Cứu sống bệnh nhân suy đa tạng nguy kịch do nhiễm khuẩn hiếm gặp

Bệnh nhân quê ở Bắc Ninh, có tiền sử tăng huyết áp và đái tháo đường, được gia đình đưa vào Khoa Hồi sức truyền nhiễm trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng.

Bệnh nhân đang điều trị tại cơ sở y tế.

Ngay khi nhập viện, các bác sỹ đã khẩn trương triển khai các biện pháp hồi sức tích cực, gồm dùng thuốc vận mạch, thở máy, lọc máu liên tục và điều trị bằng kháng sinh phổ rộng. Song song đó, quy trình tìm kiếm căn nguyên gây bệnh được tiến hành nhằm xác định tác nhân nhiễm trùng.

Ths.Nguyễn Sỹ Thấu, Khoa Hồi sức truyền nhiễm cho biết, bệnh nhân nhập viện với biểu hiện điển hình của nhiễm khuẩn huyết, nhưng lại không có dấu hiệu đặc trưng của các bệnh do Rickettsia. Theo hướng dẫn thông thường, các phác đồ điều trị ban đầu không bao gồm kháng sinh đặc trị nhóm vi khuẩn này.”

Tuy nhiên, dựa trên quá trình theo dõi sát sao diễn biến lâm sàng cùng phân tích kỹ về tiền sử dịch tễ và các triệu chứng kèm theo như da niêm xung huyết, tràn dịch đa màng, giảm tiểu cầu…, các bác sỹ đã nghi ngờ đến khả năng nhiễm khuẩn do Rickettsia, một tác nhân ít gặp nhưng rất nguy hiểm. Ngay lập tức, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm chuyên sâu tìm Rickettsia trong máu và kết quả cho thấy dương tính.

May mắn là trước khi có kết quả xét nghiệm, dựa vào kinh nghiệm và sự nhạy cảm lâm sàng, các bác sỹ đã chủ động điều trị theo hướng bệnh do Rickettsia bằng kháng sinh đặc hiệu. Nhờ đó, bệnh nhân nhanh chóng có chuyển biến tích cực, chức năng các cơ quan dần phục hồi. Đến ngày 22/8, người bệnh xuất viện trong tình trạng ổn định, hoàn toàn không để lại di chứng.

Theo bác sỹ Thấu, bệnh do vi khuẩn Rickettsia là một nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây từ động vật chân đốt như mò, ve và ấu trùng sang người. Sau khi xâm nhập, vi khuẩn nhân lên nhanh chóng, gây tổn thương các cơ quan nội tạng và nếu không được điều trị kịp thời bằng kháng sinh đặc hiệu, có thể dẫn tới suy đa tạng, thậm chí tử vong.

Bệnh do Rickettsia tại Việt Nam hiện được ghi nhận thuộc ba nhóm chính: Sốt mò, sốt đốm và sốt phát ban. Trong đó, thể bệnh do Rickettsia tsutsugamushi (gây sốt mò) có biểu hiện lâm sàng khá đặc trưng nên dễ chẩn đoán. Tuy nhiên, các thể bệnh do những loài Rickettsia khác lại có triệu chứng mơ hồ, không điển hình, đòi hỏi bác sỹ phải có kinh nghiệm và sự cảnh giác cao trong quá trình điều trị.

Khó khăn lớn nhất trong việc phát hiện bệnh là Rickettsia không thể nuôi cấy được trong phòng xét nghiệm vi sinh thông thường. Do đó, chẩn đoán chủ yếu dựa vào các kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại như PCR, hiện đang được triển khai tại một số bệnh viện tuyến trung ương, trong đó có Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Mặc dù nguy hiểm, bệnh do Rickettsia hoàn toàn có thể phòng ngừa. Các loài côn trùng truyền bệnh thường sống ở những nơi có điều kiện ẩm ướt, rậm rạp như khe đá, bờ suối, bụi cây thấp.

Người dân khi làm việc hoặc sinh sống ở các khu vực có nguy cơ cao nên thực hiện các biện pháp phòng chống như: mặc quần áo dài, mang giày tất, chít ống quần, không nằm ngồi trực tiếp trên mặt đất hay bãi cỏ, không để đồ đạc cá nhân dưới đất.

"Nếu có dấu hiệu sốt kéo dài không rõ nguyên nhân, kèm theo yếu tố dịch tễ như từng đi rừng, làm việc tại vùng núi, ven sông suối…, người dân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển thành biến chứng nguy hiểm", bác sỹ khuyến cáo.

Nguy cơ nhồi máu cơ tim trước tuổi 40 do hội chứng chuyển hóa

Theo chuyên gia, hội chứng chuyển hóa là tập hợp của nhiều yếu tố nguy cơ như vòng eo lớn, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, đường huyết cao và béo phì.

Khi một người có từ ba trong năm yếu tố kể trên, nguy cơ mắc bệnh tim mạch sớm có thể tăng gấp 3 lần, nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 tăng gấp 5 lần và nguy cơ tử vong cũng cao gấp đôi so với người bình thường.

Nguy hiểm hơn, các dấu hiệu của hội chứng này thường diễn tiến âm thầm và dễ bị bỏ qua, khiến nhiều bệnh nhân nhập viện khi đã có biến chứng đe dọa tính mạng như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Trường hợp của anh Tuấn (43 tuổi) là một ví dụ điển hình. Anh thường xuyên cảm thấy tức ngực, mệt mỏi, buồn nôn sau ăn và tình trạng này kéo dài trong hai ngày liên tục. Khi đến Bệnh viện khám, anh được phát hiện hẹp tắc mạch vành nghiêm trọng, trong đó nhánh động mạch liên thất trước bị tắc hoàn toàn và có nhiều huyết khối. Nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp rất cao, anh được đưa vào can thiệp khẩn cấp: hút huyết khối, nong bóng và đặt stent để tái thông dòng máu.

Ths.Nguyễn Tuấn Long, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho hay,nguyên nhân dẫn đến tình trạng của anh Tuấn là do hội chứng chuyển hóa kéo dài nhiều năm mà không được kiểm soát. Anh có chỉ số BMI lên đến 40,75 (béo phì độ 3), kèm theo các yếu tố nguy cơ như béo bụng, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và kháng insulin.

Những yếu tố này thúc đẩy quá trình viêm mạn tính, stress oxy hóa và tổn thương lớp nội mô mạch máu, nơi đóng vai trò bảo vệ và điều hòa lưu thông máu. Khi nội mô bị tổn thương, các mảng xơ vữa hình thành và dày lên nhanh chóng, làm hẹp lòng mạch và cản trở dòng máu nuôi tim. Huyết áp cao cùng lượng mỡ bụng dư thừa còn tạo áp lực lớn lên hệ tim mạch, khiến tim phải làm việc quá sức, dẫn đến suy tim hoặc rối loạn nhịp tim nguy hiểm.

Một trường hợp khác là chị Lan (39 tuổi), nhập viện vì thường xuyên cảm thấy hồi hộp, tức ngực và mệt mỏi sau các hoạt động nhẹ nhàng như dọn dẹp nhà cửa. Qua thăm khám, bác sỹ xác định chị Lan mắc hội chứng chuyển hóa với chỉ số BMI 32 (béo phì), kèm theo tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và đường huyết lúc đói cao.

Điện tâm đồ cho thấy chị bị rung nhĩ, một dạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể gây đột quỵ nếu không kiểm soát kịp thời. Chị Lan có nhiều yếu tố nguy cơ: tiền sử hút thuốc, ít vận động, mãn kinh sớm (37 tuổi), và có người thân mắc bệnh tim mạch, tiểu đường.

Sau khi được điều trị bằng thuốc chống đông, kiểm soát nhịp tim và kết hợp thay đổi lối sống - giảm cân, điều chỉnh chế độ ăn, tăng cường vận động và kiểm soát các chỉ số chuyển hóa - tình trạng của chị Lan đã cải thiện rõ rệt sau hai tháng, nhịp tim ổn định và các chỉ số sinh hóa dần trở về mức bình thường.

Thống kê từ cơ sở y tế này cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân dưới 50 tuổi mắc bệnh tim mạch đang có xu hướng gia tăng nhanh, chiếm khoảng 15-20% tổng số ca bệnh, với tốc độ tăng từ 10-20% mỗi năm.

Đáng chú ý, hội chứng chuyển hóa là một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh tim mạch xuất hiện ngày càng sớm ở người trẻ. Theo Cục Y tế Dự phòng, bệnh tim mạch hiện chiếm 25% tổng số ca tử vong mỗi năm tại Việt Nam (tương đương khoảng 200.000 người), trong đó ngày càng nhiều bệnh nhân trong độ tuổi 20-30 đã phải đối mặt với biến chứng nguy hiểm.

Nghiên cứu từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho thấy, khoảng 20-25% dân số trưởng thành trên toàn cầu mắc hội chứng chuyển hóa. Tại Việt Nam, tỷ lệ này tương đương với mặt bằng thế giới, nhưng ở các đô thị lớn như TP.HCM, tình trạng này nghiêm trọng hơn. Theo thống kê của CDC TP.HCM năm 2022, có đến 36,2% người trưởng thành tại thành phố mắc hội chứng chuyển hóa.

Nguyên nhân hình thành hội chứng này là tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó béo phì, đặc biệt là béo bụng và tình trạng kháng insulin đóng vai trò then chốt. Ngoài ra, chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc lá, uống rượu bia, lười vận động, yếu tố di truyền, căng thẳng kéo dài và rối loạn giấc ngủ cũng góp phần làm tăng nguy cơ.

Bác sỹ Long nhấn mạnh, để phòng ngừa bệnh tim mạch và các biến chứng nguy hiểm, người dân, đặc biệt là người trẻ cần chủ động tầm soát và thay đổi lối sống càng sớm càng tốt.

Cụ thể, nên duy trì chế độ ăn lành mạnh giàu rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ chiên rán và nước ngọt có gas. Đồng thời, tăng cường vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày bằng các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội để kiểm soát cân nặng, giảm mỡ bụng và cải thiện chuyển hóa.

Việc duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì cũng là yếu tố then chốt trong việc giảm thiểu nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa và các bệnh tim mạch. Ngoài ra, khám sức khỏe định kỳ để tầm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu là việc cần làm thường xuyên để phát hiện sớm các bất thường và can thiệp kịp thời.

AI hỗ trợ bác sỹ bóc tách khối u não hiếm gặp, cứu sống bệnh nhân nguy kịch

Bệnh nhân là ông Phong (56 tuổi), nhập viện trong tình trạng mất thính lực một bên tai kéo dài. Điều đáng chú ý là ông không có các triệu chứng thường gặp như đau đầu hay yếu liệt cơ thể.

Qua chụp cộng hưởng từ (MRI), bác sỹ phát hiện ông có một khối u hiếm gặp phát triển từ đám rối thần kinh quanh động mạch cảnh trong, khu vực cực kỳ khó can thiệp do nằm sâu trong nền sọ, gần xương đá và xoang tĩnh mạch hang. Khối u đã lan vào tai giữa, chèn ép động mạch cảnh trong cùng nhiều dây thần kinh sọ não.

Theo TS.Nguyễn Đức Anh, chuyên khoa Ngoại Thần kinh - Cột sống- người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân thì đây là loại u cực kỳ hiếm gặp, y văn thế giới chỉ ghi nhận vài trường hợp. Do khối u bám chặt vào thành động mạch cảnh, mạch máu chính nuôi não nên nguy cơ tử vong nếu phẫu thuật là rất cao. Tuy nhiên, nếu không can thiệp kịp thời, u có thể phát triển, gây đột quỵ, liệt mặt, mất thị lực hoặc tử vong.

Với những rủi ro cực lớn, êkíp phẫu thuật lựa chọn kỹ thuật mổ nền sọ tinh vi nhất hiện nay, kết hợp công nghệ hiện đại như kính vi phẫu có độ phóng đại lên đến gần 40 lần; hệ thống định vị thần kinh tích hợp AI (Neuro Navigation); và hệ thống giám sát điện sinh lý thần kinh trong mổ (IONM).

Các công nghệ này giúp bác sỹ xác định chính xác vị trí khối u trong không gian ba chiều, phân biệt rõ ranh giới giữa u và các cấu trúc thần kinh - mạch máu quan trọng, đồng thời giám sát liên tục để phòng ngừa tổn thương trong quá trình phẫu thuật.

Theo bác sỹ Đức Anh, nếu mổ theo cách truyền thống, bác sỹ gần như “mò đường trong bóng tối” vì u nằm quá sâu và bám sát mạch máu lớn. Nhờ hệ thống định vị tích hợp AI, chúng tôi có thể bóc tách từng lớp một cách chính xác, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.

Ca phẫu thuật kéo dài gần 8 giờ, với sự phối hợp giữa các bác sỹ Ngoại thần kinh và Tai Mũi Họng. Dưới kính hiển vi, ekip tiến hành khoan xương nền sọ, bóc tách khối u dính chặt vào thành xương và bao quanh động mạch cảnh trong.

Hệ thống AI liên tục cập nhật vị trí dao mổ theo thời gian thực, hỗ trợ định hướng chính xác từng bước bóc tách. Trong khi đó, IONM theo dõi tín hiệu thần kinh liên tục, phát cảnh báo nếu có nguy cơ tổn thương dây thần kinh sống còn.

“Thử thách lớn nhất là phần u bao quanh động mạch cảnh. Chúng tôi phải thao tác vi phẫu cực kỳ tỉ mỉ đến từng milimet, vừa mổ vừa theo dõi tín hiệu thần kinh để đảm bảo an toàn tuyệt đối”, TS.Đức Anh chia sẻ.

Sau khi toàn bộ khối u được lấy ra, ekip tiến hành tái tạo nền sọ bằng vật liệu nhân tạo và đóng kín khoang mổ. Bệnh nhân được chăm sóc hậu phẫu tại khoa Hồi sức. Chỉ sau ba ngày, ông Phong tỉnh táo, không có dấu hiệu tổn thương thần kinh, khả năng vận động và giao tiếp trở lại bình thường.

Kết quả giải phẫu bệnh xác định đây là u đám rối động mạch cảnh trong (carotid plexus tumor) - một dạng u rất hiếm, có nguồn gốc từ hệ thần kinh giao cảm, hệ thống điều khiển nhịp tim, huyết áp, các tuyến tiết trong cơ thể. Khối u này phát triển gần các mạch máu lớn tại nền sọ nên nếu phát hiện muộn, việc phẫu thuật sẽ vô cùng nguy hiểm.

TS.Nguyễn Đức Anh cảnh báo, những dấu hiệu như mất thính lực kéo dài, ù tai, cảm giác đau sâu vùng tai - thái dương không nên xem nhẹ.

Người bệnh cần đến các chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Thần kinh để được thăm khám và chẩn đoán sớm. “Càng phát hiện sớm, khả năng can thiệp hiệu quả và an toàn càng cao. Đừng chờ đến khi có biến chứng mới đến bệnh viện,” bác sỹ nhấn mạnh.