Chủ động trước khó khăn

Tình trạng nhiều cơ sở y tế hoạt động cầm chừng do thiếu thuốc, vật tư y tế trong thời gian qua ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng khám chữa bệnh cho người dân. Điểm đáng mừng là, trong bối cảnh khó khăn chung, vẫn có một số cơ sở y tế chủ động tìm cách tháo gỡ, như Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái. Tại các bệnh viện này, việc cung ứng thuốc, vật tư y tế được cải thiện rất nhiều trong thời gian qua.

Ông Trịnh Ngọc Hải, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, để thực hiện việc mua sắm thuốc, vật tư, Bệnh viện đã thành lập Hội đồng Khoa học chuyên sâu với sự tham gia của nhiều chuyên gia từ các khoa, phòng, trung tâm của Bệnh viện. Cùng với đó, các hội đồng nhỏ như Hội đồng Mua sắm thuốc, Hội đồng Mua sắm trang thiết bị y tế, Hội đồng Mua sắm vật tư - sinh phẩm xét nghiệm cũng được thành lập song song để chịu trách nhiệm thẩm định về danh mục, hoạt chất của thuốc, cấu hình, tính năng kỹ thuật của trang thiết bị, vật tư y tế… Sau đó, Bệnh viện triển khai đấu thầu, mua sắm trên cơ sở ý kiến của các hội đồng.

Mua sắm trong y tế là đặc thù, không thể áp dụng như hàng hóa thông thường.

- TS. Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức

Một yếu tố nữa được ông Hải nhắc đến là khi thực hiện đấu thầu, mua sắm, Bệnh viện Nhi Trung ương chia ra nhiều gói thầu khác nhau. Riêng về trang thiết bị, vật tư, sẽ chia theo nhóm có tính năng, kỹ thuật tương đồng để nâng cao tính cạnh tranh, nhiều nhà thầu có thể tham gia và Bệnh viện có thể lựa chọn được nhà thầu cung ứng sản phẩm có chất lượng tốt, giá hợp lý.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiến hành đấu thầu, mua sắm thành công theo quy định hiện hành hơn 50 gói thầu thiết bị, vật tư, thuốc, đáp ứng tương đối đủ nhu cầu khám, chữa bệnh, điều trị những trường hợp khó.

Còn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, TS. Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện cho biết, Bệnh viện luôn tuân thủ quy định của pháp luật liên quan đến mua sắm, đấu thầu; đối với những nội dung thuộc quy định của Bệnh viện, Ban lãnh đạo thống nhất rà soát, những nội dung nào có thể rút ngắn để đẩy nhanh tiến độ mua sắm, thì phải thực hiện ngay.

Cùng với đó, Bệnh viện yêu cầu các khoa, phòng, trung tâm phải thường xuyên báo cáo số liệu và có đề xuất cụ thể trong trường hợp thiếu thuốc, vật tư, thiết bị. Sau khi Ban Giám đốc Bệnh viện hội ý, sẽ tiến hành họp Hội đồng Khoa học để bàn thảo. Nếu thống nhất việc mua sắm là cấp thiết và quyết định hình thức mua sắm theo tình huống khẩn cấp, Bệnh viện sẽ giao bộ phận chuyên môn tiến hành mua sắm để sớm có vật tư theo quy định.

Trong quá trình đấu thầu, mua sắm tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cả Ban Giám đốc và các phòng, ban liên quan đều phải vào cuộc. Khi triển khai, nếu khâu nào còn vướng mắc, băn khoăn, Bệnh viện sẽ kết nối và nhờ chuyên gia tư vấn, giải đáp thêm.

Thời gian qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái cũng đã tập trung nguồn nhân lực tốt nhất cho phòng, ban chuyên môn đảm trách công tác đấu thầu; ứng dụng công nghệ thông tin để dự báo sát nhu cầu thuốc điều trị cũng như tính toán được tình hình thuốc, sinh phẩm, vật tư y tế hiện có.

“Với thuốc hiếm, thuốc đắt tiền, phải có phương án mua sắm khi cần thiết. Khi hóa chất, vật tư y tế trong kho chỉ còn 50%, Khoa Dược của Bệnh viện phải chủ động tiến hành đúng quy trình các bước mua sắm, không đợi đến khi hết hóa chất, vật tư mới xây dựng gói thầu”, ThS. Diêm Sơn, Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái chia sẻ kinh nghiệm.

Cần cơ chế đặc thù

Từ thực tiễn triển khai đấu thầu mua sắm thuốc, thiết bị, vật tư y tế của Bệnh viện Nhi Trung ương, ông Trịnh Ngọc Hải mong muốn, một số vấn đề còn tồn tại trong thực hiện đấu thầu, mua sắm sớm được các bộ, ngành liên quan tháo gỡ. “Y tế là ngành cung cấp dịch vụ có điều kiện, tính chất đặc thù rất cao, để mua được máy móc, thuốc, vật tư, cần các quy định mua sắm có tính chất đặc thù cho một nghề nghiệp đặc thù”, ông Hải kiến nghị.

Nêu ví dụ, có những loại máy, vật tư chỉ có 1 hãng trên thế giới sản xuất, hoặc chỉ có 1 nhà phân phối tại Việt Nam, TS. Dương Đức Hùng nhấn mạnh, việc các cơ sở y tế áp dụng hình thức mua sắm thông thường cho vật tư, hóa chất có tính chất đặc thù có rất nhiều bất cập. “Mua sắm trong y tế là đặc thù, không thể áp dụng như hàng hóa thông thường”, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nêu quan điểm.

Chia sẻ kinh nghiệm thực hiện đấu thầu trong thời gian qua, đại diện Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái cho rằng, cần có sự điều phối nhịp nhàng giữa nơi thiếu và nơi đang có thuốc, vật tư y tế của sở y tế cũng như ngay trong mỗi bệnh viện để đạt mục tiêu cao nhất là người bệnh không thiếu thuốc điều trị.

“Khi thiếu thuốc cục bộ, các tỉnh không nên đặt nặng vấn đề bệnh nhân của tỉnh tôi, bệnh nhân của tỉnh anh, mà cần có sự liên kết, hỗ trợ để người bệnh không phải điều trị quá xa nhà, không phải chuyển lên tuyến trung ương, gây quá tải không đáng có”, đại diện Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái nói.

Liên quan vấn đề thiếu thuốc, vật tư y tế, ông Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chỉ ra một trong những điểm bất cập nhất liên quan đến mua sắm thuốc, vật tư y tế hiện nay là không thể mua được hàng chất lượng tốt và không phát triển được kỹ thuật mới. Rất nhiều hàng chất lượng không tốt vẫn vượt qua “khe cửa hẹp” để trúng thầu với giá rẻ.

“Chính vì vậy, cần đẩy mạnh tiêu chí bảo hành, chuyển giao kỹ thuật, phân nhóm, chỉ có hãng chất lượng tốt mới chấp nhận bảo hành, bảo trì lên đến 5 năm kèm theo các điều khoản đào tạo chuyển giao. Nếu các tiêu chí này được pháp luật khuyến khích bằng các văn bản hướng dẫn cụ thể sẽ giúp ích rất nhiều cho ngành y tế”, ông Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh.

Ngoài ra, một số ý kiến kiến nghị, cần giao trách nhiệm cho người sử dụng sản phẩm đấu thầu, giao quyền cho bệnh viện, đồng thời cũng quy định rõ bệnh viện phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và người bệnh liên quan đến công tác đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế, tránh tình trạng “cha chung không ai khóc”.