Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Phó giám đốc thường trực Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV, thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ) cho biết, doanh nghiệp thiết tha đề nghị, các chính sách hỗ trợ phải được thực thi nhanh và thuận tiện, bởi sức chống chịu của họ đang rất mỏng.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Phó giám đốc thường trực Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV, thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ).

Thưa bà, so với 2 lần khảo sát trước của Ban IV, sức khỏe doanh nghiệp tham gia khảo sát đợt này thế nào?

Chỉ có 3% doanh nghiệp cho biết không bị ảnh hưởng hoặc vẫn cân đối được thu - chi. Tỷ lệ doanh nghiệp trả lời phải giải thể chiếm 2% tổng số doanh nghiệp tham gia khảo sát. Tỷ lệ doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động kinh doanh là 20%. Có tới 75% doanh nghiệp vẫn hoạt động, nhưng không cân đối được thu - chi, tức là dòng tiền vào nhỏ hơn chi phí của doanh nghiệp.

Những số liệu này cho thấy, từ nay tới cuối năm, nếu tình hình Covid-19 ở Việt Nam và trên toàn cầu không có tín hiệu khả quan hơn, thì số doanh nghiệp phải đóng cửa tạm thời hoặc giải thể sẽ còn tăng.

Các doanh nghiệp đang nói đến những khó khăn gì, thưa bà?

Khó khăn lớn nhất hiện nay là doanh nghiệp không có khách hàng/đơn đặt hàng hiện tại và trong vòng 6 tháng tới. Có tới 81% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết điều này.

Khó khăn thứ hai là đảm bảo kinh phí để trả lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn... Đó là các khoản chi phí liên quan đến người lao động. Tỷ lệ doanh nghiệp nhắc tới vấn đề này là 72%.

Một số khó khăn nữa được nhiều doanh nghiệp phản ánh cũng liên quan tới dòng tiền phải chi, như chi phí trả lãi vay ngân hàng, chi phí cho nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào, chi phí thuê kho bãi, nhà xưởng, văn phòng...

Các doanh nghiệp đang phải thuê đất của Nhà nước cho biết, tiền thuê đất hiện là gánh rất nặng với họ khi năm nay, giá thuê thực tế tăng cao hơn năm 2019 rất nhiều, cá biệt có những doanh nghiệp phải trả tiền thuê đất cao gấp 3 - 4 lần so với năm 2019, trong khi doanh thu sụt giảm nghiêm trọng vì dịch. Điển hình như các doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, nhà xưởng trong mảng logistics, các doanh nghiệp đầu tư nhà máy hoặc cơ sở sản xuất ở nhiều ngành nghề, hay đơn vị kinh doanh khách sạn với diện tích sử dụng đất lớn.

Bài toán về nguyên liệu đầu vào - vốn là một trong những vấn đề khó khăn nhất của doanh nghiệp ở đợt bùng phát dịch đầu tiên - thì hiện chỉ có 15% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết là họ vẫn đang đối mặt với khó khăn này. Qua phỏng vấn sâu các doanh nghiệp và hiệp hội, đây là một trong những kết quả phản ánh sự nỗ lực và chủ động “tái cấu trúc nguồn cung” của các doanh nghiệp nhằm hạn chế tối đa khủng hoảng về nguyên liệu.

Chịu ảnh hưởng của Covid-19, doanh nghiệp đang hoạt động cầm chừng vì thiếu đơn hàng. Ảnh: Dũng Minh

Trong thời điểm này, Chính phủ đang yêu cầu đánh giá các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp giai đoạn vừa qua để có những đề xuất phù hợp. Với kết quả khảo sát trên, doanh nghiệp và Ban IV có kiến nghị cụ thể gì?

Nhìn vào khó khăn của doanh nghiệp, chúng ta cũng hình dung được ngay mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp lúc này.

Một mặt, doanh nghiệp mong Chính phủ tiếp tục dẫn dắt hiệu quả quá trình phòng và chống dịch để có thể mang lại những tín hiệu sáng sủa hơn về thị trường.

Mặt khác, do sức chống chịu của phần lớn doanh nghiệp hiện giờ rất mỏng, đặc biệt dòng tiền để duy trì hoạt động giờ là vấn đề vô cùng khó khăn, nên hầu hết kiến nghị của doanh nghiệp đợt này tập trung vào việc đề xuất Chính phủ xem xét, quyết định các biện pháp miễn, giãn, hoãn, giảm các khoản chi.

Cụ thể, đó là các khoản phải nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện..., các khoản thuế và tiền thuê đất năm 2020. Với kinh phí công đoàn, các doanh nghiệp đề nghị miễn nộp khoản này trong năm 2020 và 2021.

Doanh nghiệp cũng chờ đợi có gói vay ưu đãi mới với lãi suất thấp...

Đặc biệt, doanh nghiệp thiết tha đề nghị, chính sách ban hành phải được thực thi nhanh và thuận tiện, đồng bộ từ cấp trung ương tới cấp địa phương, đẩy mạnh trực tuyến các quy trình thủ tục hành chính. Chế tài mạnh với các khâu thực thi đi ngược chủ trương “tạo thuận lợi” của Chính phủ cũng được nhiều doanh nghiệp khuyến nghị.

Từ giờ tới cuối năm là thời điểm cực kỳ nhạy cảm, liên quan tới sự tồn tại của rất nhiều doanh nghiệp, nếu các cấp thực thi chính sách không đặt mọi việc vào tình trạng “cấp cứu” để hỗ trợ doanh nghiệp, thì hiện tượng “chết lâm sàng” hàng loạt sẽ diễn ra và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đặc biệt lớn và tiêu cực cho nền kinh tế.