Doanh nhân Lại Văn Điệp

Đứng vững trên đôi chân tật nguyền

Doanh nhân Lại Văn Điệp khác xa so với những mường tượng của tôi trước đó về anh. Người đàn ông cao chưa đầy 1,4 m với đôi chân teo tóp, tật nguyền, nhưng dáng đi lại rất nhanh nhẹn. Tôi chắc, ai gặp anh lần đầu cũng sẽ ấn tượng với đôi mắt sáng, giọng nói hào sảng và khuôn miệng luôn “túc trực” nụ cười. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau nụ cười đó, là những năm tháng tuổi thơ anh Điệp phải sống trong sự mặc cảm với bao ánh nhìn kỳ thị, hiếu kỳ.

Một ngày năm 1978, Lại Văn Điệp chào đời khỏe mạnh như những đứa trẻ bình thường. Tai họa ập đến khi cậu bé Điệp mới 9 tháng tuổi, sau một trận sốt cao, rồi biến chứng, bị liệt nửa người, đôi chân hoàn toàn không cử động được. Gần 3 năm trời, cha mẹ đưa Điệp đi chạy chữa khắp nơi, ai mách ở đâu có thầy giỏi, thuốc tốt, là cả nhà lại khăn gói lên đường. Nhưng đi đến đâu, bác sĩ cũng lắc đầu, bó tay. Bố mẹ Điệp ôm con về nhà trong sự đau đớn vô hạn, toàn thân Điệp bất động, chỉ còn đôi mắt là tinh anh.

Nhớ lại những năm tháng tuổi thơ đầy nước mắt, Lại Văn Điệp kể: “Năm lên 2 tuổi, tôi vẫn không cử động được. Rất may, một đồng đội cùng đơn vị cũ của bố biếu một lạng cao hổ cốt và mấy lạng mỡ trăn đem về cho tôi ăn. Và phép màu đã xảy ra, một thời gian sau, tôi cử động được. Đến năm thứ 4, tôi có thể ngồi dậy, nhưng bị teo cơ chân tay. May mắn, tay phải của tôi không bị teo và vẫn khỏe mạnh bình thường, chân trái bị teo nhưng vẫn cử động được. Thế là, tôi tập lê trong nhà, rồi lê sang hàng xóm, đầu móng chân, móng tay tóe máu, nhưng tôi vẫn không bỏ cuộc.”

Năm lên 6 tuổi, Điệp tập đi trên đôi nạng gỗ tự tay bố đẽo đục. 11 tuổi, Điệp bắt đầu đi vững, thấy các bạn cùng trang lứa được đi học, được vui chơi, anh cũng xin bố mẹ cho đi học lớp 1. Trong những bước đi xiêu vẹo, hàng ngày, Điệp vẫn cắp sách đến trường. Những ngày đầu đến lớp, Điệp bị bạn bè trêu ghẹo, nhưng luôn tự nhủ: nếu mình không cố gắng, thì sẽ bị coi thường đến hết cuộc đời. “Chính vì thế, tôi mới có thể theo học được hết 9 năm”, anh Điệp bồi hồi nhớ lại.

Lên cấp III, vì điều kiện sức khỏe yếu, trường lại xa nhà, nên anh đành phải nghỉ học giữa chừng.

Nghỉ học không có nghĩa là trở về với chiếc xe lăn, là chấp nhận buông xuôi cuộc đời mình. Điệp bảo, lúc đó, anh nung nấu ý nghĩ, phải học được cái nghề nào đó, để ít nhất cũng có thể tự nuôi sống bản thân. Sau nhiều đêm trăn trở, anh quyết định đi học nghề mộc. Thế nhưng, khi anh được bố chở đi xin học nghề, thì không nơi nào chịu nhận. Họ bảo, anh đi còn không vững, thì làm sao có thể theo được cái nghề cần nhiều sức khỏe này.

Hai cha con vẫn quyết không bỏ cuộc. Và ông trời không phụ lòng người, cuối cùng, Điệp cũng được nhận vào một xưởng dạy nghề với điều kiện “phải cố gắng gấp năm, gấp mười người khác”. Anh kể: “Càng học, tôi càng thấy mình đam mê với nghề chạm khắc. Mỗi khi bắt tay vào việc và hoàn thành một sản phẩm, tôi có cảm giác như mình là người nghệ sĩ, vừa sáng tác xong một tác phẩm hoàn chỉnh vậy”.

Hai năm miệt mài, đôi bàn tay của Điệp đã thành thục với nghề. Anh được nhận vào làm tại xưởng với mức lương đủ nuôi sống bản thân, nhưng đó là cả một kỳ tích với một người không lành lặn như anh.

Nhưng ước mơ của Điệp không dừng lại...

Từ không đến tất cả

Năm 2001, Điệp có một quyết định bất ngờ, mà khi đó, nhiều người cho là “bất khả thi”. Anh mượn tạm ngôi nhà bỏ không của người bạn trong làng, vay người thân mua đồ nghề để mở xưởng mộc.

Khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng, không vốn, không máy móc thiết bị, không khách hàng..., bao khó khăn đè nặng lên đôi vai chàng trai khuyết tật. Xưởng mộc mới ra đời chưa có thương hiệu, nên gần như không có khách hàng. Điệp bảo, ngồi cả ngày không có khách, thậm chí ngày này qua ngày khác cũng không có khách, anh đã từng nản chí và nhiều lần muốn buông bỏ. Nhưng rồi, anh lại tự động viên bản thân, đến các xưởng mộc khác trong xã xin nhận gia công sản phẩm, tìm đến từng nhà có đồ gỗ hỏng để sửa miễn phí cho họ. Tiếng lành đồn xa, các sản phẩm đồ thờ, đồ gỗ mỹ nghệ của Điệp ngày càng được ưa chuộng, khách hàng tìm đến ngày một đông.

Năm 2001 cũng là năm “đại hỷ” với Điệp khi anh kết hôn với người con gái mình đã “thầm thương, trộm nhớ” từ lâu. “Hạnh phúc như từ trên trời rơi xuống, trước đó, dù trong mơ tôi cũng không bao giờ dám mơ xa vời như thế”, Điệp xúc động chia sẻ.

10 năm sau khi mở xưởng mộc đầu tiên, Điệp mở rộng cơ sở sản xuất, thành lập Công ty TNHH Đồ gỗ mỹ nghệ người tàn tật. “Công việc ngày một thuận lợi, nhờ đó, tôi tạo thêm nhiều việc làm hơn cho người dân quê hương”, Điệp vui vẻ nói.

Từ hơn 10 lao động vào năm 2011, công ty của anh hiện có trên 30 lao động thường xuyên với mức thu nhập trên 7 triệu đồng/người/tháng và hàng chục lao động thời vụ, trong đó, phần lớn lao động là người khuyết tật được anh Điệp tiếp nhận và dạy nghề.  

Hiện tại, doanh nhân Lại Văn Điệp là Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ Lương Định Của tỉnh Thái Bình. Ngoài ra, anh còn sinh hoạt trong Hiệp hội Doanh nhân tỉnh Thái Bình và là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Thanh niên khuyết tật huyện Kiến Xương (Thái Bình). Anh Điệp còn rất tích cực tham gia công tác xã hội, thường xuyên kết hợp với các tổ chức, cá nhân trao hàng trăm suất quà cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn vào dịp lễ, Tết. Mỗi năm, anh trao tặng trên 30 chiếc xe lăn cho người khuyết tật, giúp hàng chục hội viên vay vốn khởi nghiệp…

“Tôi luôn quan niệm, nếu mình cố gắng, nỗ lực hết sức, thành công sẽ đến, cho dù muộn hơn mọi người. Quê tôi còn rất nhiều người khuyết tật, họ cũng mong ước có một công việc để tự nuôi sống bản thân. Chính vì vậy, ngay từ khi mở xưởng sản xuất đồ gỗ, tôi luôn đón nhận và dạy nghề cho người khuyết tật để họ có cơ hội hòa nhập cộng đồng. Khi có nghề nghiệp và thu nhập, bản thân những người khuyết tật sẽ tự tin hơn. Nguyện vọng lớn nhất của tôi bây giờ là mở rộng sản xuất, vay vốn phát triển kinh doanh, làm cơ sở dạy nghề cho người tàn tật để họ có thêm động lực, trở thành những người có ích cho gia đình và xã hội”, Điệp chia sẻ.