.

Thưa ông, hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt trong 6 tháng đầu năm 2019 có gì đáng chú ý?

Trong những tháng đầu năm 2019, Ngân hàng Nhà nước đã bám sát tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chủ động nắm bắt, ứng dụng mạnh mẽ những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, hoạt động thanh toán trong nền kinh tế đã đạt được những kết quả tích cực.

Nhiều chỉ tiêu TTKDTM có tốc độ tăng trưởng cao so cùng kỳ năm 2018; khuôn khổ pháp lý tiếp tục được hoàn thiện; hạ tầng thanh toán đáp ứng tốt các yêu cầu phát triển của nền kinh tế, ứng dụng công nghệ mới cho ra đời các phương tiện, dịch vụ thanh toán hiện đại, tiện ích; an toàn, bảo mật luôn được coi trọng và là ưu tiên hàng đầu; quyền lợi hợp pháp của khách hàng luôn được quan tâm và bảo vệ.

Với những kết quả nổi bật như sau: Thứ nhất, khuôn khổ pháp lý và chính sách trong hoạt động thanh toán tiếp tục được hoàn thiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi ứng dụng công nghệ thông tin và phù hợp với xu thế hội nhập hệ thống tài chính quốc tế.

Trong 6 tháng đầu năm 2019, NHNNN đã Ban hành Thông tư số 02/2019/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 23/2014/TT-NHNN hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; (ii) Tập trung hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động thanh toán tại Nghị quyết 01/NQ-CP, Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ và Chỉ thị 01/CT-NHNN của Thống đốc NHNN, bao gồm nghiên cứu xây dựng 02 Nghị định  và 05 Thông tư ; (iii) Trình Thủ tướng Chính phủ Đề án cơ chế quản lý thử nghiệm cho hoạt động công nghệ tài chính (Regulatory Sandbox) trong lĩnh vực ngân hàng.... (iv) Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các dịch vụ khác có giá trị nhỏ (dịch vụ Mobile-Money). 

Thứ hai, hạ tầng phục vụ TTKDTM không ngừng được đầu tư, nâng cấp đáp ứng được yêu cầu giao dịch thanh toán của nền kinh tế đảm bảo an toàn, hiệu quả, thông suốt, góp phần thúc đẩy TTKDTM và tăng trưởng kinh tế.

Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTĐTLNH): Tính đến hết tháng 5/2019, Hệ thống TTĐTLNH có 98 tổ chức tín dụng (TCTD) tham gia thành viên với 378 đơn vị thành viên.

Tổng giá trị giao dịch qua Hệ thống TTĐTLNH trong 5 tháng đầu năm 2019 đạt trên 64.160 nghìn giao dịch tương ứng với gần 35.728 nghìn tỷ đồng (tăng khoảng 23,23% về số lượng giao dịch và tăng 17,63% về giá trị giao dịch so với cùng kỳ năm ngoái).

Bình quân số lượng giao dịch đạt trên 635 nghìn giao dịch/ngày, giá trị giao dịch bình quân đạt gần 354 nghìn tỷ đồng/ngày.

Giao dịch chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử tăng cao, tính đến 31/3/2019, đạt gần 120.816,11 nghìn giao dịch với tổng giá trị hơn 753,80 nghìn tỷ đồng (tăng 53,39% về số lượng giao dịch chuyển mạch tài chính và tăng 162,32% về giá trị giao dịch chuyển mạch tài chính so với cùng kỳ năm 2018; tăng 48,03% về số lượng giao dịch bù trừ điện tử và tăng 160,84% về giá trị giao dịch bù trừ điện tử so với cùng kỳ năm 2018).

Đến cuối tháng 4/2019, trên toàn quốc có hơn 18.700 ATM, hơn (tăng tương ứng 4,25% so với cùng kỳ năm ngoái), số POS đạt được 266.700 POS và hiện đã được lắp đặt tại hầu hết các cơ sở, chuỗi phân phối, bán lẻ, khách sạn lớn, đang mở rộng đến các đơn vị cung cấp dịch vụ công (cơ sở y tế, bệnh viện, trường học,...).

Thứ ba, các dịch vụ thanh toán phát triển mạnh mẽ, nhất là các phương tiện thanh toán, dịch vụ thanh toán dựa trên ứng dụng công nghê thông tin và thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Việc mở và sử dụng tài khoản của cá nhân tiếp tục tăng lên; đến cuối tháng 3/2019 đã đạt khoảng 81.3 triệu tài khoản cá nhân (tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2018).

Phát triển dịch vụ tài khoản cá nhân góp phần thu hút vốn nhàn rỗi từ mọi tầng lớp dân cư và là điều kiện tiên quyết để tạo mở rộng dịch vụ TTKDTM.

Thẻ ngân hàng tiếp tục phát triển, số lượng và giá trị giao dịch thẻ tiếp tục tăng. Đến 31/3/2019, số lượng giao dịch thanh toán nội địa qua thẻ ngân hàng đạt hơn 65 triệu giao dịch (tăng 18,45% so với cùng kỳ năm 2018) với tổng giá trị giao dịch hơn 171 nghìn tỷ đồng (tăng 18,82% so với cùng kỳ năm 2018).

Nhiều tính năng, tiện ích đã được tích hợp vào thẻ ngân hàng để sử dụng thanh toán hàng hóa, dịch vụ; đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ, độ an toàn, bảo mật trong thanh toán thẻ. 

Thanh toán điện tử qua Internet, điện thoại di động, đến 31/3/2019, số lượng giao dịch tài chính qua kênh Internet đạt hơn 101 triệu giao dịch với giá trị giao dịch khoảng 4.581 nghìn tỷ đồng (tăng tương ứng 65,81% và 13,46% so với cùng kỳ năm 2018); số lượng giao dịch tài chính qua kênh điện thoại di động đạt hơn 76 triệu giao dịch với giá trị giao dịch hơn 924 nghìn tỷ đồng (tăng tương ứng 97,75% và 232,3% so với cùng kỳ năm 2018). 

Các công nghệ mới, hiện đại trong thanh toán như việc áp dụng xác thực vân tay, nhận diện khuôn mặt, sử dụng mã phản hồi nhanh (QR Code), mã hóa thông tin thẻ (Tokenization), thanh toán phi tiếp xúc, công nghệ mPOS,... được các ngân hàng nghiên cứu, hợp tác và ứng dụng, đặc biệt là việc thanh toán bằng QR Code gắn với đẩy mạnh thanh toán qua điện thoại di động hợp với xu thế phát triển trên thế giới và hành vi người tiêu dùng. 

Thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, đòi hỏi công tác giảm sát, bảo mật rủi ro cao?

Việc giám sát các hệ thống thanh toán phát huy hiệu quả; công tác an ninh, an toàn, bảo mật luôn được coi trọng và là ưu tiên hàng đầu; quyền lợi hợp pháp của khách hàng luôn được quan tâm và bảo vệ.

NHNN đã ban hành và tổ chức triển khai Chiến lược giám sát các hệ thống thanh toán giai đoạn 2014-2020; để tăng cường hoạt động giám sát, NHNN đã ban hành Thông tư 20/2018/TT-NHNN quy định về giám sát đối với các hệ thống thanh toán quan trọng.

Đồng thời, NHNN đang thực hiện giám sát bằng phương thức trực tuyến và qua báo cáo định kỳ, báo cáo đột xuất của các tổ chức vận hành hệ thống để kịp thời nắm bắt thông tin và phối hợp với các bên liên quan có biện pháp xử lý các sự cố, phòng, ngừa rủi ro phát sinh, đảm bảo hệ thống hoạt động an toàn, hiệu quả và thông suốt.

Bên cạnh đó, NHNN cũng thường xuyên theo dõi, chỉ đạo, tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động thanh toán thẻ, ATM/POS và hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; phát hiện, đề xuất xử lý kịp thời các vấn đề, rủi ro phát sinh, đặc biệt là tình hình dư luận được phản ánh qua các phương tiện thông tin đại chúng, góp phần đảm bảo hoạt động thanh toán thẻ, ATM/POS và hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán an toàn, hiệu quả, tuân thủ các quy định pháp luật cũng như góp phần giảm thiểu các sự cố gây bức xúc trong dư luận”.

Đối với công tác quản lý các hoạt động chấp nhận thanh toán thẻ bất hợp pháp và hoạt động thanh toán xuyên biên giới, NHNN đã phối hợp tích cực với các đơn vị có liên quan như Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an ...có giải pháp xử lý theo quy định của pháp luật, đồng thời báo cáo Thủ tướng giải pháp quản lý.

Ngày 28/05/2019, dưới sự chỉ đạo của NHNN, Hội thẻ Ngân hàng Việt Nam (VBCA) phối hợp với Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) và 7 ngân hàng đầu tiên đã chính thức công bố ra mắt sản phẩm thẻ chip nội địa với cam kết tiếp tục nỗ lực hoàn thành công tác chuyển đổi thẻ theo lộ trình đặt ra và đảm bảo việc chuyển đổi thẻ sẽ không ảnh hưởng tới giao dịch của khách hàng, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của chủ thẻ. 

Với những kết quả đã đạt được, hoạt động TTKDTM của Việt Nam đã có sự chuyển mình khi vượt qua Singapore và Malaysia trong cuộc đua "không tiền mặt” (Tạp chí Nikkei Asia ngày 18/4/2019).

Đây là kết quả minh chứng cho những giải pháp quản lý nhà nước và chỉ đạo của NHNN đang đi đúng hướng trong việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt. 

Định hướng, giải pháp thúc đẩy thanh toán không tiền mặt thời gian tới ra sao, thưa ông?

Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp nhằm đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) trong nền kinh tế.

Một là, tiếp tục hoàn thiện huôn khổ pháp lý và cơ chế, chính sách cho hoạt động thanh toán trong nền kinh tế nhằm đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt; hạn chế thanh toán bằng tiền mặt; phát triển các hệ thống thanh toán, phương tiện thanh toán, dịch vụ thanh toán và đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán, nhất là tập trung triển khai quyết liệt các nhiệm vụ được Chính phủ giao cho NHNN liên quan đến hoạt động thanh toán.

Hai là, tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định 2545/QĐ-TTg và Đề án đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với việc thu phí các dịch vụ công như điện, nước, học phí, viện phí và chi trả các chương trình an sinh xã hội.

Ba là, nâng cấp hạ tầng thanh toán quốc gia (hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng); chỉ đạo triển khai và sớm đưa vào vận hành Hệ thống thanh toán bù trừ tự động phục vụ các giao dịch bán lẻ (ACH), qua đó thiết lập hạ tầng thanh toán bán lẻ hiện đại, hoạt động hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thanh toán nhanh chóng, an toàn, thuận tiện với chi phí hợp lý của người dân và doanh nghiệp.

Bốn là, đẩy mạnh TTKDTM mà trọng tâm là thanh toán trên di động, chỉ đạo việc triển khai chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip theo đúng lộ trình, đảm bảo quyền lợi chính đáng của khách hàng, đồng thời đẩy mạnh các phương thức thanh toán mới, hiện đại như mã phản hồi nhanh (QR Code), mã hóa thông tin thẻ (tokenization), thanh toán di động (mobile payment), thanh toán phi tiếp xúc (contactless).

Năm là, triển khai các mô hình thanh toán mới tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa gắn với xây dựng và triển khai Chiến lược Quốc gia về Tài chính toàn diện tại Việt Nam; thúc đẩy thanh toán điện tử trong khu vực Chính phủ.

Sáu là, giám sát các hệ thống thanh toán đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả; tăng cường công tác đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán điện tử; giám sát hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đảm bảo hoạt động đúng quy định.

Bảy là, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về TTKDTM, giáo dục tài chính; tăng cường các biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả dịch vụ thanh toán. 

Về ví điện tử, liên quan đến dự thảo thông tư mới vừa được Ngân hàng Nhà nước đưa ra lấy ý kiến, nhiều người cho rằng, việc quy định về hạn mức giao dịch có những bất cập?

Số liệu thống kê của Ngân hàng Nhà nước, một ví tiêu 58.000/ngày thì 1 tháng là 1,7 triệu đồng/tháng. Vì thế, có thể xem xét bỏ hạn mức 20 triệu đồng/ngày, nhưng hướng tới 100 triệu đồng/tháng.