Quy định điều kiện riêng cũng không hạn chế được việc người dân chuyển đến lao động, học tập, sinh sống thực tế tại các đô thị lớn - (Ảnh QP).

Quy định về mức diện tích bình quân về chỗ ở đã được chỉnh lý thành diện tích nhà ở tối thiểu làm điều kiện để đăng ký thường trú.

Đây là điểm mới đáng chú ý tại dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) mới nhất, phục vụ phiên họp của đại biểu Quốc hội chuyên trách sẽ diễn ra ngày 4/9 tới.

Ngay từ dự thảo đầu tiên trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9, Chính phủ đã đề xuất bỏ quy định điều kiện riêng về đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương, và được nhiều đại biểu đồng tình.

Tuy nhiên, có ý kiến tán thành nhưng đề nghị cần có lộ trình cụ thể cho việc thực hiện tại Thủ đô Hà Nội và TPHCM để bảo đảm sự đáp ứng của cơ sở hạ tầng, các dịch vụ thiết yếu tại đô thị lớn. Một số vị cho rằng vẫn cần duy trì điều kiện riêng về đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương như Luật hiện hành.

Tại dự thảo báo cáo, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) xin ý kiến đại biểu Quốc hội chuyên trách, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với đề nghị của Chính phủ.

Về quy định điều kiện đăng ký thường trú áp dụng chung cho tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, thảo luận tại kỳ họp thứ 9 của Quốc hội, nhiều đại biểu nhất trí với nội dung dự thảo Luật giao Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định mức diện tích bình quân về chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ làm điều kiện đăng ký thường trú.

Song, cũng có ý kiến cho rằng quy định như vậy sẽ tạo ra sự phân biệt đối xử trong thực hiện quyền cư trú của người dân giữa các địa phương và chưa thật sự phù hợp với nguyên tắc quyền tự do cư trú chỉ có thể bị hạn chế bởi luật.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, qua nghiên cứu, khảo sát thực tế thì không chỉ ở các quận nội đô, mà ở một số tỉnh và một số huyện thuộc thành phố trực thuộc trung ương cũng đang có áp lực gia tăng dân số cơ học rất lớn. Số người đăng ký tạm trú tăng nhanh, thậm chí nhiều hơn số người đăng ký thường trú  và tập trung ở nhóm đối tượng có chỗ ở hợp pháp là nhà do thuê, mượn, ở nhờ.

Do đó, để bảo đảm điều kiện sống cần thiết cho người dân, phù hợp với yêu cầu và tình hình thực tiễn của từng địa phương và giảm áp lực cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội trên địa bàn, đa số ý kiến trong Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc giao Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu đối với người đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ là cần thiết. Đồng thời, đây cũng là công cụ để các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có thể điều tiết việc phân bổ dân cư thông qua xác định điều kiện đăng ký thường trú ở từng địa phương.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, để bảo đảm quyền cư trú của người dân giữa các địa phương, tránh sự tùy nghi trong quá trình triển khai thực hiện, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về mức diện tích bình quân về chỗ ở như Chính phủ trình thành diện tích nhà ở tối thiểu làm điều kiện để đăng ký thường trú. Diện tích nhà ở tối thiểu sẽ do Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định nhưng không thấp hơn 8m2 sàn/người.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, mức diện tích tối thiểu 8m2 sàn/người là chỉ tiêu được xác định cần hoàn thành trong năm 2020 được nêu trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 . Căn cứ vào Chiến lược này, hiện nay, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khi xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chương trình, chiến lược phát triển nhà ở của địa phương mình đều đang xác định chỉ tiêu về diện tích nhà ở tối thiểu cao hơn hoặc bằng mức nói trên, không phân biệt thường trú hay tạm trú, nhà thuộc sở hữu hay nhà đi thuê, mượn, ở nhờ.

Theo báo cáo, đa số các thành phố trực thuộc trung ương đã có quy định riêng về diện tích chỗ ở bình quân để đăng ký thường trú đối với trường hợp thuê, mượn, ở nhờ tương đối cao (tối thiểu là 15m2/người trở lên).

Như vậy, nếu quy định diện tích tối thiểu là 8m2 sàn/người như dự thảo Luật thì vẫn thấp hơn mức hiện nay và sẽ không gây trở ngại gì cho các thành phố này khi quy định diện tích nhà ở tối thiểu cao hơn làm điều kiện đăng ký thường trú đối với trường hợp đăng ký vào chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giải thích.