Thưởng mà như xin

Chủ đầu tư Dự án Xây dựng đường vành đai 3, giai đoạn II, đoạn Mai Dịch - Pháp Vân là Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) đang đứng trước nguy cơ dính phải tranh chấp pháp lý với nhà thầu thi công Gói thầu số 2 (đoạn Trung Hòa - Thanh Xuân) - Công ty TNHH Xây dựng Sumitomo Mitsui (SMCC).

Trong văn bản đề nghị thanh toán khoản tiền thưởng trị giá 98,4 tỷ đồng được SMCC gửi tới một loạt cơ quan chức năng, trong đó “địa chỉ chính” là Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính), nhà thầu thẳng thắn cho biết: “Nếu tiền thưởng không được thanh toán sớm, chúng tôi có thể buộc phải bắt đầu thủ tục trọng tài theo quy định”, ông Yoshiki Tsuji, Giám đốc điều hành SMCC khẳng định.

.

Cần phải nói thêm rằng, cơ sở pháp lý để SMCC đòi tiền thưởng được thể hiện rõ trong Hợp đồng số 888/PMUTL-DA1 và Phụ lục số 1 được ký ngày 14/6/2011 giữa SMCC và đại diện chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án Thăng Long.

Cụ thể, nếu nhà thầu hoàn thành công việc sớm hơn so với thời hạn, tiền thưởng sẽ được thanh toán cho nhà thầu theo số ngày chênh lệch được quy định tại hợp đồng với ngày hoàn thành ghi trong giấy chứng nhận nghiệm thu và không được vượt quá 12% giá trị phần hợp đồng làm lợi cho Dự án. Khoản tiền này phải được thanh toán trong vòng 140 ngày kể từ ngày nhà thầu nhận được giấy chứng nhận nghiệm thu.

Tại Hợp đồng số 888, thời gian thi công Gói thầu số 2 được các bên ấn định là từ ngày 20/7/2011 đến ngày 17/1/2014, nhưng trên thực tế, nhờ việc huy động thêm thiết bị, nhân lực, áp dụng khoa học - kỹ thuật, SMCC đã hoàn thành trước 454 ngày so với thời hạn. Nếu căn cứ vào giấy chứng nhận nghiệm thu, nhà thầu Nhật Bản đã hoàn thành Gói thầu số 2 vào ngày 20/10/2012, vượt tiến độ hơn 1 năm.

Lãnh đạo SMCC cho rằng, căn cứ vào điều khoản hợp đồng, nhà thầu phải được nhận khoản thưởng trước ngày 9/3/2013.

“Mặc dù đã cố gắng phối hợp với các cơ quan chức năng, nhưng ròng rã 4 năm qua, chúng tôi không nhận được một đồng tiền thưởng nào”, đại diện SMCC cho biết.

SMCC cho biết, khoản tiền thưởng 98,4 tỷ đồng có ý nghĩa động viên nhiều hơn, bởi nó thậm chí chưa đủ bù đắp các chi phí mà nhà thầu này đã bỏ ra và ít hơn rất nhiều so với các lợi ích do việc hoàn thành Dự án trước thời hạn mang lại.

Được biết, năm 2013, sau khi Dự án Xây dựng đường vành đai 3 hoàn thành (đoạn Mai Dịch - Bắc Hồ Linh Đàm), Ban Quản lý dự án Thăng Long từng kiến nghị Bộ GTVT phê duyệt khoản thưởng gần 180 tỷ đồng cho các nhà thầu do đã vượt tiến độ, trong đó, Gói thầu số 2 được đề nghị thưởng 98,4 tỷ đồng.

Bóng nằm chân ai?

Theo Ban Quản lý dự án Thăng Long, mọi thủ tục cần thiết cho việc thanh toán thưởng tiến độ đã được chủ đầu tư hoàn thiện và đang chờ Bộ Tài chính phê duyệt.

SMCC cũng xác nhận, hiện vướng mắc không còn nằm ở phía chủ đầu tư khi toàn bộ tài liệu liên quan đã được đệ trình lên cơ quan quản lý ngân sách.

Cần phải nói thêm rằng, hồi tháng 4/2016, Bộ Tài chính đã dội một “gáo nước lạnh” vào hy vọng kết thúc hành trình “xin” thưởng kéo dài hơn 4 năm của cả chủ đầu tư và nhà thầu thi công Dự án khi tiếp tục bảo lưu quan điểm cứng rắn đối với vấn đề này.

Cụ thể, Bộ Tài chính cho rằng, đây là dự án do Ngân sách Nhà nước cấp phát, thực hiện công trình công ích, nên chủ dự án (người cam kết trả thưởng) và ngân sách đều không có nguồn thu trực tiếp hay nguồn thu tăng thêm từ việc rút ngắn tiến độ. Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung cho rằng, đối chiếu quy định, nguồn kinh phí duy nhất có thể làm cơ sở xác định mức thưởng là chi phí thực tế tiết kiệm được của hợp đồng xây lắp và hợp đồng tư vấn giám sát liên quan do việc rút ngắn tiến độ.

Theo quan điểm của Bộ Tài chính, tổng số tiền chi thưởng tối đa cho các nhà thầu chỉ khoảng 53,7 tỷ đồng, bằng khoảng 1/3 so với đề xuất của chủ đầu tư.

Bộ Tài chính lưu ý Bộ GTVT rằng, pháp luật hiện hành chưa có quy định về tính giá trị thưởng/phạt đối với các công trình sử dụng vốn nhà nước căn cứ lợi ích (kinh tế - xã hội)/thiệt hại giả định, mà phải căn cứ theo các lợi ích/nguồn thu/thiệt hại thực tế (có hóa đơn hoặc chứng từ, tài liệu chứng minh) mang lại cho cơ quan chi trả thưởng/phạt.

Trong khi đó, đại diện chủ đầu tư cho biết, việc trả thưởng đã được ghi rõ trong hợp đồng; phương án, mức thưởng cũng được xây dựng theo thông lệ quốc tế và được sự chấp thuận của Bộ Xây dựng, do đó, không nên trì hoãn thêm.

“Giá trị lợi ích mang lại từ việc rút ngắn tiến độ 2 gói thầu là không thể phủ nhận, nên cần chi trả sớm và thích đáng để không làm mất đi ý nghĩa của việc thưởng động viên”, ông Nguyễn Ngọc Long, Phó chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường Việt Nam nêu quan điểm.