Ông Nguyễn Quang Huyền, Phó cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính).

Thưa ông, vì sao đến ngày 1/11/2019, Việt Nam mới cho phép các tổ chức, cá nhân được cung cấp dịch vụ PTBH?

Dịch vụ phụ trợ bảo hiểm không phải hoạt động mới, trước đây các hoạt động này nằm trong chu trình kinh doanh bào hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của thị trường bảo hiểm, theo xu hướng chuyên nghiệp hoá, chuyên môn hoá, các dịch vụ phụ trợ bảo hiểm trở thành dịch vụ thuê ngoài và được cung cấp bởi các bên thứ 3. So với thị trường bảo hiểm của nhiều nước trên thế giới đã hình thành cả trăm năm thì thực ra thị trường bảo hiểm Việt Nam còn rất non trẻ, tuy nhiên, thị trường bảo hiểm càng phát triển thì tác động của dịch vụ phụ trợ bảo hiểm đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm càng lớn.

Để thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và sắp tới đây là Hiệp định Thương mại Việt Nam - EU (EVFTA), Việt Nam phải hoàn thiện các yếu tố hình thành thị trường bảo hiểm đầy đủ nên tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ, trong đó bổ sung hoạt động cung cấp dịch vụ PTBH nhằm hoàn thiện thị trường bảo hiểm, tạo điều kiện tối đa cho tổ chức cá nhân được tham gia hoạt động cung ứng dịch vụ PTBH đồng thời cũng nâng cao trách nhiệm quản lý, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước về bảo hiểm.

Tạo điều kiện tối đa bằng cách nào, thưa ông?

Dịch vụ PTBH là bộ phận cấu thành của hoạt động kinh doanh bảo hiểm, bao gồm tư vấn bảo hiểm, đánh giá rủi ro bảo hiểm, tính toán bảo hiểm, giám định tổn thất bảo hiểm và hỗ trợ giải quyết bồi thường bảo hiểm. Không chỉ doanh nghiệp bảo hiểm hay môi giới bảo hiểm, mà tất cả tổ chức, cá nhân nếu đáp ứng điều kiện đều được cung cấp dịch vụ PTBH.

Đối với dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, Luật không đặt ra quy định về giấy phép hành nghê và điều kiện thành lập đối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm mà chỉ đặt ra điều kiện trước khi tiến hành hoạt động và Nhà nước thực hiện kiểm tra, giám sát bằng hậu kiểm, nếu tổ chức, cá nhân nào không đáp ứng điều kiện sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí chấm dứt hoạt. Đối với doanh nghiệp MGBH, DNBH, Bộ tài chính thực hiện các thủ tục mở rộng nội dung hoạt động phụ trợ bảo hiểm tại Giấy phép của doanh nghiệp, còn đối với các tổ chức khác được thành lập và thực hiện đăng ký ngành nghề kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư theo quy định hiện hành.

Tôi cũng muốn nói thêm rằng, trong các hoạt động dịch vụ PTBH, cá nhân hành nghề tự do chỉ được phép kinh doanh hoạt động tư vấn bảo hiểm, nhưng bắt buộc phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Còn muốn thực hiện tất cả các hoạt động của dịch vụ PTBH, thì bắt buộc cá nhân phải góp vốn, thành lập doanh nghiệp hay tổ chức kinh doanh có tư cách pháp nhân.

Từ trước đến nay, nhân viên bảo hiểm hoạt động dưới hình thức đại lý vẫn thực hiện tư vấn cho khách hàng, nhưng không cần phải có điều kiện gì, trong khi kể từ ngày 1/11/2019, muốn hoạt động tư vấn bảo hiểm, cá nhân phải có văn bằng từ đại học trở lên về chuyên ngành bảo hiểm. Thưa ông, như vậy, quy định mới là thắt chặt, chứ không phải tạo điều kiện thông thoáng, thuận lợi trong hoạt động kinh doanh dịch vụ bảo hiểm?

Khi tiếp cận với khách hàng để bán bảo hiểm, các đại lý bảo hiểm không phải thực hiện tư vấn theo đúng nghĩa, mà thực tế là giới thiệu, quảng bá, giải thích với khách hàng về sản phẩm bảo hiểm có sẵn của doanh nghiệp bảo hiểm để khách hàng lựa chọn. Đại lý bảo hiểm chỉ phân tích cho khách hàng quyền lợi và trách nhiệm của khách hàng khi tham gia các sản phẩm bảo hiểm sẵn có của doanh nghiệp bảo hiểm mà họ đang đem bán. Còn tư vấn bảo hiểm là hoạt động cung cấp dịch vụ tư vấn về chương trình bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, quản trị rủi ro bảo hiểm và đề phòng, hạn chế tổn thất, nên đòi hỏi người tư vấn phải có trình độ nhất định.

Thực ra, quy định về điều kiện đối với nhân viên tư vấn bảo hiểm hiện nay không cao, cá nhân chỉ cần có văn bằng từ đại học trở lên về chuyên ngành bảo hiểm; nếu không thì phải có văn bằng từ đại học trở lên về chuyên ngành khác và chứng chỉ về tư vấn bảo hiểm do cơ sở đào tạo được thành lập và hoạt động hợp pháp ở trong nước hoặc ở nước ngoài cấp.

Tôi cho rằng, các điều kiện như vậy là thông thoáng, phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia hoạt động tư vấn bảo hiểm nói riêng, cung cấp dịch vụ PTBH nói chung.

Với việc cho phép cung cấp dịch vụ PTBH xuyên biên giới, thì làm sao quản lý được tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam, thưa ông?

Việt Nam cam kết mở cửa thị trường bảo hiểm theo lộ trình khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), nên không có lý do gì hạn chế hoạt động cung cấp dịch vụ PTBH qua biên giới. Hơn nữa, Việt Nam tham gia CPTPP và EVFTA và cả 2 hiệp định này đều yêu cầu mở cửa hoàn toàn thị trường bảo hiểm.

Cũng như các nước, Việt Nam cũng phải đặt ra các điều kiện để hạn chế hoạt động cung cấp dịch vụ bảo hiểm của tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam, vì hoạt động bảo hiểm không chỉ là “lưới an toàn” cho tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh của xã hội, mà còn đóng góp lớn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, Việt Nam không hề đặt thêm bất cứ điều kiện gì để hạn chế tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ PTBH qua biên giới vào Việt Nam, mà chỉ yêu cầu đáp ứng đúng điều kiện như với tổ chức, cá nhân hiện diện tại Việt Nam đang cung cấp dịch vụ PTBH. Với quy định này, cơ quan quản lý nhà nước hoàn toàn quản lý được hoạt động cung cấp dịch vụ PTBH qua biên giới vào Việt Nam.