Ông Hồ Sĩ Hùng, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho hay, đã có 5 dự án đưa ra khỏi danh mục theo dõi của Ban Chỉ đạo đã khắc phục thua lỗ, thậm chí có lãi.

Thông tin về việc xử lý các dự án tại Tọa đàm: "Xử lý các dự án yếu kém, bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" do Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ tổ chức sáng 5/4, ông Hồ Sỹ Hùng, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, hiện đã có 5 dự án đưa ra khỏi danh mục theo dõi của Ban Chỉ đạo đã khắc phục thua lỗ, thậm chí có lãi

Cụ thể, DAP-1 Hải Phòng thuộc Tập đoàn Hóa chất cơ bản khắc phục các tồn tại yếu kém, sản xuất kinh doanh có lãi. Bốn dự án, doanh nghiệp khác thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (gồm Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất; Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyester Đình Vũ) cơ bản không còn vướng mắc về cơ chế,

Ông Hùng cho biết thêm, để đưa 5 dự án ra khỏi danh sách yếu kém, phải bàn đi bàn lại bám sát theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, cả 5 dự án đều được gỡ vướng mắc, tôn trọng pháp nhân độc lập của doanh nghiệp, không vì mấy chục phần trăm vốn nhà nước mà can thiệp thô bạo, tôn chỉ vẫn là tính hiệu quả, bám sát thị trường.

Đối với các dự án không còn khả năng khắc phục vì các lý do như sản phẩm đưa ra không còn thị trường, không cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu thì xử lý tài chính, cơ cấu vốn, giải pháp cuối cùng là phá sản.

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An, khó khăn trong việc xử lý các vấn đề của 12 dự án thì rất nhiều, vướng mắc nhất là vốn, đầu ra, tranh chấp hợp đồng. Nhưng đến nay, những vấn đề liên quan đến chính sách, cơ chế cho các dự án này đã được tháo gỡ, một số dự án đã có khởi sắc thực sự. Trong quá trình xử lý các dự án này, Chính phủ khoá trước và khoá này đã có tới 20 cuộc họp để chỉ đạo. Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo phải xử lý dứt điểm không để kéo dài thêm nữa. 

"Tuy nhiên, trong một quá trình dài xử lý các dự án này, kéo dài nhiều năm, việc xử lý cụ thể với từng dự án là không dễ dàng vì các dự án không giống nhau, phải bám sát thực tiễn về thị trường đến khung khổ pháp lý để có báo cáo, đưa ra giải pháp tình thế, không thể cứng nhắc", ông An nhấn mạnh.

Trong danh sách 12 dự án thua lỗ, yếu kém, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) có tới 5 dự án. Nhưng theo ông Nguyễn Hùng Dũng, Thành viên HĐTV PVN khẳng đinh: "Thực chất 5 dự án này không hoàn toàn của Tập đoàn. Ví dụ dự án Bình Phước, Tập đoàn chỉ chiếm 29%, phía nước ngoài nắm cổ phần chi phối. Thứ hai là Dự án Nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Tập đoàn nắm 35%, 65% là các doanh nghiệp bên ngoài nắm".

"Chính vì không hoàn toàn của PVN nên việc tham gia chỉ đạo, điều hành hoặc có can thiệp để hỗ trợ các doanh nghiệp này cực kỳ khó", ông Dũng nói.

Dự án thứ ba là Dự án Nhiên liệu sinh học miền Trung, các công ty con của Tập đoàn chi phối. Khi triển khai Dự án này, giá dầu là 120-130 USD/thùng. Nhưng khi hoàn thành, do khủng hoảng năng lượng, giá dầu xuống và dự án không hiệu quả. Tuy nhiên PVN cũng rất nỗ lực có những chỉ đạo điều hành, báo cáo các cấp có thẩm quyền, trước đây là Bộ Công thương và sau này là Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, có sự quan tâm, hỗ trợ giúp PVN xử lý các vấn đề tồn tại.

Về cơ bản, Nhà máy Nhiên liệu sinh học miền Trung trước đây đã vận hành thương mại 1,5 năm. Tại thời điểm vận hành thương mại đầu tiên chỉ lỗ lũy kế theo kế hoạch nhưng giai đoạn sau khi giá dầu xuống, dự án bắt đầu lâm vào khó khăn. Khi đầu tư xây dựng lãi suất rất cao, có thời điểm các doanh nghiệp của PVN tham gia góp vốn vào Dự án Nhiên liệu sinh học miền Trung phải vay tới 25-27%/năm. Có thể nói chi phí tài chính lớn ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp này.

Dự án thứ 4 là Dự án Xơ sợi Đình Vũ. Dự án này trước đây PVN tham gia đầu tư với mong muốn góp phần bảo đảm nguồn sợi cho các doanh nghiệp may mặc trong nước. Qua thời gian đầu tư gặp một số khó khăn do thị trường, chúng ta hoàn toàn không chủ động được nguyên liệu nên dự án này gặp khó khăn.

"Chúng tôi đã rất nỗ lực xử lý các vấn đề tồn đọng liên quan đến dự án này, hiện tại, cơ bản hợp đồng giữa nhà thầu chính và chủ đầu tư đã được xử lý, PVN cũng đã tìm kiếm các đối tác để cùng xử lý các vấn đề tài chính bảo đảm nguyên liệu đầu vào cũng như tiêu thụ sản phẩm của nhà máy. Đến thời điểm hiện nay, nhà máy hoạt động cơ bản ổn định, các phân xưởng đưa vào vận hành toàn bộ dây chuyền. Doanh nghiệp bắt đầu có lãi, tất nhiên lãi không lớn".

Để giải quyết dứt điểm như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước và Bộ Công thương, ông Hùng thừa nhận, vẫn cần thêm khoảng thời gian dài nữa.

Dự án thứ 5 là Dự án đóng tàu Dung Quất. Khi tiếp nhận dự án từ Vinashine, dự án này trong giai đoạn đầu tư dở dang. Tới thời điểm hiện nay, nhà máy đã đóng một số tàu siêu trường, siêu trọng, thực hiện một số hoạt động sửa chữa, đóng mới các phương tiện cho các chủ tàu trong và ngoài nước. Với phần tài sản đã hoàn thành, đã đưa vào sử dụng, nếu chỉ tính riêng phần tài sản tham gia và sản xuất kinh doanh, nhà máy đáu tàu Dung Quất hoàn toàn tự chủ về tài chính và có lãi. Nhưng nếu tính toàn bộ chí phí đầu tư đang dở dang cần phải tính toán đầy đủ thì dự án đang lỗ.

Ông Hùng kỳ vọng, dự án này sẽ có chuyển biến tích cực trong thời gian tới khi tái cơ cấu lại toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị, có cơ chế xử lý hạng mục công việc đang dở dang, dự án sẽ có những bước chuyển mình và có thể hoàn toàn tự chủ về tài chính.

Đánh giá việc xử lý các dự án yếu kém, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban kinh tế của Quốc hội cho rằng: "Chính phủ và các bộ ngành đã nỗ lực rất cao,từ đó có những dự án gọi là hồi sinh, tạo ra sản phẩm về mặt kinh tế, bước đầu xử lý tích cực, có kết quả". Tuy nhiên, vẫn còn nhiều mối lo nhất là dự án bị dừng (thiệt hại vốn, lỗ lũy kế…).

Ông Hiếu nhấn mạnh, bên cạnh những dự án đã có kết quả bước đầu, với dự án không có thị trường, không có khả năng, chúng ta phải tính đến những phương án như phá sản, thu hồi tài sản…, phải có phương án tối ưu cho từng dự án này.