Đặt mua báo in| Mới - Đọc báo in phiên bản số| Thứ Năm, Ngày 28 tháng 03 năm 2024,
Thủ tướng Chính phủ đôn đốc nhiệm vụ 2022, doanh nghiệp hết thời “đánh cờ nước một”
Khánh An - 09/02/2022 09:03
 
Chuyến công tác “xuyên Việt, xuyên Tết” của Thủ tướng Chính phủ gửi thông điệp tích cực tới doanh nghiệp về những thay đổi mạnh mẽ trong điều hành. Hai năm “đánh cờ nước một” chính thức chấm dứt.
.
TS. Lê Duy Bình, Chuyên gia kinh tế, Giám đốc Economia Việt Nam

TS. Lê Duy Bình, Chuyên gia kinh tế, Giám đốc Economia Việt Nam tin rằng, chuyến đi thực tế tới các công trình, dự án hạ tầng giao thông của Thủ tướng Chính phủ sẽ không phải là chuyến đi duy nhất trong năm nay.

“Thủ tướng đã chạm vào các vấn đề bức xúc nhất của đầu tư công, nên chắc chắn sẽ có những thay đổi tích cực trong tiến độ giải ngân, chất lượng dự án đầu tư công ngay trong năm 2022”, TS Lê Duy Bình chia sẻ với phóng viên Báo điện tử Đầu tư - baodautu.vn.

Thưa ông, điều gì khiến ông cảm nhận được những thông điệp đó?

Thủ tướng đã tới hiện trường các dự án, đã thấy được sự tạm bợ của ban quan lý dự án Sân bay Long Thành, chỉ rõ phải hoàn thành giải phóng mặt bằng trong tháng 9/2022 thì mới đưa sân bay vào hoạt động vào 2025 được, chứ không thể theo kế hoạch là 12/2024…

Thủ tướng cũng xác định giao nhiệm vụ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đầu tư các dự án cho phù hợp, kể cả giao cho địa phương chứ không chỉ là các bộ, sau khi Ninh Bình làm tốt dự án Cao Bồ - Mai Sơn, hay Tiền Giang với dự án cao tốc Trung  Lương – Mỹ Thuận…

Khi Thủ tướng đã xác định các vướng mắc cụ thể như vậy, các bộ, ngành và cả địa phương phải vào cuộc ngay, không thể chậm trễ trong triển khai. Bộ Giao thông – Vận tải đã lên “ghế nóng” rồi, phải chạy đua với thời gian, với công việc, đòi hỏi nhiều sáng tạo, dám nghĩ, dám làm và sẽ kéo theo các bộ, ngành liên quan cùng vào cuộc.

Đặc biệt, các vấn đề được đặt ra bao gồm cả rà soát hệ thống quy định, cơ chế, thể chế để có những đề xuất thay đổi căn bản, chứ không chỉ là những thay đổi mang tính kỹ thuật. Vừa rồi, Quốc hội, Chính phủ đã có một số sửa đổi quy định pháp luật, nhưng thực tế mới tháo gỡ một vài vướng mắc, nhưng để tạo ra những thay đổi thực sự, tạo cơ chế thuận lợi để các cơ quan công quyền dám nghĩ ra cái mới, dám làm hơn trách nhiệm thì cần những thay đổi mạnh mẽ về thể chế.

Cùng với áp lực phải thực hiện giải ngân khoản đầu tư công theo Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế 2022-2023, tôi tin là sẽ có những thay đổi lớn trong giải ngân đầu tư công trong năm nay.

Khi đầu tư công được kích hoạt mạnh mẽ, cùng với những thay đổi về cơ chế, chính sách, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài cũng sẽ nhận được tác động lan tỏa.

Quan trọng là những trường hợp điển hình trong đầu tư công sẽ tạo thành hình mẫu cho các thay đổi mạnh mẽ trong các ngành, lĩnh vực khác, các vấn đề trong cải thiện môi trường kinh doanh, các vấn đề liên quan đến đất đai..., từ đó gửi thông điệp tích cực tới doanh nghiệp, người dân.

Sự lan tỏa này là điều mà tôi kỳ vọng hơn cả từ các thông điệp của người đứng đầu Chính phủ khi chọn đầu tư công là điểm kích hoạt trong năm 2022.

Cụ thể, ông có thể hình dung thế nào về những tác động lan tỏa này?

Ví dụ, khi các địa phương phải vào cuộc để thúc đẩy các dự án đầu tư hạ tầng, thì trách nhiệm sẽ không chỉ là giải phóng mặt bằng xong là xong trách nhiệm, mà cần phối hợp với chủ đầu tư, các nhà thầu trong cả giai đoạn triển khai dự án. Có thể là việc đảm bảo an toàn cho nhà thầu trong thi công, hay hỗ trợ thủ tục về khai thác, cung cấp nguyên vật liệu…

Vừa rồi, cũng có những thay đổi về thủ tục cấp phép khai thác mỏ đá, nhưng đó chỉ là vấn đề kỹ thuật. Các địa phương cần phải thực hiện các công việc hỗ trợ dự án trên nguyên tắc là vì  lợi ích chung cả nền kinh tế, trong đó có lợi ích của địa phương.

Có nghĩa là sẽ phải có những thay đổi về thể chế để tạo nên động lực này cho các địa phương vì chúng ta sẽ còn đầu tư nhiều dự án chứ không chỉ làm một vài dự án trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế.

Có thể nhắc lại chuyến đi của Thủ tướng Chính phủ vào khu vực TP.HCM trong giai đoạn dịch bệnh căng thẳng cuối năm ngoái. Ngay sau đó là những thay đổi trong chiến lược phòng chống dịch bệnh và sự ra đời của Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”, nền tảng quản trọng quyết định sự phục hồi nhanh và mạnh mẽ của doanh nghiệp trong vài tháng qua.

Ngay sau chuyến đi đầu năm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 8/2/2022 về việc đôn đốc, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022. Các đầu việc có tên cụ thể đã được giao cho các bộ, ngành, địa phương với thời hạn rõ ràng.

Thông điệp cho thấy thời doanh nghiệp phải “đánh cờ nước một” do các văn bản điều hành thay đổi liên tục vì dịch bệnh đã chấm dứt, doanh nghiệp có thể an tâm triển khai các kế hoạch đầu tư trung hạn, dài hạn cho 5-10 năm tới. Đây cũng là cơ sở để tin rằng, môi trường kinh doanh năm nay sẽ có những thay đổi tích cực, hậu thuẫn cho các kế hoạch phục hồi và phát triển của doanh nghiệp.

Cho đến thời điểm này, ông nhìn nhận thế nào về năng lực phục hồi của doanh nghiệp Việt trong năm 2022?

Doanh nghiệp mạnh mẽ hơn những gì tôi nghĩ.

Số lượng doanh nghiệp thành lập tháng đầu tiên của năm 2022 là gần 13 ngàn doanh nghiệp, số quay trở lại hoạt động cùng gần bằng 20 ngàn doanh nghiệp. Tinh thần kinh doanh vẫn hừng hực ngay cả khi cả nền kinh tế vừa trải qua những ngày tháng có thể đen tối nhất. Trước đó, ngay trong lúc giãn cách, doanh nghiệp vẫn đảm bảo hàng hóa, sản phẩm cung cấp cho người dân, dành cho xuất khẩu... 

Tôi sang SriLanca, Myanmar, mấy nước xung quanh, không cảm nhận được sự hừng hực này từ giới kinh doanh. Các chuyên gia Đức cũng chia sẻ với suy nghĩ này, họ nói thấy người Việt ai cũng sẵn sàng lao vào kinh doanh.

Đây chính là yếu tố quan trọng thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam phục hồi nhanh sau dịch, cũng là yếu tố thúc đẩy sự xoay chuyển của doanh nghiệp trong bối cảnh thay đổi nhanh và mạnh của nền kinh tế.

Tất nhiên, có những doanh nghiệp đã biến mất bên cạnh doanh nghiệp mới xuất hiện. Có thể nói dịch bệnh đã sàng lọc doanh nghiệp rất mạnh, rất căng thẳng và nhiều đau đớn, nhưng ở góc độ phát triển là tích cực. Ở Việt Nam, doanh nghiệp đóng cửa không đồng nghĩa với sự lụi bại của người kinh doanh, cảnh thất nghiệp kéo dài của người lao động vì cơ hội để bắt đầu lại, làm lại rất lớn. Đây là đặc điểm của các nền kinh tế đang phát triển, có sự năng động cao.

Chính chính lúc này, những chính sách hỗ trợ cho các kế hoạch phát triển dài hạn của doanh nghiệp, hỗ trợ, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo sẽ giúp doanh nghiệp phục hồi và đứng dậy nhanh hơn, mạnh hơn.

So với môi trường kinh doanh – đầu tư trong khu vực, Việt Nam có những cải thiện không nhỏ, như thủ tục về hành chính, đất đai, thực hiện dự án nhanh hơn, nhưng doanh nghiệp cần hơn nữa chính sách hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp, giảm bớt những rào cản cho doanh nghiệp thử nghiệm mô hình kinh doanh mới, để doanh nghiệp dám thử nghiệm, sáng tạo nhiều hơn…

Tôi vẫn muốn nhắc lại, khi các cơ quan công quyền dám nghĩ ra cái mới, dám làm hơn trách nhiệm thì doanh nghiệp sẽ cảm nhận được ngay, sẽ tận dụng ngay các cơ hội để phát triển, đổi mới, sáng tạo...

Một số nội dung trong Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 8/2/2022 về việc đôn đốc, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022:

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với cơ quan, địa phương liên quan khẩn trương hoàn thiện Tờ trình giao, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đợt 2 để có cơ sở đẩy nhanh tiến độ phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư năm 2022; rà soát phần vốn còn lại chưa giao chi tiết, báo cáo ngay cấp có thẩm quyền theo quy định; rà soát tình hình và kết quả giải ngân vốn đầu tư năm 2021 để đề xuất Thủ tướng Chính phủ phương án xử lý phù hợp đối với số vốn còn lại chưa giải ngân được.

Báo cáo đề xuất Thủ tướng Chính phủ ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán việc tổ chức hội nghị toàn quốc đôn đốc về công tác quy hoạch để đẩy nhanh tiến độ lập, phê duyệt các quy hoạch theo quy định.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với cơ quan, địa phương liên quan triển khai việc giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị định số 15/2022/NĐ-CP ngày 28/1/2022 của Chính phủ; khẩn trương trình Chính phủ việc gia hạn thời gian nộp thuế, tiền thuê đất năm 2022; đẩy mạnh lộ trình cải cách thuế, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế, giảm tỷ lệ nợ đọng thuế; triển khai hóa đơn điện tử theo đúng lộ trình quy định.

Có giải pháp huy động nguồn lực cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội gắn với tiến độ triển khai các nhiệm vụ của Chương trình, bảo đảm hiệu quả, tránh lãng phí; quản lý chặt chẽ các nguồn thu, phấn đấu tăng thu, triệt để tiết kiệm chi ngân sách nhà nước ngay từ khâu phân bổ, nhất là chi thường xuyên, đặc biệt là chi sự nghiệp có tính chất đầu tư; tận dụng dư địa tăng thu ngân sách nhà nước, nhất là dư địa thu đối với các giao dịch số xuyên biên giới và các dịch vụ nền tảng số; thu hồi các khoản kinh phí chi thường xuyên chậm phân bổ, chậm triển khai; phấn đấu giảm bội chi ngân sách nhà nước (bao gồm cả phần bội chi ngân sách nhà nước tăng thêm để thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội).

Chủ động phối hợp với các địa phương khẩn trương hoàn thành việc xuất cấp, giao nhận 3.543,795 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia để hỗ trợ người dân trong thời gian giáp hạt đầu năm 2022.
Bộ Giao thông vận tải và các cơ quan, địa phương liên quan đẩy nhanh hơn nữa tiến độ chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025; tập trung cao độ, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ báo cáo tiền khả thi các dự án quan trọng quốc gia để trình Quốc hội khóa XV thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp thứ 3 gồm: Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội và các dự án quan trọng khác.

Tập trung đôn đốc đẩy nhanh hơn nữa tiến độ thi công xây dựng Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Tăng cường thanh tra chuyên ngành các dự án đầu tư công để chấn chỉnh kịp thời sai phạm ngay từ đầu...


Chính phủ ban hành Nghị quyết 01 năm 2022, đề ra 12 nhiệm vụ, giải pháp phát triển KT-XH
Năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025. Chính phủ phấn đấu tăng trưởng GDP...
Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư