Gần 35.800 tỷ đồng trái phiếu bất động sản khó có khả năng thanh toán

Theo báo cáo mới đây của Bộ Tài chính, tính đến thời điểm cuối năm 2023, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp vào khoảng 1 triệu tỷ đồng, do 432 doanh nghiệp phát hành. Trong đó, tổng giá trị trái phiếu đáo hạn trong năm 2024 là 240.100 tỷ đồng, thấp hơn khối lượng đáo hạn năm 2023 là 261.600 tỷ đồng.

Riêng trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản phát hành là 351.400 tỷ đồng (chiếm 34,8% tổng dư nợ) do 182 doanh nghiệp bất động sản phát hành, trong đó nhà đầu tư tổ chức nắm giữ 58,6%, nhà đầu tư cá nhân nắm giữ 41,4%.

Trong số này, trái phiếu có bảo đảm khoảng 285.200 tỷ đồng (81,2%), trái phiếu không có bảo đảm khoảng 66.200 tỷ đồng (18,8%). Đáng nói, trong số trái phiếu không có bảo đảm thì nhà đầu tư cá nhân nắm giữ khoảng 74,7%.

Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đáo hạn trong năm 2024 là 99.600 tỷ đồng do 92 tổ chức phát hành. Trong đó, trái phiếu có bảo đảm khoảng 91.800 tỷ đồng (92,2%).

Dựa theo tình hình tài chính của các doanh nghiệp bất động sản, Bộ Tài chính dự kiến có khoảng 35.800 tỷ đồng (chiếm 35,9% khối lượng trái phiếu đáo hạn của các doanh nghiệp bất động sản) có khó khăn trong thanh toán nợ trái phiếu doanh nghiệp.

Trong đó, có 3 doanh nghiệp rất khó khăn trong việc trả nợ trái phiếu (âm vốn chủ sở hữu) với khối lượng 4.600 tỷ đồng trái phiếu, bao gồm: Công ty cổ phần Du lịch và Đầu tư Xây dựng châu Á (giá trị đáo hạn trong năm 2024 là 600 tỷ đồng); Công ty cổ phần Phát triển Bất động sản Nhật Quang (2.150 tỷ đồng); Công ty cổ phần Đầu tư Smart Dragon (1.900 tỷ đồng).

Có 18 doanh nghiệp được Bộ Tài chính xếp vào nhóm có khả năng gặp khó khăn trả nợ (kết quả kinh doanh thua lỗ và hệ số nợ/vốn chủ sở hữu từ 3 lần trở lên), giá trị đến hạn trong năm nay là 31.200 tỷ đồng. Bao gồm các doanh nghiệp như:

Công ty cổ phần Đầu tư Golden Hill (giá trị đáo hạn năm 2024 là 5.760 tỷ đồng); Công ty cổ phần Đầu tư Kinh doanh và Phát triển đô thị Ngôi sao Phương Nam (4.700 tỷ đồng); Công ty TNHH Bất động sản Lan Việt (4.100 tỷ đồng); Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh An Nam (4.700 tỷ đồng);

Công ty TNHH Phát triển bất động sản An Khang (1.000 tỷ đồng); Công ty cổ phần Đầu tư và Du lịch Vạn Hương (1.500 tỷ đồng); Công ty CP Fuji Nutri Food (1.720 tỷ đồng); Công ty TNHH Đầu tư Phú Thịnh Phát (900 triệu đồng); Công ty cổ phần Phú Thọ Land (1.900 tỷ đồng); Công ty TNHH Thành phố AQUA (1.100 tỷ đồng)…

Ngoài ra, một số doanh nghiệp còn lại (không thuộc nhóm trái phiếu ngân hàng, bất động sản) khó khăn trả nợ cũng được Bộ Tài chính nhắc đến. Cụ thể, có 2 doanh nghiệp rất khó khăn trong việc thanh toán, gồm: Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sài Gòn (6.570 tỷ đồng).

Có 14 doanh nghiệp có khả năng gặp khó khăn trả nợ, với khối lượng 19.400 tỷ đồng, như: Công ty Tài chính TNHH MTV Shinhan Việt Nam (1.000 tỷ đồng); Các doanh nghiệp thuộc nhóm còn lại, có giá trị đáo hạn lớn như: Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông (10.000 tỷ đồng); Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng Trung Nam (4.100 tỷ đồng); Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư I.P.A (2.300 tỷ đồng); Công ty CP Dịch vụ Giải trí Hưng Thịnh Quy Nhơn (2.600 tỷ đồng)…

Riêng về nhóm trái phiếu của Vạn Thịnh Phát, báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, 24 doanh nghiệp có liên quan tới Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã phát hành hơn 138.200 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp để huy động vốn. Các doanh nghiệp đã thanh toán nợ gốc hơn 85.700 tỷ đồng. Như vậy, dư nợ trái phiếu của các doanh nghiệp này cuối năm 2023 còn hơn 52.400 tỷ đồng trong đó 30% là nợ chậm trả. Dư nợ trái phiếu lớn nhất là Đầu tư An Đông nợ hơn 24.960 tỷ đồng, Bông Sen 4.800 tỷ đồng, Đầu tư Quang Thuận 7.500 tỷ đồng, Đầu tư và Phát triển Sài Gòn hơn 6.570 tỷ đồng. Các doanh nghiệp khác có dư nợ dưới 5.000 tỷ đồng.

Thị trường trái phiếu năm 2024 sẽ thuận lợi hơn năm 2023 

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2024, theo nhận định của chuyên gia và các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, thị trường có một số thuận lợi.

Thứ nhất, thị trường đã và đang có sự sàng lọc thực chất để thanh lọc các doanh nghiệp phát hành yếu kém, niềm tin dần quay trở lại thị trường.

Thứ hai, các chính sách hỗ trợ kinh doanh của Chính phủ và kích cầu kinh tế sẽ dần phát huy hiệu quả, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Thứ ba, thị trường ngày càng minh bạch hơn với hệ thống giao dịch và đăng ký, lưu ký tập trung tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam.

Thứ tư, tỷ lệ chậm trả nợ trái phiếu có thể sẽ giảm khi lãi suất huy động tại ngân hàng thương mại đang được điều hành giảm, hỗ trợ doanh nghiệp có thêm nguồn lực ổn định hoạt động.

Bộ Tài chính dự báo thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2024 dự kiến có những thuận lợi hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, nhu cầu huy động vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ còn phụ thuộc nhiều vào khả năng cân đối vốn và nhu cầu mở rộng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; khả năng huy động vốn từ các kênh khác như tín dụng ngân hàng, chào bán trên thị trường chứng khoán hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng và diễn biến kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước.