Lý giải cho nhận định này, ông Jimmy Koh cho biết: “Khi chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục được tái cấu trúc, mọi quốc gia trong khu vực sẽ cạnh tranh để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đến thiết lập hoạt động tại quốc gia của họ. Chính giai đoạn này sẽ định hình nên trạng thái cân bằng mới về FDI. Tôi cho rằng, đây chính là thời điểm vàng để Việt Nam vươn ra và thu hút các tập đoàn lớn đang chuyển hướng đến Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam”.

Ông Jimmy Koh, Giám đốc Quan hệ đối tác và Tiếp thị chiến lược, Khối Tư vấn đầu tư nước ngoài, Ngân hàng UOB (Singapore).

Ông đánh giá thế nào về sức hút FDI vào Việt Nam gần đây?

Chuỗi cung ứng toàn cầu đang trải qua những thay đổi đáng kể, phần lớn chịu ảnh hưởng của các yếu tố địa chính trị, đặc biệt là căng thẳng giữa Trung Quốc và phương Tây. Điều này đã dẫn đến một sự tái cấu trúc lớn của chuỗi cung ứng toàn cầu, với nhiều công ty hiện đang chuyển hoạt động sang Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Việt Nam là một trường hợp đặc biệt thú vị. Trước đây, ASEAN được xem là một trung tâm sản xuất rất tiềm năng - điều này đã được thấy vào những năm 1990 và đầu những năm 2000, trước khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Tuy nhiên, khi đó, Việt Nam chưa đóng vai trò đáng kể.

Nhưng giờ đây, khi các công ty xem xét lại chiến lược toàn cầu, Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến quan trọng nhờ có lợi thế về lực lượng lao động lớn, thị trường nội địa rộng lớn và tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng, mang đến nhiều cơ hội phát triển. Trong tương lai, nếu những thách thức về cơ cấu trong chuỗi cung ứng toàn cầu và nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng vẫn diễn ra, tôi tin rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến nổi bật của nguồn vốn FDI.

Một thống kê đáng chú ý là trong khi dòng vốn FDI toàn cầu giảm khoảng 35% từ năm 2015 đến 2023, FDI vào ASEAN lại tăng đến 90% trong cùng kỳ. Điều này phản ánh rõ sự dịch chuyển và đa dạng hóa mạnh mẽ của dòng vốn đầu tư toàn cầu vào khu vực ASEAN và Việt Nam sẽ tiếp tục là một phần quan trọng trong xu hướng đó.

Vậy theo ông, những lĩnh vực nào đang thu hút sự quan tâm nhiều nhất từ ​​doanh nghiệp FDI?

Phần lớn sự quan tâm của các doanh nghiệp FDI xoay quanh nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Nhiều sản phẩm trước đây sản xuất tại Trung Quốc hiện đang chuyển đi nơi khác, và Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hưởng lợi từ xu hướng này.

Các lĩnh vực thu hút đầu tư chính bao gồm sản xuất công nghiệp, hàng tiêu dùng và điện tử. Mặc dù không hẳn là những sản phẩm điện tử cao cấp, nhưng các phân khúc trung cấp với giá trị gia tăng qua lắp ráp đang chiếm ưu thế. Ban đầu, nhiều công ty công nghệ chọn TP.HCM để thiết lập cơ sở, nhưng hiện nay đang có sự chuyển dịch sang Hà Nội nhờ vị trí địa lý gần Trung Quốc, tạo ra những lợi thế về logistics và mở ra thêm nhiều cơ hội tăng trưởng.

Ngoài ra, số lượng các khu công nghiệp mới được thành lập ở Việt Nam cũng đang gia tăng và điều này minh chứng cho tiềm năng phát triển lớn mà chúng ta có thể kỳ vọng trong những năm tới nhờ những thay đổi này.

Vậy, xét đến sự cạnh tranh về FDI giữa các nước trong khu vực, theo ông, Việt Nam có những lợi thế riêng biệt nào để thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp FDI?

Ba đến năm năm tới sẽ rất quan trọng đối với Việt Nam. Khi chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục được tái cấu trúc, mọi quốc gia trong khu vực sẽ cạnh tranh để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đến thiết lập hoạt động tại quốc gia của họ. Chính giai đoạn này sẽ định hình nên trạng thái cân bằng mới về FDI. Tôi cho rằng đây chính là thời điểm vàng để Việt Nam vươn ra và thu hút các tập đoàn lớn đang chuyển hướng đến Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. 

Vậy lợi thế của Việt Nam là gì? Tôi tin rằng các quốc gia trong ASEAN đều có vai trò riêng biệt. Trong đó, tôi nghĩ rằng Việt Nam sở hữu một vai trò độc đáo, nổi bật ở các lĩnh vực như điện tử, hàng tiêu dùng - những ngành mà Việt Nam đã khẳng định được vị thế.

Đặc biệt, khi nhắc đến lĩnh vực dệt may của Việt Nam, mọi người đều nghĩ ngay đến chất lượng mà ngành dệt may của Việt Nam mang lại. Thêm vào đó, Việt Nam đang ngày càng tiến sâu vào phân khúc điện tử từ thấp đến trung cấp, và người Việt Nam hoàn toàn có đủ năng lực để đảm nhận vai trò này. Vấn đề quan trọng là chúng ta sẽ định vị vai trò khác biệt của mình như thế nào, bởi nó sẽ không giống với Thái Lan, Malaysia hay Indonesia. Tuy nhiên, tôi tin rằng khu vực ASEAN có đủ tiềm năng để tất cả các quốc gia cùng chia sẻ cơ hội phát triển.

Vậy, UOB đang triển khai những biện pháp nào để hỗ trợ doanh nghiệp FDI mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam?

Khi các công ty thâm nhập vào một thị trường mới, nhu cầu đầu tiên của họ không phải là dịch vụ ngân hàng, mà là xây dựng mối quan hệ với các cơ quan chính phủ. Một trong những điều quan trọng mà chúng tôi làm tại UOB là tạo điều kiện để kết nối các công ty và các cơ quan chính phủ tại nước sở tại.

Chúng tôi cũng hỗ trợ kết nối các doanh nghiệp với chuỗi cung ứng địa phương, điều hướng bối cảnh pháp lý và thiết lập quan hệ đối tác với các hiệp hội thương mại, công ty nhân sự, công ty luật và công ty kế toán. Thông qua phương pháp tiếp cận toàn diện này, UOB cung cấp sự hỗ trợ toàn diện cho các doanh nghiệp, từ khâu thiết lập ban đầu đến hoạt động toàn diện, đảm bảo rằng họ có vị thế tốt để thành công tại Việt Nam.

Việt Nam hiện đang triển khai, thúc đẩy mạnh mẽ vào lĩnh vực xanh, chẳng hạn như các ngành năng lượng tái tạo và nền kinh tế công bằng xanh. Và vì đất nước đang cam kết đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2015. Vậy, UOB đã đưa ra những sáng kiến ​​hoặc giải pháp tài chính nào để hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực xanh tại Việt Nam?

Hành trình hướng tới sự bền vững là một hành trình lâu dài. Tại UOB, chúng tôi ủng hộ một "quá trình chuyển dịch công bằng", vì chúng tôi nhận ra rằng các doanh nghiệp không thể trở nên hoàn toàn “xanh” trong một sớm một chiều. Vai trò của chúng tôi là giúp họ dần dần chuyển đổi theo hướng bền vững.

Ví dụ, chúng tôi hợp tác với các nhà máy để lắp đặt tấm pin mặt trời, nhu cầu ngày càng tăng từ các công ty tiêu dùng lớn của phương Tây. Chúng tôi hỗ trợ khách hàng của mình trong suốt quá trình chuyển đổi này, cung cấp các công cụ và hướng dẫn họ cần để hướng tới một tương lai xanh hơn.

Dự báo của ông về Việt Nam và thu hút FDI trong những tháng cuối năm 2024 là gì?

Năm ngoái, các con số có phần ảm đạm, một phần là do suy thoái kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, đầu tư vào ASEAN và Việt Nam vẫn duy trì được sự ổn định. Mặc dù tôi không dự báo FDI sẽ tăng mạnh do tình hình kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều bất ổn và thách thức, nhưng Việt Nam và ASEAN sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.

Chúng tôi đã thấy sự quan tâm từ các công ty Đức, Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc, điều này cho thấy không chỉ có các công ty Trung Quốc mới đầu tư vào Việt Nam. Sự đa dạng hóa các nhà đầu tư này củng cố vị thế của Việt Nam như một nhân tố chủ chốt trong FDI toàn cầu.