Đặt mua báo in| Mới - Đọc báo in phiên bản số| Thứ Sáu, Ngày 29 tháng 03 năm 2024,
Hà Nội cứ mưa là ngập, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói gì?
Nguyễn Lê - 30/05/2022 12:08
 
Sau cơn mưa khiến Hà Nội thành sông chiều 29/5, sáng 30/5 trao đổi bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, phải nhìn lại toàn bộ hạ tầng ở các đô thị.
.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội.

Sau cơn mưa khiến Hà Nội thành sông chiều 29/5, sáng 30/5 trao đổi bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà cho rằng phải nhìn lại toàn bộ hạ tầng ở các đô thị, riêng Hà Nội cần tăng cường công tác dự báo.

Thưa Bộ trưởng, trận mưa ở Hà Nội gây ra ngập lụt chiều qua có liên quan đến bất cập trong công tác quy hoạch không?

Thời tiết hiện nay có biến đổi bất thường, nhiệt độ nóng lên. Không phải chỉ Việt Nam, mà ở các nước có hạ tầng phát triển như Mỹ hay ở châu Âu thì câu chuyện bất thường lớn như vậy, nhiều khi tập trung vào một thời điểm, thì không có hạ tầng nào có thể chịu đựng được.

Chúng ta cũng phải phân biệt vấn đề dị thường thời tiết như mưa lớn cực đoan với các vấn đề đầu tư hạ tầng thiếu đồng bộ, thiếu tầm nhìn là 2 vấn đề nguy cơ như nhau.

Vậy cứ mưa là ngập ở các thành phố  lớn như Hà Nội, TP.HCM cho thấy câu chuyện gì và giải pháp là gì?

Ở đây, tôi cho rằng, phải nhìn lại toàn bộ hậ tầng ở các đô thị. Khi thiết kế các đô thị, điều quan trọng nhất là mỗi đô thị mang đặc trưng về địa hình khác nhau, hạ tầng phải dự báo được số lượng dân cư sử dụng. 

Khi dự báo được mức cực đoan của khí hậu, các hệ thống thu nước mưa, thoát nước mưa, xử lý nước thải phải đồng bộ, phải tính toán được mật độ dân cư, cùng với hạ tầng.

Thậm chí, chúng ta còn phải dự báo các vấn đề không phải xảy ra hàng năm mà có thể 20, 30, 50 năm mới xảy ra 1 lần cực đoan thì cũng phải tính đến phương án đó.

Phương án đó giúp cho khâu thiết kế cơ sở hạ tầng như công trình ngầm, đường giao thông ngầm, đường giao thông bề mặt.

Như tôi đã nói đó là cần tính toán đến cái độ cao của các khu vực và tính toán khi thiết kế hệ thống thoát nước ngầm trong quá trình đô thị phát triển, thay đổi mình phải có tầm nhìn để làm sao khu vực đó tự nhiên thoát được nước. Khu vực không tự thoát được nước thì phải sử dụng máy móc thiết bị nhưng điều đó phải hạn chế. Trong trường hợp thời tiết cực đoan thì phải tính toán hệ thống để trữ nước.

Như Nhật Bản, có khu vực người ta bố trí những đường ngầm ở dưới, gọi là hầm chứa lớn ở dưới vừa giữ lượng nước để khi hạn hán thì tưới cây chẳng hạn nhưng trong thời điểm bất thường thì nó là nơi chứa nước. Hoặc bố trí trường học, sân vận động, cánh đồng lúa trong trường hợp thấy rằng có thể ngập vào những nơi xung yếu thì điều chỉnh cái van trong hệ thống đó để người ta đưa những nơi đó thành nơi chứa nước.

Thậm chí, như tôi đã nói, là cả một hệ thống dưới đường giao thông là các tank, thùng rất lớn để chứa nước. Đó là giải pháp mà các nước làm, tất nhiên là đắt đỏ, nhưng quan trọng là tầm nhìn, thiết kế và đầu tư hạ tầng và nó phải đồng bộ.

Liệu vùng lõi các đô thị lớn có quá nhiều nhà cao tầng có phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng sau một cơn mưa lớn Hà Nội đã biến thành sông?

Tất nhiên, nhà cao tầng có ảnh hưởng, nhưng chưa chắc đã có mối liên hệ với nhau. Khi dân số tăng lên, kèm theo hạ tầng quá tải. Nhưng ở đây tôi muốn nói là hạ tầng tiêu thoát nước phải tính toán bao gồm lượng nước con người sử dụng cũng có đóng góp, thứ nữa là lượng nước mưa trong thời tiết cực đoan cũng phải tính toán. Phải tính toán đồng bộ cơ sở hạ tầng, số lượng người dân, nước thải cộng với nước mưa.

Vậy năng lực dự báo của nước ta hiện nay có đáp ứng được yêu cầu này không, thưa Bộ trưởng?

Chúng ta hoàn toàn có thể làm được. Khi dự báo lưu lượng mưa trong một đơn vị thời gian, tính toán được trên một m2 lượng mưa thế nào, nếu làm tiếp bài toán mô hình, khả năng công suất hệ thống tiêu thoát nước thì có thể dự báo mức độ ngập. Đây là điều hướng tới của cơ quan khí tượng thủy văn.

Tất nhiên tính toán dự báo lũ thì phải tính nước trong lưu vực sông, đó là một nhiệm vụ của công tác dự báo.

Nhưng hiện nay nhiệm vụ này chưa làm được?

Hiện nay, đã thực hiện điều đó. Tất nhiên, để dự báo trong thời gian ngắn, chính xác là điều không dễ. Nhưng bài toán dự báo trong điều kiện trong cực đoan là có thể dự báo được. Hiện các chuyên gia, dự báo khí tượng thủy văn đều hướng tới mục tiêu đó. Tất nhiên độ chính xác còn khác nhau.

Theo Bộ trưởng, Hà Nội có nên có dự án chống ngập như TP.HCM không?

Trước hết, Hà Nội cần tăng cường công tác dự báo. Thứ hai, Hà Nội cũng cần có dự án tổng thể trong đó đánh giá một cách căn cơ và đưa ra những số liệu lịch sử cũng như số liệu hiện nay về hiện tượng cực đoan của thời tiết với lượng mưa như thế này. Thứ ba, cần nghiên cứu một cách kỹ càng, tiếp cận của tôi là tiếp cận khi thiết kế đô thị, để làm sao đô thị đó là đô thị thông minh, chống chịu được các hiện tượng thời tiết cực đoan. 

Còn bài toán mang tính ứng phó như khi đã ngập rồi thì phải  sử dụng các máy bơm để thoát nước, đó gần như là điều mang tính trù bị bắt buộc. Nhưng phải tính toán trong quá trình thiết kế các đô thị đó, trong quá trình tạo ra hệ thống thoát nước, đảm đương được huyết mạch của đô thị, phải xây dựng được các đô thị có khả năng chống chịu một cách thông minh, hay nói cách khác là thiết kế được một cách thông minh các đô thị để đảm bảo được tính bền vững.

Tuy nhiên, cần có một dự án tiếp cận một cách tổng thể, xuất phát từ dự báo, quy hoạch tính toán để có một hạ tầng có thể chống chịu, thích ứng, phù hợp được. Thêm vào đó là các giải pháp kỹ thuật, sử dụng các giải pháp mang tính chủ động như các khu vực khi lũ lụt thì có khu vực để chứa nước trong thời điểm đó, như cánh đồng, sân vận động, có thể là các bể chứa nước để tạm thời không tạo ra sự ngập lụt, tác động vào những nơi xung yếu gây thiệt hại về tài sản cho con người.

Phải tạo ra một hệ thống hạ tầng, bao gồm cả hệ thống chứa nước ở các nơi giao thông, những khu ngập lụt lớn. Nhưng quan trọng nhất vẫn phải xuất phát từ thiết kế tổng thể hệ thống, chứ không nên bắt chước ai cả.

Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư