Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi .

Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách vẫn có hai luồng quan điểm về áp thuế giá trị gia tăng (VAT) với phân bón, thảo luận ở Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng chưa chốt được phương án tối ưu.

Sáng 14/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi (Dự thảo) với một trong những vấn đề được tập trung bàn thảo là có nên chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5% hay không.

Báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách (cơ quan thẩm tra) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, về nội dung này, Thường trực Ủy ban có 2 luồng quan điểm.

Quan điểm thứ nhất đề nghị giữ phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản thuộc diện không chịu thuế VAT như quy định hiện hành.

Quan điểm thứ hai tại Thường trực cơ quan thẩm tra thống nhất với nội dung dự thảo Luật (Cơ quan soạn thảo thống nhất với quan điểm này), đưa nhóm ngành hàng phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản quay lại diện chịu thuế VAT 5%.

Tán thành quan điểm thứ nhất, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế phân tích, nếu đưa thuế VAT lên 5% thì doanh nghiệp sản xuất phân bón được khấu trừ 5% này, có tác dụng cạnh tranh giữa doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước với phân bón nhập khẩu. Nhưng cũng rất khó để giảm giá phân bón trong nước, cuối cùng người nông dân chịu ảnh hưởng, chắc chắn giá phân bón sẽ tăng lên.

“Quan điểm của tôi thì phải bảo vệ người nông dân, nếu giữ như hiện tại thì giá phân bón trong nước không tăng, người nông dân không bị ảnh hưởng’, ông Thanh nói.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang nói, doanh nghiệp đề nghị áp thuế 5% để được hoàn thuế, với lý do sẽ giảm giá thành và từ đó là giảm giá bán cho người nông dân.

Ông Giang cho biết đã xem lại toàn bộ báo cáo đánh giá tác động, nếu như đánh thuế 5% thì mỗi một năm nhà nước sẽ thu khoảng 5.700 tỷ, trong đó hoàn thuế cho doanh nghiệp khoảng 1.500 tỷ, ngân sách nhà nước được 4.200 tỷ. “Như thế là thu của người sử dụng phân bón 5.700 tỷ mà bảo giảm được giá bán, tôi thấy không thuyết phục’, ông Giang phát biểu.

Từ đó, Phó chủ nhiệm Giang đề nghị phải đánh giá rất sát nội dung này, vì giá thành với giá bán là hoàn toàn khác nhau, giá bán còn phụ thuộc vào giá thế giới.

Theo ông Giang, nếu như không giữ được như hiện hành, đảm bảo cho việc hoàn thuế cho doanh nghiệp thì nên đánh thuế 0% đối với mặt hàng phân bón.

Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn nói, thời gian vừa qua chính sách miễn thuế, không tính thuế đối với phân bón và nhiều hàng hóa vật tư nông nghiệp khác tưởng như là ưu đãi nhưng thực ra tạo ra một gánh nặng rất lớn cho ngành hàng trong nước.

Ông Tuấn lấy ví dụ, hiện tại chi phí sản xuất phân bón, các khoản thuế VAT nằm trong chi phí để sản xuất ra phân bón đã cao hơn 5%, bình quân có thể từ 6% đến 8% tùy doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp sản xuất phân bón không không được hoàn thuế. Trong khi đó nếu phân bón nước ngoài nhập vào Việt Nam có chính sách miễn thì họ không phải chịu thuế VAT này, cho nên cạnh tranh rất khó giữa phân bón sản xuất trong nước và phân bón nước ngoài. Với năng lực sản xuất dư thừa trên thế giới hiện tại thì thời gian tới có lẽ cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Chia sẻ lo ngại là việc áp thuế 5% cho phân bón có thể làm chi phí phân bón tăng, nhưng ông Tuấn cho rằng chưa hẳn tăng. Bởi vì, năng lực sản xuất phân bón của Việt Nam rất lớn, cho nên nếu áp dụng thuế 5% thì có nghĩa là nhập khẩu vào cũng chịu 5% và trong nước thì chi phí sản xuất giảm, như vậy phân bón trong nước thậm chí có thể chiếm lĩnh được thị trường.

Nhất trí với quan điểm của Ban soạn thảo là phân bón chịu thuế 5%, ông Tuấn nhấn mạnh “đây cũng là một bài toán căn cơ phải tính toán để làm sao vừa tự chủ được năng lực sản xuất phân bón và vừa giữ được ngành sản xuất phân bón trong nước. Mặt hàng phân bón là mặt hàng có thể kiểm soát giá, có thể bình ổn giá được. Cho nên, nếu có sự chủ động và có sự kết hợp nhiều giải pháp khác nữa thì cũng có thể khắc phục được khó khăn hiện nay”.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ tiếp tục làm rõ, đưa số liệu chứng minh sự cần thiết áp thuế 0% hay 5% với phân bón. Sau đó đưa nội dung này ra hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách sáng ngày 29/8 tới đây để rộng đường thảo luận trước khi khép lại phương án nào tối ưu cho cả nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải yêu cầu Bộ Tài chính (cơ quan soạn thảo) tiếp tục rà soát, thống nhất với cơ quan thẩm tra  để hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10 tới.