Thị trường M&A sôi động

Số liệu thống kê của một số tổ chức nghiên cứu độc lập cho thấy, hoạt động M&A tại Việt Nam trong năm 2014 diễn ra rất sôi động, với khối lượng và giá trị giao dịch xúc tiến tăng gần 30% so với năm 2013.

Các thương vụ điển hình tập trung chủ yếu trong lĩnh vực bán lẻ, với việc Central Group (Thái Lan) mua 49% cổ phần của Nguyễn Kim (được định giá hơn 80 triệu USD); Vingroup mua lại chuỗi Ocean Mart với giá trị hơn 25 triệu USD; Tập đoàn AEON của Nhật Bản mua 49% cổ phần của Citimart giá trị hơn 20 triệu USD.

Ngành chế biến thực phẩm cũng là tâm điểm của hoạt động M&A, với một số thương vụ đáng chú ý như: Modelez International mua 80% cổ phần của Kinh Đô Bình Dương - công ty tập trung vào mảng bánh kẹo của Tập đoàn Kinh Đô (sau đổi tên thành KIDO) - với giá trị 370 triệu USD, Daiwa PI Partner và VinaCapital mua 70% cổ phần của Công ty cổ phần Sữa quốc tế với trị giá 45 triệu USD, Kinh Đô mua 51% cổ phần của Tổng công ty Công nghiệp Dầu ăn Việt Nam.

VPBS đã tư vấn thành công cổ phần hóa và chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng cho một số doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn

Các ngành bất động sản, dịch vụ tài chính và công nghiệp chế tạo vốn được dự báo có nhiều giao dịch M&A quy mô lớn cũng diễn biến rất sôi động. Điển hình như Keangnam Landmark Tower xúc tiến bán toàn bộ phần văn phòng, căn hộ dịch vụ, khách sạn với giá trị kỳ vọng hơn 800 triệu USD; Tập đoàn Semen Indonesia xúc tiến mua 70% cổ phần của một công ty xi măng tư nhân ở phía Bắc có công suất 1,8 triệu tấn/năm, với giá trị trên 70 triệu USD.

Các nhà đầu tư trong và ngoài nước đều rất tích cực tham gia hoạt động M&A nhằm tái cấu trúc kinh doanh và tài chính (bên bán); và mở rộng, phát triển thị trường, dự án mới (bên mua) trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do song phương với các đối tác lớn như Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã và đang trong quá trình hoàn tất. Đây là những nhân tố sẽ thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng sản xuất và tiêu dùng của Việt Nam.

Hoạt động M&A trong 2-3 năm tới sẽ tiếp tục đi theo xu hướng tái cấu trúc doanh nghiệp, chuyển đổi mô hình tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam sau ảnh hưởng nặng nề của suy giảm tăng trưởng và hệ lụy của tăng trưởng nóng tín dụng trong giai đoạn 2010-2011.

Động lực chính thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động M&A là sự ổn định ngày càng cao của kinh tế vĩ mô; các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương đã và sẽ sớm được ký kết trong thời gian sắp tới; chủ trương thúc đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và từng bước tự do hóa giá cả của một số mặt hàng thiết yếu như điện, nước, xăng dầu, nới lỏng sở hữu nước ngoài tại các công ty đại chúng cũng như các tài sản bất động sản tại Việt Nam.

Các nhóm ngành hứa hẹn sẽ có giao dịch M&A sôi động vẫn là thực phẩm, bán lẻ, tài chính ngân hàng, bất động sản, chế biến nông sản, công nghiệp chế tạo, năng lượng, hạ tầng cơ sở do nhu cầu từ cả bên bán và bên mua vẫn duy trì ở mức cao, cộng với các yếu tố thuận lợi hơn về kinh tế vĩ mô, chính sách và khuôn khổ pháp lý làm chất xúc tác để các bên tham gia giao dịch M&A có thể dễ dàng hợp tác với nhau hơn.

Nắm bắt cơ hội

Dòng đầu tư M&A trong năm 2014 và dự kiến trong năm 2015 vẫn sẽ đến mạnh từ các nhà đầu tư châu Á như Thái Lan, Malaysia, Nhật Bản. Nắm bắt yếu tố này, Công ty Chứng khoán Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBS) đã tích cực hỗ trợ một cách hiệu quả cho một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng của Việt Nam bước vào giai đoạn hoàn tất giao dịch bán cổ phần chi phối trị giá khoảng 25 triệu USD cho một tập đoàn Malaysia; hay như việc xúc tiến với nhà đầu tư Nhật Bản trong lĩnh vực thực phẩm chế biến để giúp một doanh nghiệp trong nước bán một tỷ lệ lớn cổ phần trị giá khoảng 35 triệu USD.

VPBS có rất nhiều lợi thế trong quá trình tư vấn cho các thương vụ M&A có yếu tố nước ngoài nhờ việc khai thác quan hệ trực tiếp với các nhà đầu tư quốc tế tiềm năng và quan hệ gắn bó với nhiều nhà tư vấn M&A quốc tế chuyên nghiệp, cũng như bước đầu khai thác được vị thế là thành viên Việt Nam duy nhất của IMAP - Mạng lưới các nhà tư vấn M&A toàn cầu có thành viên ở 40 nước trên thế giới.

Thành lập từ năm 1973 bởi các nhà tư vấn M&A tại Hoa Kỳ, IMAP giờ đây đã phát triển thành một liên minh gồm các hãng tư vấn uy tín tại Hoa Kỳ, châu Âu, châu Á, Trung Đông, châu Mỹ, châu Phi, tập trung tư vấn M&A cho các doanh nghiệp quy mô trung bình, với giá trị doanh nghiệp tới 500 triệu USD. Năm 2013, tính theo số thương vụ M&A thành công có giá trị tới 200 triệu USD, thì IMAP nằm trong Top 5 nhà tư vấn uy tín nhất thế giới, với số lượng thương vụ là 196, vượt qua một hãng tư vấn và kiểm toán lớn thế giới thuộc Big 4 và nhiều ngân hàng đầu tư toàn cầu.

Nếu tính số lượng thương vụ có giá trị từ 200 triệu đến 500 triệu USD thì liên minh này đứng thứ 8 với số lượng thương vụ thành công là 198. Năm 2014, số lượng thương vụ M&A mà các thành viên thuộc IMAP tư vấn thành công là 228, với tổng giá trị khoảng 7,5 tỷ USD và quy mô trung bình của một thương vụ là 32,6 triệu USD.

Một nhân tố được kỳ vọng thúc đẩy hơn nữa hoạt động M&A tại Việt Nam là chủ trương của Nhà nước trong việc đẩy mạnh tái cấu trúc khu vực doanh nghiệp nhà nước thông qua thoái vốn của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước ra khỏi các lĩnh vực kinh doanh không cốt lõi, hay chủ trương đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Với chủ trương cho phép các nhà đầu tư mua tỷ lệ cổ phần lớn, thậm chí ở mức chi phối khi cổ phần hóa, tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp này trong dài hạn, cơ hội cho các nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước đang tăng lên.

VPBS đã nhanh chóng nắm bắt được xu hướng này để tham gia tư vấn các giao dịch cổ phần hóa và chào bán cổ phần ra công chúng, thu xếp nhà đầu tư chiến lược cho một số tổng công ty nhà nước có quy mô lớn trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng cơ sở, sản xuất vật liệu xây dựng. Cụ thể, trong năm 2015, VPBS đã tư vấn thành công cổ phần hóa và chào bán cổ phần ra công chúng cho Tổng công ty Xây dựng và Phát triển hạ tầng (LICOGI) với giá trị giao dịch hơn 200 tỷ đồng và được các nhà đầu tư đặt mua ở mức 108% so với giá trị chào bán.

VPBS đang tiếp tục triển khai tư vấn một giao dịch bán cổ phần chi phối của một tổng công ty nhà nước có quy mô rất lớn, với sự đón nhận ban đầu khá tích cực của một số nhà đầu tư nước ngoài. VPBS cũng đã tư vấn thành công một giao dịch thoái vốn của Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam ra khỏi lĩnh vực tài chính với quy mô vốn khoảng 1.000 tỷ đồng, qua đó hỗ trợ một định chế tài chính trong nước có được một nền tảng pháp nhân và khách hàng vững chắc để đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng cá nhân - lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ tại thị trường Việt Nam.

Với kinh nghiệm 9 năm hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ ngân hàng đầu tư và đã tư vấn thành công nhiều thương vụ M&A có giá trị lớn, trong đó có cả yếu tố nước ngoài, cùng một đội ngũ nhân lực chuyên nghiệp và mạng lưới đối tác ngày càng được mở rộng, nghiệp vụ tư vấn giao dịch M&A của VPBS đang trên đà phát triển lên một tầm cao mới. VPBS đã sẵn sàng để tận dụng các cơ hội rộng mở trong những năm tới trong lĩnh vực M&A - được một số tổ chức nghiên cứu độc lập như Nhóm Nghiên cứu Diễn đàn M&A Việt Nam đánh giá lên đến 20 tỷ USD trong giai đoạn 2015 - 2018.