Thi công tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận. (Ảnh: Tuổi trẻ).

Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có công văn đề nghị Tổng Kiểm toán Nhà nước xem xét sớm thực hiện kiểm toán Dự án BOT đường cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận ngay trong tháng 3/2019 như đề xuất của doanh nghiệp dự án là Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận.

“Việc thanh tra, kiểm toán nhằm phát hiện kịp thời những bất cập, thiếu sót trong công tác quản lý dự án đầu tư là rất cần thiết, hỗ trợ rất nhiều cho công tác quản lý và quyết toán Dự án”, công văn do ông Nguyễn Nhật, Thứ trưởng Bộ GTVT nêu rõ.

Bộ GTVT cho biết là sẽ chỉ đạo các bên liên quan phối hợp chặt chẽ với Kiểm toán Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi để công tác kiểm toán đạt kết quả và theo quy định.

Trước đó, Bộ GTVT nhận được văn bản số 30/BOT-TLMT ngày 22/2/2019 của Công ty cổ phần BOT Trung Lương - Mỹ Thuận về việc sớm tiến hành kiểm toán Dự án BOT đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận giai đoạn 1 theo hình thức hợp đồng BOT.

Công ty cổ phần BOT Trung Lương - Mỹ Thuận cho biết là với tính chất phức tạp của dự án; yêu cầu tiến độ hoàn thành năm 2020; tạo thuận lợi cho việc bàn giao Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và để nhà đầu tư có cơ sở để triển khai các bước tiếp theo như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp thường trực Chính phủ ngày 20/2/2019.

Các nội dung được đề xuất kiểm toán tại Dự án gồm: tính tuân thủ hồ sơ pháp lý; tổng mức đầu tư điều chỉnh, phương án tài chính; xác định năng lực, thực trạng của nhà đầu tư, nhà thầu tham gia dự án hiện nay, qua đó có khuyến nghị khắc phục những bất cập và tồn tại. Phạm vi kiểm toán là từ khi triển khai Dự án đến ngày 28/2/2019.

Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận có vai trò đặc biệt quan trọng kết nối khu vực Đồng bằng sông Cửu Long với Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Trong thời gian qua, Bộ GTVT đã chỉ đạo Nhà đầu tư và các cơ quan có liên quan triển khai đạt khoảng 96% khối lượng giải phóng mặt bằng; đồng thời làm việc với các Bộ, ngành, địa phương để đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai Dự án.

Tuy nhiên, Dự án đang bị chậm tiến độ nhiều so với yêu cầu đặt ra (Dự án được khởi công năm 2009, đến nay mới đạt 15,8% khối lượng công việc). Nguyên nhân là do việc huy động vốn gặp khó khăn, do thay đổi cơ chế, chính sách pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng tài sản công, chính sách về đầu tư PPP, cũng như năng lực của Nhà đầu tư Dự án.

Trước đó,  Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đã có công văn kiến nghị Thủ tướng và Bộ GTVT cho phép bổ sung nhân sự điều hành doanh nghiệp dự án bao gồm các chức danh chủ chốt như Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, Cố vấn từ Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả nhằm tăng cường năng lực quản trị, điều hành công trình xây dựng tuyến cao tốc huyết mạch từ Trung Lương đến Mỹ Thuận đang gặp rất nhiều khó khăn.

Để Dự án hoàn thành toàn tuyến vào năm 2020, Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đề nghị Bộ GTVT thống nhất việc thay thế và kế thừa toàn bộ số cổ phần của Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ Yên Khánh  – một trong 6 thành viên liên danh nhà đầu tư tại doanh nghiệp dự án (30% vốn điều lệ) bằng Công ty cổ phần Đèo Cả hoặc bằng Công ty cổ phần Đầu tư cầu đường CII.

Nếu Yên Khánh không được thay thế bằng một nhà đầu tư có năng lực, ngân hàng sẽ không giải ngân, và như vậy Dự án chắc chắn sẽ đứng bên bờ đổ vỡ. Bên cạnh đó, để giảm bớt thủ tục trung gian, tăng cường phân cấp và để đẩy nhanh tiến độ Dự án, Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển nhiệm vụ cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho UBND tỉnh Tiền Giang.

Được biết, việc chuyển Dự án về cho tỉnh làm cơ quan quản lý có thẩm quyền chính là việc đưa tất cả trách nhiệm về một đầu mối có đầy đủ công cụ, quyền lợi, nghĩa vụ và sát sườn với dự án nhất để tỉnh chủ động quản lý nguồn và giá cả vật liệu vốn đang rất phức tạp, đồng thời trực tiếp giải quyết tình trạng mặt bằng còn xôi đỗ như hiện nay. Phương án này cũng đã và đang được áp dụng thuận lợi ở những tuyến cao tốc trọng điểm khác: Đồng Đăng – Trà Lĩnh; Hữu Nghị - Chi Lăng.

Theo các chuyên gia, Dự án đã bị đình trệ 10 năm, nếu để Bộ GTVT tiếp tục làm cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền (trong khi Bộ lại giao cho 1 cơ quan rất ít quyền lực thực tiễn như Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng Cửu Long làm đại diện), thì không có gì đảm bảo dự án sẽ không bế tắc tiếp.

Một vướng mắc nữa mà nhà đầu tư kiến nghị Chính phủ tháo gỡ là việc điều chỉnh quy định về lãi suất vay vốn. Hiện lãi suất áp vay vốn áp dụng cho Dự án ở mức7,82%/ năm. Trong khi đó Hợp đồng tín dụng đã ký lại ở mức 10,8%. Sự chênh lệch này dẫn đến việc không có khả năng thu hồi vốn, do đó không đảm bảo điều kiện để ngân hàng rót kinh phí cho dự án. Các cấp đã có rất nhiều cuộc họp và chỉ đạo để tháo gỡ vướng mắc này, nhưng hiện nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng.

Bên cạnh đó, trong thời gian chờ tháo gỡ các vướng mắc tín dụng, để chạy đua với thời gian cam kết thông tuyến năm 2020, các cơ quan có thẩm quyền cần cho các nhà đầu tư của dự án huy động vốn tín dụng để thi công và ngân hàng tài trợ vốn cần bảo lãnh cho Công ty CP BOT Trung Lương – Mỹ Thuận thanh toán cho các nhà thầu đã huy động vốn ngắn hạn đó.