TP.HCM đang được đề xuất áp dụng thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD). Ảnh: ST

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã gửi tới các vị đại biểu Quốc hội báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến tại phiên thảo luận Tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM. Báo cáo này được gửi ngày hôm qua, 1 ngày trước phiên thảo luận tại Hội trường về Dự thảo Nghị quyết, theo lịch trình sẽ diễn ra chiều nay, 8/6.

Trong báo cáo, ý kiến đầu tiên được đề cập là lo ngại của các vị đại biểu Quốc hội về việc Dự thảo Nghị quyết tập trung nhiều vào chính sách chi ngân sách, trong khi các chính sách thu ngân sách (thuế, phí…), khai thác nguồn lực còn hẹp.

Quan điểm của các vị đại biểu khi nêu ý kiến này là  trong điều kiện Thành phố lại có đặc thù, tiềm năng, lợi thế rất lớn trong việc khai thác nguồn thu, thì số lượng chính sách tại Dự thảo Nghị quyết tương đối rộng, tuy nhiên, chưa rõ đã đủ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, chính sách pháp luật để Thành phố phát huy tối đa khả năng, tiềm lực chưa.

Giải trình vấn đề này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, Dự thảo Nghị quyết đã quy định 8 nội dung về khơi thông nguồn lực, giúp Thành phố có thêm nguồn thu ngân sách.

Một là, Thành phố được áp dụng thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD);

Hai là, mở rộng lĩnh vực áp dụng đầu tư theo phương thức PPP đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực thể thao, văn hóa;

Ba là, tăng tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp;

Bốn là, ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho Thành phố không quá 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách Thành phố;

Năm là, Chính sách khơi thông nguồn lực đối với Công ty đầu tư tài chính nhà nước TP. HCM (HFIC);

Sáu là, được thu tiền duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất từ các doanh nghiệp trong khu;

Bảy là, Chính sách ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược đầu tư vào xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo, Trung tâm nghiên cứu và phát triển R&D; sản xuất chip, bán dẫn, vật liệu mới, năng lượng sạch; thu hút nhà đầu tư chiến lược đầu tư dự án xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ;

Tám là, được điều chỉnh mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí chưa được quy định trong Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí;

Đơn cử, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhắc tới mục đích thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD). Đó là để  tạo ra một số không gian xung quanh các điểm nhà ga, đường sắt, đường vành đai để phát triển đô thị và các dịch vụ liên quan đồng bộ, hiện đại như mô hình của 1 số nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, HongKong (Trung Quốc).

“Đây là chính sách góp phần huy động nguồn lực đầu tư các dự án, tạo đồng bộ trong phát triển đô thị và giao thông, làm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước từ chênh lệch địa tô của các khu đất đem lại, góp phần tháo gỡ khó khăn trong tạo quỹ đất sạch để triển khai các dự án đô thị”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phân tích, trả lời các ý kiến đại biểu còn băn khoăn với mô hình này.

Hay với đề xuất Quốc hội cho phép nâng mức nợ vay của ngân sách Thành phố lên 120% nhằm đáp ứng được nhu cầu huy động nguồn lực để đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội quan trọng của Thành phố.

Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, nhu cầu vốn giai đoạn 2021 - 2025 rất lớn, dự kiến là khoảng 672.000 tỷ đồng. Nguồn vốn ngân sách địa phương chỉ đáp ứng khoảng 21% nhu cầu. Thành phố dự kiến huy động thêm từ các nguồn lực theo quy định pháp luật, trong đó, có từ nguồn vay, dự kiến nhu cầu vay khoảng 92.020 tỷ đồng. Nếu triển khai vay, nhận nợ theo đúng tiến độ thì từ sau năm 2026 Thành phố sẽ khó bảo đảm hạn mức dư nợ vay để vay tiếp do dư nợ vay năm 2026 là 83.015 tỷ đồng trong khi hạn mức dư nợ vay tối đa của Thành phố năm 2026 là 93.527 tỷ đồng.

“Trong quá trình triển khai thực hiện (sơ kết, tổng kết Nghị quyết) xuất hiện các chính sách đặc thù, hợp lý sẽ được TP.HCM tổng hợp và gửi các cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giải trình rõ các chính sách khơi thông nguồn lực cho TP.HCM.

Đặc biệt, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Dự thảo Nghị quyết gồm 7 nhóm chính sách đặc thù, về quản lý đầu tư; về tài chính ngân sách; về quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; về ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TP.HCM; về quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; về tổ chức bộ máy của Thành phố và thành phố Thủ Đức.

“Đây là các nhóm chính sách đã được Chính phủ rà soát, đề xuất theo các quan điểm, nguyên tắc nêu tại Tờ trình số 236/TTrCP ngày 17/5/2023, trong đó tập trung đề xuất các chính sách tháo gỡ các khó khăn về thể chế, phát huy tiềm năng, lợi thế của Thành phố, đảm bảo có trọng tâm, trọng điểm nhưng có tính đột phá và thuộc thẩm quyền của Quốc hội”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm rõ thêm trong báo cáo gửi các vị đại biểu Quốc hội.