi điểm chỉ 550 tỷ đồng, tuy nhiên sau đó Công ty Tân Hoàng Minh đấu giá thành công trong phiên đấu giá ngày 23/6/2015 với 1.430 tỷ đồng, gấp 2,6 lần giá khởi điểm. Đây được xem là mức giá cao, tuy nhiên, mới đây Tân Hoàng Minh đã làm đơn trả lại cho Thành phố khu đất vàng này.

Theo các chuyên gia, hiện nay vẫn còn khá nhiều lỗ hỗng trong các quy định về định giá đất, đất giá đầu thầu cần phải giải quyết. Để những lô đất vàng thực sự “hóa vàng” cần phải được tổ chức đấu giá công khai, minh bạch, kể cả các dự án BT đổi đất lấy hạ tầng, hay đấu giá quyền sử dụng đất, nếu tiến hành công khai, minh bạch chắn chắn sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm, giá trị khai thác cho TP.HCM rất lớn.

Mới đây, HoREA cũng đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo sửa đổi Luật Đất đai về chế định đấu giá quyền sử dụng đất; sửa đổi Luật Đấu thầu về chế định đấu thầu dự án có sử dụng đất để đảm bảo tính công khai, minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, khắc phục hiện tượng đấu giá, đấu thầu có dấu hiệu có chân gỗ, quân xanh, quân đỏ.

Nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án nằm trên đất vàng, mới đây Phó chủ tịch UBND TP.HCM Lê Văn Khoa đã chỉ đạo rà soát và xử lý các dự án đã được cấp phép xây dựng nhưng chậm triển khai thực hiện. Cụ thể, đối với các dự án đang thi công dở dang, Thành phố giao Sở Xây dựng thông báo bằng văn bản đến chủ đầu tư yêu cầu nhanh chóng triển khai theo đúng nội dung giấy phép xây dựng đã cấp trong thời hạn 6 tháng, kể từ khi nhận thông báo để sớm hoàn thành công trình đưa vào sử dụng.

Nếu quá thời hạn trên chủ đầu tư  chưa triển khai lại dự án, Sở Xây dựng thực hiện xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định hiện hành. Lãnh đạo TP.HCM cũng chỉ đạo các sở, ngành liên quan yêu cầu các chủ đầu tư tập trung thực hiện dự án để sớm hoàn thành công trình đưa vào sử dụng; không chấp thuận đầu tư mới cho chủ đầu tư chưa hoàn thành dự án. Đối với dự án đang cho thuê kinh doanh ăn uống, giữ xe..., TP.HCM giao Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND các quận rà soát, thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh đã cấp, không cấp mới hoặc gia hạn giấy phép đăng ký kinh doanh tại các địa điểm này.