Thị trường chứng khoán Việt Nam có dấu hiệu phục hồi từ đầu tháng 10 tới nay. Ảnh: Đức Thanh

Tiền rẻ kỷ lục, bất động sản chưa hưởng lợi

Giữa tuần này, 3 ngân hàng thương mại nhà nước là Agribank, BIDV, VietinBank đồng loạt hạ lãi suất huy động thêm 0,2% với các kỳ hạn từ 3 tháng trở lên, bằng mức lãi suất Vietcombank đã hạ một tuần trước đó. Như vậy, trong tháng 10/2023, nhóm ngân hàng Big 4 đã 2 lần hạ lãi suất huy động, đưa lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng trở lên cao nhất chỉ còn 5,3%/năm. Đây cũng là mức lãi suất thấp nhất  lịch sử, thấp hơn cả thời kỳ Covid-19.

Gửi tiết kiệm từng là kênh đầu tư “vua” của năm 2022 khi thị trường chứng khoán lao dốc, bất động sản và trái phiếu đóng băng. Tuy nhiên, với mặt bằng lãi suất thấp kỷ lục như hiện nay, liệu dòng tiền có đảo chiều, chảy mạnh từ kênh tiền gửi tiết kiệm sang kênh đầu tư chứng khoán hay bất động sản như năm 2021?

Bà Giang Huỳnh, Phó giám đốc Bộ phận Nghiên cứu thị trường và S22M, Savills Việt Nam cho rằng, khi lãi suất giảm, người dân có xu hướng rút tiền khỏi ngân hàng để tìm kiếm đầu tư vào nhiều kênh khác nhau như chứng khoán, bất động sản. Tuy nhiên, thị trường bất động sản không thể phục hồi ngay mà cần thời gian 3 - 6 tháng.

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, đến hết tháng 7/2023, lượng tiền gửi của người dân vẫn ào ạt chảy vào hệ thống ngân hàng, đạt gần 6,4 triệu tỷ đồng, tăng gần 9% so với cuối năm ngoái. Đây là tháng thứ 12 liên tiếp số dư tiền tiết kiệm của dân cư gửi vào ngân hàng tăng.

Theo lý giải của nhiều chuyên gia, dù lãi suất tiết kiệm giảm kỷ lục, song người dân vẫn có tâm lý phòng thủ. Hơn nữa, thu nhập của người dân hiện sút giảm, nhiều người e ngại vay vốn ngân hàng để mua bất động sản. Chưa kể, thanh khoản thị trường bất động sản tuy có khởi sắc đôi chút, song giá nhà vẫn tăng cao, thiếu phân khúc phù hợp với nhu cầu ở thực…

Tâm lý chờ đợi và nghi ngờ vẫn bao trùm khiến dòng tiền tiết kiệm đáo hạn vẫn chưa chảy về bất động sản. Nhiều nhà đầu tư cho rằng, thị trường bất động sản tuy đang ở vùng đáy, song vùng đáy này có thể kéo dài ít nhất một năm nữa, nên việc xuống tiền lúc này là không khôn ngoan.

Chứng khoán vẫn là kênh đầu tư sáng nhất

Trong bối cảnh lãi suất thấp kỷ lục, thị trường bất động sản và trái phiếu còn nhiều khó khăn, tỷ giá năm nay khó biến động mạnh, nhiều chuyên gia cho rằng, chứng khoán vẫn là kênh đầu tư sáng nhất những tháng cuối năm 2023 và cả năm 2024.

Thực tế, trong 8 tháng đầu năm nay, thị trường chứng khoán Việt Nam là điểm sáng của thị trường chứng khoán châu Á với sự hồi phục mạnh mẽ. Sang tháng 9/2023, thị trường có đợt sụt giảm mạnh, nhưng đang có dấu hiệu phục hồi từ đầu tháng 10 tới nay.

Thị trường chứng khoán khó có thể giảm sâu thêm.

- Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn đầu tư Maybank Investment Bank

Thị trường chứng khoán đã giảm về mức khá hấp dẫn. Theo tôi, thị trường sẽ đi vào giai đoạn tích lũy, khó có thể giảm sâu thêm. Chứng khoán trong nước giảm chủ yếu do bị ảnh hưởng bởi thị trường thế giới, còn các yếu tố vĩ mô trong nước đều tốt. Trong các kênh đầu tư, nếu năm 2022, tiền gửi tiết kiệm là kênh đầu tư tốt nhất, thì năm 2023, chứng khoán là kênh đầu tư tốt nhất. Theo tôi, năm 2024, chứng khoán tiếp tục là kênh đầu tư số 1 tại Việt Nam. Thị trường bất động sản phải phục hồi sau thị trường chứng khoán, sớm nhất cũng phải nửa cuối năm 2024.

Lý giải cú sụt giảm của thị trường chứng khoán trong tháng 9/2023, ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn đầu tư Maybank Investment Bank cho rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm của thị trường chứng khoán thế giới. Cụ thể, thị trường thế giới đứng trước áp lực giảm bởi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đưa ra thông điệp tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt; chỉ số USD tăng trở lại và lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ cao kỷ lục trong vòng 16 năm.

Đáng lưu ý nhất là, Fed phát tín hiệu cho thấy vẫn còn một đợt tăng lãi suất vào tháng 11/2023 và năm 2024 chỉ có 2 lần giảm lãi suất thay vì 4 lần như dự đoán trước đó. Ngoài ra, dự kiến 3 năm tới, lãi suất của Fed mới về mức 2,9%, tức 3 năm nữa lãi suất của Mỹ vẫn cao hơn mức lãi suất trung tính (2,5%). Nói cách khác, kỷ nguyên tiền đắt trên thế giới vẫn duy trì ít nhất 3 năm nữa, điều này khiến nhà đầu tư toàn cầu thất vọng, thị trường chứng khoán lao dốc.

Ở Việt Nam, ngoài ảnh hưởng của thị trường chứng khoán thế giới, áp lực điều chỉnh còn đến từ động thái hút tiền của NHNN. Tuy đây chỉ là một động thái chính sách bình thường của nhà điều hành, song đã bị nhiều công ty chứng khoán thổi phồng quá mức, cộng thêm sự khuếch đại của truyền thông khiến nhà đầu tư hoang mang. Mặt khác, thị trường chứng khoán Việt Nam đã tăng trong 8 tháng đầu năm, giá nhiều cổ phiếu tăng 2-3 lần, không ít cổ phiếu định giá vượt cả giai đoạn trước dịch bệnh trong khi tình hình sản xuất - kinh doanh không cải thiện tương ứng, nên áp lực chốt lời là bình thường.

“Thị trường chứng khoán cần những cú bẻ ngoặt tay lái như vậy để nhà đầu tư tỉnh táo đi trên mặt đất. Sau đợt điều chỉnh này, định giá VN-Index được đưa về vùng phù hợp hơn, cũng là để thị trường tăng bền vững hơn. Tôi cho rằng, sự điều chỉnh này chỉ là ngắn hạn, thị trường sẽ tích lũy giai đoạn cuối năm nay và phục hồi năm sau”, ông Phan Dũng Khánh chia sẻ nhận định với phóng viên Báo Đầu tư.

Theo chuyên gia này, chứng khoán là kênh đầu tư sáng nhất tại Việt Nam năm 2023 và cả năm 2024. Tuy vậy, sẽ khó có chuyện tiền gửi tiết kiệm ùn ùn chảy sang chứng khoán do nền kinh tế vẫn còn nhiều gam màu tối và nhà đầu tư không dám “tất tay”, mà vẫn dành một phần gửi tiết kiệm.

Tương tự, bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu, Công ty Chứng khoán MBS cho rằng, kênh đầu tư chứng khoán thời gian tới vẫn rất khả quan nhờ nhiều yếu tố tích cực hỗ trợ như: Hệ thống Giao dịch chứng khoán mới (KRX) dự kiến đi vào vận hành vào cuối năm nay, kinh tế có dấu hiệu phục hồi từ quý III/2023, xuất khẩu phục hồi, tỷ giá ổn định, đợt giảm vừa qua đã đưa định giá VN-Index (P/E) xuống xấp xỉ 13,5 lần, thấp hơn 10% so với P/E trung bình 3 năm gần đây… 

Nhìn chung, các chuyên gia đều nhận định, triển vọng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam thời gian tới rất khả quan, từ đó hỗ trợ thị trường chứng khoán, trong khi thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp cần nhiều thời gian hơn để phục hồi.

Ông Đặng Hồng Quang, Giám đốc Văn phòng đại diện Tập đoàn VinaCapital tại Hà Nội cho rằng, việc Việt Nam và Mỹ nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện tháng 9 vừa qua là một trong những sự kiện lịch sử trong phát triển kinh tế Việt Nam giai đoạn hiện đại. Điều này mở ra cơ hội cho Việt Nam trong việc tham gia các chuỗi sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào những ngành công nghệ cao, chất bán dẫn… Điều này cũng có thể tạo ra một cú hích phát triển cho Việt Nam, đồng thời hỗ trợ tăng thanh khoản cho thị trường khi các nhà đầu tư hồ hởi đưa tiền vào.

Dù triển vọng của kênh đầu tư chứng khoán rất sáng sủa, song giới chuyên gia cảnh báo, nhà đầu tư cần cẩn trọng với các báo cáo phân tích mang tính “mưu đồ” của các công ty chứng khoán. Đơn cử, trong tháng 9/2023, NHNN liên tục phát hành tín phiếu hút tiền về, đây là động thái bình thường của nhà điều hành, song nhiều chuyên gia phân tích các công ty chứng khoán đã đưa ra các dự báo tiêu cực, cho rằng đây là “điểm uốn” chính sách hoặc dự báo NHNN sẽ tiếp tục hút về lượng tiền khủng để dẫn dắt tâm lý đám đông, khiến nhiều nhà đầu tư bán tháo.

Các chuyên gia khuyến nghị, nhà đầu tư chứng khoán nên lựa chọn hình thức đầu tư định kỳ, giúp giảm rủi ro do không giải ngân quá nhiều ở thời điểm thị trường bị định giá cao hoặc đứng ngoài cuộc sau đó nuối tiếc. Đồng thời, phải luôn chú ý quản trị rủi ro danh mục, tránh đầu tư theo tin đồn.