Nhiều thuận lợi

Theo ông Ngô Minh Phương, Giám đốc Công ty TNHH Việt Trường, kim ngạch xuất khẩu surimi của Việt Nam mỗi năm đạt từ 300 - 420 triệu USD (surimi cá biển và cá tra), chiếm 4 - 5% tổng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam.

Hiện nay, sản lượng xuất khẩu surimi đang ổn định, có xu hướng phát triển tốt. Nguyên nhân là do, người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng surimi vì có giá trị dinh dưỡng cao, chi phí hợp lý, dễ chế biến thành nhiều món ăn như: Chả viên, xúc xích, thanh cua…

Ngoài ra, đặc thù nguồn nguyên liệu sản xuất surimi chủ yếu đến từ những loài cá tạp nhỏ như cá đổng, mắt kiếng, phèn, bánh đường, cá chuồn, phế liệu cá tra như dè vụn… Đây là những loại nguyên liệu phổ biến và phù hợp với nghề cá khai thác trong nước.

Thị trường xuất khẩu surimi còn nhiều tiềm năng trong thời gian tới.

“Không chỉ có lợi cho doang nghiệp sản xuất và người tiêu dùng, ngành này còn giúp nâng cao giá trị nguyên liệu của ngư dân vì sản xuất surimi có thể sử dụng các loại cá tạp, cá nhỏ; giúp bà con tiêu thụ được với giá thành cao hơn từ 40 - 50% so với việc sử dụng vào các mục đích khác như làm thức ăn thủy sản, gia súc…”, ông Phương chia sẻ.

Bên cạnh đó, ngành surimi còn góp phần bảo vệ biển đảo và an ninh quốc gia, ngư dân ngoài bám biển, bám ngư trường khai thác, đánh bắt hải sản để phát triển kinh tế… còn góp phần bảo vệ an ninh trật tự trên biển, bảo vệ chủ quyền vùng biển của quê hương.

Song song đó, phế phẩm từ surimi là nguyên liệu chính để sản xuất bột cá, làm thức ăn thủy sản, giảm nhập siêu bột cá, thức ăn chăn nuôi, đảm bảo kinh tế tuần hoàn.

Cần giải bài toán thách thức

Theo ông Ngô Minh Phương, ngành surimi đang rất tiềm năng nhưng do thiếu sự quy hoạch vĩ mô dẫn đến bất cân đối giữa nguồn lợi hải sản so với số lượng nhà máy được phép hoạt động.

Vì vậy, nguồn nguyên liệu đầu vào có hạn, lại ngày càng giảm sút. Nhà máy cũ thiếu nguyên liệu sản xuất nhưng nhà máy mới vẫn mọc ra. Dẫn đến việc giành giật, đẩy giá nguyên liệu lên cao, làm tăng giá thành sản xuất, doanh nghiệp thua lỗ…

“Ngoài ra, vẫn biết giải quyết bài toán IUU là câu chuyện lớn, phức tạp và lâu dài nhưng chúng tôi rất mong các cơ quan ban ngành đẩy nhanh tiến độ để gỡ rối cho doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay”, ông Minh Phương kiến nghị.

Đặc biệt, hiện chưa có quản lý nghề theo mùa vụ, đặc biệt vào mùa sinh sản, dẫn đến việc ngày càng suy thoái, thậm chí là cạn kiệt nhiều loài hải sản. Trong khi đa số các nước xung quanh hoặc các quốc gia trên thế giới đều đã có việc kiểm soát khai thác, thậm chí cấm tàu bè ra khơi khai thác vào các thời điểm cá sinh sản như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Với nhà máy sản xuất, theo ông Phương, đặc thù ngành hàng surimi là ngành sản xuất cần nhiều nước, trung bình trên 20m3/tấn sản phẩm, dẫn đến chi phí xử lý nước thải rất cao. Do đó, nếu một nhà máy quy mô trung bình khoảng 400 tấn thành phẩm/tháng thì chi phí xử lý nước thải lên đến 200 triệu đồng/tháng… Tuy nhiên, các doanh nghiệp phải tự xoay sở để tìm giải pháp từ các công ty tư vấn môi trường trong nước hoặc nước ngoài nhưng vẫn chưa tìm ra phương án tối ưu.

“Các doanh nghiệp mong có giải pháp giải quyết triệt để vấn đề này. Giải pháp có thể đến từ các tổ chức liên quan như tổ chức phi chính phủ hoặc các tổ chức có dự án phát triển sản xuất xanh”, ông Phương chia sẻ.