Chính phú đánh giá ngân sách có thể giảm thu khoảng 25.000 tỷ đồng từ chính sách giảm thuế giá trị gia tăng.

Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội không nhất trí với đề xuất sau ngày 30/6/2024, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) nếu tình hình kinh tế và doanh nghiệp, người dân vẫn còn khó khăn.

Sáng 20/11, Quốc hội bắt đầu đợt họp thứ hai của Kỳ họp thứ sáu. Theo nghị trình, chiều cùng ngày, Quốc hội sẽ nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra, sau đó thảo luận tại hội trường về việc giảm thuế GTGT.

Dự thảo nghị quyết được Chính phủ trình quy định giảm 2% thuế suất thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ, tương tự nội dung quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 101/2023/QH15 của Quốc hội.

Nhóm không được giảm thuế gồm: viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, sản xuất kim loại và sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, ngành khai khoáng (không kể khai thác than), sản xuất than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản xuất hoá chất và sản phẩm hoá chất, các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thẩm tra, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính, ngân sách nhất trí với nội dung này. Một số ý kiến đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về khả năng đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng khi ban hành và thực thi chính sách vì mặc dù đã áp dụng chính sách giảm thuế GTGT trong các tháng cuối năm 2023 song tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng quý III/2023 (là thời gian áp dụng chính sách) mức tăng chỉ là 7,3%, thấp hơn so với mức tăng của các quý trước. Đồng thời, đề nghị Chính phủ có giải pháp để chỉ đạo, điều hành chủ động, kịp thời, bảo đảm nhiệm vụ thu NSNN năm 2024.

Có ý kiến cho rằng, đánh giá tác động giảm thu khoảng 25.000 tỷ đồng chưa có cơ sở tính toán chính xác, chưa dự báo được mức độ, lĩnh vực, ngành hàng sẽ có chuyển biến tích cực khi thực hiện chính sách. Vì vậy, đề nghị Chính phủ bổ sung đầy đủ đánh giá tác động của việc thực hiện chính sách.

Một số ý kiến tại cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc mở rộng phạm vi đối tượng được giảm thuế GTGT theo hướng áp dụng thuế suất 8% đối với tất cả các nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%.

Đa số ý kiến trong Ủy ban thẩm tra cũng nhất trí về thời gian áp dụng chính sách từ ngày 1/1/2024 đến hết ngày 30/6/2024 như đề xuất của Chính phủ. 

Về hiệu lực thi hành, dự thảo Nghị quyết quy định: “Sau ngày 30/6/2024, giữa 2 kỳ họp Quốc hội, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, giao UBTVQH xem xét, quyết định áp dụng giảm thuế GTGT nếu tình hình kinh tế và doanh nghiệp, người dân vẫn còn khó khăn, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất”. Chính phủ đã giải trình sự cần thiết của quy định này là để “đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành chính sách tài khoá”.

Báo cáo thẩm tra nêu rõ, Ủy ban Tài chính, ngân sách không nhất trí với việc giao UBTVQH xem xét, ban hành chính sách vì theo quy định tại Điều 70 Hiến pháp năm 2013, Quốc hội có thẩm quyền “quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế”. Do đó, việc xem xét, quyết định ban hành chính sách giảm thuế GTGT thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Đồng thời, việc Chính phủ nêu trong Báo cáo đánh giá tác động nội dung “Theo quy định tại khoản 2 Điều 83 Hiến pháp thì Quốc hội họp mỗi năm 2 kỳ (thường vào tháng 5 và tháng 10 hàng năm). Theo đó, trường hợp sau thời điểm 30/6/2024 nếu tình hình kinh tế và doanh nghiệp, người dân vẫn còn khó khăn và cần thiết kéo dài thời gian áp dụng giải pháp giảm thuế GTGT 2% thì việc trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để áp dụng ngay các tháng tiếp theo là không khả thi” để đề nghị Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền ban hành chính sách là không đủ thuyết phục.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, việc đánh giá, tổng kết tình hình thực hiện chính sách năm 2022-2023 và dự báo diễn biến về kinh tế, xã hội, nhu cầu hỗ trợ đối với doanh nghiệp và người dân cho cả năm 2024 cần được làm rõ tại thời điểm hiện nay khi xác định các biện pháp điều hành chính sách tài khoá cho cả năm 2024, bao gồm cả khả năng thực hiện nhiệm vụ thu NSNN. Việc chỉ ban hành chính sách cho mỗi lần 6 tháng thể hiện sự thiếu sự ổn định và tính dự báo của việc xây dựng chính sách. Vì vậy, đề nghị Cơ quan soạn thảo cần có giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng chính sách, hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Trong trường hợp Chính phủ đến thời điểm giữa năm 2024 mới xác định rõ nhu cầu cần tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế GTGT cho nửa cuối năm 2024 thì đề nghị thực hiện theo các quy trình thủ tục ban hành văn bản pháp luật để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XV, theo quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Mặc dù còn những ý kiến băn khoăn nhất định về sự cần thiết của việc tiếp tục ban hành và thực hiện chính sách, về hiệu quả của chính sách, song với quan điểm đồng hành cùng Chính phủ để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng, Ủy ban thẩm tra tán thành việc trình Quốc hội xem xét, thông qua chính sách giảm thuế GTGT và đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp Quốc hội, tương tự như đã quy định tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội.