Đặt mua báo in| Mới - Đọc báo in phiên bản số| Thứ Sáu, Ngày 29 tháng 03 năm 2024,
Rủi ro trái phiếu, bất động sản khiến triển vọng lợi nhuận ngân hàng chậm lại năm 2023
T.L - 21/11/2022 15:17
 
Thị trường trái phiếu gặp khó khăn được coi là trở ngại lớn nhất trong hai năm tới với cả lĩnh vực bất động sản và ngân hàng.

Áp lực vẫn đè nặng ngân hàngbất động sản

SSI Research vừa cập nhật báo cáo triển vọng ngành ngân hàng. Theo phân tích của nhóm chuyên gia từ SSI, thời gian gần đây, ngày càng nhiều doanh nghiệp  gặp khó khăn trong việc huy động vốn(và tái cơ cấu nợ) cho hoạt động kinh doanh, làm gia tăng rủi ro liên quan đến khả năng trả nợ. Một  số doanh nghiệp đã yêu cầu hoãn thanh toán gốc (và thanh toán lãi).

Tổng số trái phiếu sau khi loại trừ nhóm trái phiếu do ngân hàng phát hành hiện đang lưu hành là khoảng 945 nghìn tỷ đồng, trong đó 27% sẽ đáo hạn vào năm 2023 và 2024, và 12% sẽ đáo hạn vào năm 2025. Gần một phần ba số trái phiếu này nằm trên bảng cân đối kế toán của ngân hàng. Tuy nhiên, con số này vẫn không bao gồm những trái phiếu đã được phân phối cho các nhà đầu tư cá nhân nhưng có bảo lãnh thanh toán, cũng như những trái phiếu hiện không có trên bảng cân đối kế toán của ngân hàng. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn sẽ chịu rủi ro tín dung liên quan (đối với những trái phiếu theo hợp đồng repo).

Nhiều chủ đầu tư bất động sản đang phải đối mặt với nhiều khó khăn với lượng hàng tồn kho tăng lên, doanh số bán hàng giảm và chịu áp lực đáng kể về dòng tiền ngắn hạn khi một số trái phiếu sắp đến ngày đáo hạn, đặc biệt là trong giai đoạn từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023.

Lãi suất cho vay mua nhà đã tăng lên (phổ biến ở mức 13-15%/năm) cũng đã gây ra sự do dự của những người mua nhà tiềm năng mặc dù một số chủ đầu tư bất động sản đã giảm giá 30-40% cho những người mua nhà có sẵn tiền mặt (với tỷ lệ thanh toán trước là 90%).

Chẳng hạn tại TP.HCM, số lượng căn hộ được giao dịch trong quý 3/2022 chỉ đạt 900 căn, giảm 89% so với quý 2/2022. Tỷ lệ hấp thụ đạt 15-35% đối với các dự án mới, mức thấp nhất kể từ năm 2019. Tình hình khả quan hơn tại thị trường Hà Nội, nơi có tỷ lệ hấp thụ đạt 50% nhưng lượng hàng tồn kho căn hộ trên 4 tỷ đồng vẫn chưa có dấu hiệu giảm.

Đáng nói, theo quan sát của SSI Research, phần lớn phần các giao dịch mua nhà vẫn với mục đích đầu cơ, mua nhà do lịch trả nợ hấp dẫn. Do đó, khi hết thời gian ân hạn và lãi suất cho vay hết ưu đãi, nhiều khả năng người sở hữu bất động sản sẽ bán lại bất động sản đó để trả nợ vay là tương đối cao. Do đó, SSI dự báo làn sóng giảm giá bán bất động sản sẽ có thể còn tiếp tục đến cuối năm, với mức giảm có thể từ 10-20% hoặc thậm chí cao hơn.

Đối với những người mua đầu cơ chưa thể bán lại bất động sản để tất toán khoản vay, tỷ lệ nợ quá hạn đối với các khoản vay mua nhà có thể tăng trong thời gian tới.  Tổng dư nợ toàn bộ các khoản cho vay mua nhà tại các ngân hàng được SSI tính toán ở mức khoảng 1,3 triệu tỷ đồng.

“Chúng tôi duy trì quan điểm rằng các ngân hàng sẽ phải đối mặt với vấn đề chất lượng tài sản trong thời gian tới. Trừ khi có các quy định đặc biệt về phân loại nợ/trích lập dự phòng cho các khoản vay/trái phiếu đáo hạn vào năm 2023 được thực hiện, nợ xấu và trích lập dự phòng sẽ là những áp lực tương đối lớn”, báo cáo nhận định.

SSI Research cho rằng, rủi ro liên quan đến bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp và xu hướng lãi suất tăng cùng với sự tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế chưa được phản ảnh hoàn toàn vào định giá cổ phiếu ngân hàng.  

Lợi nhuận giảm tốc, lãi suất tiếp tục tăng nhưng thanh khoản cải thiện

Dự báo lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2023 được SSI Research điều chỉnh thành 231 nghìn tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ, giảm từ mức tăng 17% so với cùng kỳ trong báo cáo trước đây của tổ chức này). Các ngân hàng có tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất bao gồm ba ngân hàng thương mại có vốn nhà nước và vài ngân hàng TMCP tư nhân.  

Do áp lực lạm phát vẫn hiện hữu, ít nhất là trong nửa đầu năm 2023, SSI Research cho rằng NHNN có thể tiếp tục thắt chặt tiền tệ trong thời gian tới. Tín dụng cấp cho lĩnh vực bất động sản có thể vẫn sẽ chịu sự giám sát chặt chẽ. Hoạt động cho vay mua nhà cũng sẽ giảm tốc do nguồn cung nhà ở mới hạn chế và lãi suất cho vay mua nhà không còn ở mức hấp dẫn. Trong khi đó, xuất khẩu được dự đoán sẽ giảm tốc từ quý 4 năm 2022. Không loại trừ khả năng NHNN sẽ phải có thêm một đợt tăng lãi suất nữa nhằm duy trì môi trường tỷ giá ổn định.

Theo đó, lãi suất huy động và cho vay có thể sẽ tiếp tục tăng năm tới. Nợ xấu cũng sẽ tăng lên. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu sẽ giảm từ 156% vào năm 2022 xuống còn 126% vào cuối 2023 và tỷ lệ nợ xấu sẽ tăng lên 1,76% (so với 1,46% năm 2022 và 1,26% năm 2021).

Mặc dù vậy, lãi suất tăng sẽ giúp ngành ngân hàng tăng trưởng huy động nhanh hơn (13,8%), giúp thanh khoản hệ thống trở nên lành mạnh hơn.  

“Dọn dẹp” thị trường bất động sản bắt đầu từ nhu cầu thực - Bài 4: Khi miếng đất là vật chủ để “ký sinh”
Có đến 99% dân môi giới bất động sản mà tôi đã gặp đều khẳng định, bản chất của thị trường bất động sản Việt Nam là “bán buôn”,...
Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư