Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà phát biểu tại hội trường - Ảnh PT.

Hồi âm ý kiến của đại biểu về cải cách chính sách tiền lương, Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà nói chưa thể thực hiện ngay được, cần phải rất kỹ lưỡng, thận trọng, từng bước để chuẩn bị thật căn cơ.

Chiều 29/10 Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội. Trước đó, trong phiên thảo luận buổi sáng, nhiều đại biểu nêu những bất cập, khó khăn ở cấp xã, trong đó có vấn đề cán bộ, công chức thu nhập thấp, chưa đủ sống.

Phó thủ tướng nói, nền hành chính Việt Nam đã có 80 năm vận hành chính quyền bốn cấp (Trung ương và ba cấp ở địa phương). Thực hiện chính quyền địa phương hai cấp là một cuộc cách mạng đã thay đổi căn bản, triệt để và toàn diện về triết lý tổ chức quyền lực tại địa phương, về thể chế, quản trị địa phương, tư duy tổ chức bộ máy, nhân sự công vụ, phương thức điều hành, cũng như vai trò, vị trí và mối quan hệ giữa các cấp chính quyền.

“Rõ ràng, chúng ta đã thay đổi căn bản từ phương thức quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo và phục vụ nhân dân. Từ trạng thái thụ động hành chính sang chủ động quản trị địa phương, tạo nền móng quan trọng cho việc thực hiện quản trị quốc gia hiện đại, vì mục tiêu phát triển và hạnh phúc của nhân dân”, bà Trà phát biểu.

Với sự thay đổi rất lớn ấy, Phó thủ tướng cho rằng “trước hết, chúng ta phải tự làm cuộc cách mạng cho chính bản thân mình về tư tưởng, tâm lý, tư duy, nhận thức, lề lối, phương pháp làm việc, tinh thần công vụ và văn hóa công vụ. Khi có một sự thay đổi lớn từ một cuộc cách mạng vĩ đại, buộc mỗi cán bộ, công chức, viên chức của nền hành chính nói riêng cũng như của cả hệ thống chính trị đều phải thay đổi theo”.

Nêu rõ mới có 4 tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp so với chiều dài lịch sử 80 năm, Phó thủ tướng nói không thể nóng vội, không cầu toàn, nhưng cũng không thể đi chậm mà bắt buộc phải đáp ứng mục tiêu, yêu cầu.. Chúng ta vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả các phương diện để vận hành chính quyền địa phương hai cấp tốt nhất.

Theo Phó thủ tướng, sau 4 tháng vận hành chính quyền địa phương đã đạt được những thành công lớn. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, chưa có tiền lệ, thay đổi hoàn toàn về tư duy, phương thức quản trị, nên những vấn đề khó khăn, vướng mắc là tất yếu, nhất là về nhận thức và thay đổi trạng thái phương thức làm việc, cần phải có thời gian hơn.

Thừa nhận thực tế đúng như đại biểu nêu, cán bộ công chức cấp xã ở nhiều nơi còn vừa thừa, vừa thiếu và có mặt không phù hợp với chuyên môn, tuy nhiên, bà Trà cho hay, trên cơ sở tổng hợp từ 34 tỉnh thành, số lượng cán bộ công chức cấp xã tính bình quân không phải là thiếu (41,3%), và chỉ có 5,38% là chưa phù hợp với chuyên môn. Trên thực tiễn, vì là vấn đề mới nên chưa thể nhuần nhuyễn ngay được, bà nhấn mạnh. 

Thời gian tới, Phó thủ tướng cho biết sẽ chỉ đạo Bộ Nội vụ hoàn thiện khung vị trí việc làm, xác định rõ vị trí việc làm, nhất là đối với cấp xã, và hoàn thiện các điều kiện làm cơ sở pháp lý cho việc giao biên chế.

Việc giao biên chế vừa qua của cả hệ thống chính trị ở cấp xã mới chỉ là hướng dẫn tạm thời. Tới đây, cấp có thẩm quyền sẽ giao biên chế cho giai đoạn 2026-2030, bà Trà cho hay.

Tương tự, về tổ chức bộ máy, Phó thủ tướng cho biết đang tập trung hoàn thiện hồ sơ để báo cáo Bộ Chính trị, làm cơ sở xác định tổ chức bộ máy của cấp chính quyền cơ sở, vì hiện nay mới chỉ là hướng dẫn tạm thời.

Theo bà, trước mắt, các địa phương phải hết sức chủ động rà soát, đánh giá, cơ cấu và xem xét để đảm bảo đội ngũ cho vận hành của chính quyền cấp xã. Đối với các vị trí quan trọng như tài chính, địa chính, môi trường, công nghệ thông tin, xây dựng, tư pháp, nếu nhìn nhận trên cơ sở dự kiến, có thể tuyển dụng hoặc điều động cán bộ công chức từ cấp tỉnh về.

Về phía Chính phủ, sẽ giao Bộ Nội vụ xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã cho đến năm 2030 để chủ động cho phương án này.

Cùng với rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng địa phương thiết kế cơ chế tài chính phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Phó thủ tướng nhấn mạnh cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI vào công vụ, xây dựng chính quyền điện tử và Chính quyền số.

Đặc biệt, Phó thủ tướng lưu ý tính chủ động của địa phương trong xử lý những vấn đề vướng mắc phát sinh. Nếu thụ động, theo lãnh đạo Chính phủ, sẽ rất khó khăn cho việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp tại địa phương mình.

Với vấn đề được đại biểu nhấn mạnh là thu nhập của cán bộ, công chức quá thấp, Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà thông tin, cải cách chính sách tiền lương đang được xây dựng theo một đề án tổng thể, 

Bà Trà cho biết Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương sẽ chủ trì đánh giá lại Nghị quyết 27, sau đó báo cáo Trung ương vào đầu năm 2026 để xây dựng kế hoạch cụ thể, thực hiện cải cách chính sách tiền lương.

Việc này cần thực hiện trên cơ sở có lộ trình, bước đi phù hợp, nằm trong tổng thể cải cách nền hành chính Nhà nước, tổng thể tăng trưởng kinh tế cũng như khả năng chi trả chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức và viên chức.

Phó thủ tướng nhấn mạnh tiền lương cải cách ngay thì chưa thể được mà cần được tính toán rất kỹ lưỡng, thận trọng, chuẩn bị việc này thật căn cơ. “Thực hiện cải cách chính sách tiền lương phải theo lộ trình hợp lý và phù hợp với khả năng chi trả của Ngân sách Nhà nước”, Phó thủ tướng hồi âm quan tâm của đại biểu.