Bên cạnh các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, Thành ủy và Ủy ban Nhân dân TP.HCM luôn chú trọng đến việc xây dựng một Thành phố phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Mặc dù TP.HCM đã có nhiều nỗ lực trong công tác bảo vệ môi trường, nhưng các vấn đề ô nhiễm không khí, chất thải rắn, ô nhiễm nước, và biến đổi khí hậu vẫn là những thách thức lớn. Ảnh minh hoạ

Các chương trình trọng điểm như Chương trình Giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030, Chỉ thị số 19-CT/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về cuộc vận động người dân không xả rác ra đường và kênh rạch, và Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030 đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý môi trường của thành phố.

Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể trong công tác quản lý môi trường, TP.HCM vẫn đối diện với một số hạn chế cần được khắc phục, trước tiên đó là tình trạng ô nhiễm không khí và giao thông.

Thành phố có mật độ giao thông rất cao với hàng triệu phương tiện tham gia, gây ra ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Mặc dù có các chương trình kiểm soát khí thải, nhưng việc thực thi quy định vẫn chưa hiệu quả. Các phương tiện cũ và xe máy không đạt tiêu chuẩn vẫn tiếp tục hoạt động, làm gia tăng tình trạng ô nhiễm.

Việc quản lý chất thải rắn cũng còn một số hạn chế, bất cập. Mặc dù thành phố đã ban hành các kế hoạch phân loại chất thải tại nguồn và triển khai các dự án quản lý chất thải hiện đại, nhưng vẫn tồn tại tình trạng rác thải vứt bừa bãi và chưa được xử lý kịp thời. Các công trình tái chế chất thải chưa đủ quy mô và hiệu quả.

Chưa kể, hiện nguồn nước mặt tại TP.HCM đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do xả thải từ các nhà máy, khu công nghiệp, cũng như từ hoạt động sinh hoạt của người dân. Mặc dù các công trình xử lý nước thải đã được triển khai, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ yêu cầu về chất lượng.

Biến đổi khí hậu cũng là một trong những thành phố dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu, với tình trạng ngập úng và lũ lụt gia tăng. Mặc dù có các kế hoạch ứng phó, nhưng việc thực hiện các biện pháp thích ứng và giảm thiểu tác động vẫn còn chậm.

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở tài nguyên và Môi trường TP.HCM, một trong những thách thức lớn trong công tác bảo vệ môi trường ở TP.HCM là thay đổi nhận thức của cộng đồng.

Mặc dù môi trường sống đã trở thành một vấn đề đáng lo ngại, nhưng vẫn còn rất nhiều người dân chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Việc phân loại rác tại nguồn, tiết kiệm nước, giảm thiểu khí thải từ phương tiện giao thông… vẫn chưa được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả.

Trong thời gian qua, theo lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cơ quan này đã triển khai nhiều biện pháp nhằm cải thiện công tác quản lý môi trường, trong đó đáng chú ý là chương trình Giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030.

Chương trình giảm ô nhiễm đã đưa ra các mục tiêu cụ thể trong việc giảm ô nhiễm từ nước thải, khí thải, chất thải rắn và tiếng ồn. Đặc biệt, chương trình chú trọng phát triển giao thông xanh, năng lượng sạch, và các công trình xanh trong đô thị.

Bên cạnh đó, Thành phố chú trọng việc giáo dục, tuyên truyền và vận động người dân tham gia bảo vệ môi trường. Các mô hình bảo vệ môi trường được xây dựng và nhân rộng, kết hợp với việc phát huy vai trò của các tổ chức tôn giáo trong việc tuyên truyền, vận động.

Ngoài ra, triển khai các giải pháp công nghệ cao trong thu gom và xử lý chất thải rắn, đặc biệt là các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến, hiện đại. Các dự án kinh tế tuần hoàn đang được thúc đẩy nhằm tái chế và giảm thiểu chất thải.

Thành phố đã chú trọng phát triển các không gian xanh, công viên, vườn hoa, và các khu sinh hoạt cộng đồng sạch đẹp. Việc phát triển các hành lang xanh dọc sông Sài Gòn và các khu du lịch sinh thái cũng là một phần trong chiến lược phát triển bền vững.

Dù có những thành tựu nhất định, nhưng công tác quản lý môi trường tại TP.HCM cần tiếp tục được cải thiện. Cụ thể, Thành phố cần tiếp tục siết chặt việc kiểm tra và xử lý các phương tiện giao thông không đạt tiêu chuẩn khí thải, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi sang các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch.

TP.HCM cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phân loại rác tại nguồn, khuyến khích người dân và doanh nghiệp áp dụng các giải pháp xử lý rác hiệu quả. Đồng thời, cần đầu tư thêm vào hạ tầng xử lý chất thải để giảm thiểu ô nhiễm.

Đặc biệt, Thành phố cần tiếp tục đầu tư vào các công trình xử lý nước thải, đồng thời siết chặt việc kiểm soát nguồn xả thải từ các khu công nghiệp và khu dân cư. Các giải pháp bảo vệ nguồn nước như xây dựng các hành lang bảo vệ nguồn nước và kiểm soát việc khai thác nước ngầm cần được thực hiện nghiêm túc.

Một số ý kiến cũng cho rằng, TP.HCM cần tập trung vào các biện pháp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, như xây dựng các công trình phòng chống ngập lụt, phát triển các mô hình đô thị sinh thái, và tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng ứng phó với thiên tai.