ACB đã xóa sạch nợ bán cho VAMC, đưa tỷ lệ nợ xấu về 0,84% vào cuối tháng 9/2018

Tất toán trái phiếu VAMC

Theo cơ chế mua nợ xấu, Công ty TNHH một thành viên Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) phát hành trái phiếu đặc biệt cho các tổ chức tín dụng bán nợ, có kỳ hạn 5 năm. Đến thời điểm này, tròn 5 năm đã trôi qua, các trái phiếu lần lượt đáo hạn, các tổ chức tín dụng nhận lại những khoản nợ xấu đã bán sang VAMC nếu vẫn không xử lý được, dẫn đến nợ xấu nội bảng của nhiều ngân hàng tăng lên.

Còn nhớ tháng 10/2013, lần đầu tiên trong lịch sử hoạt động ngân hàng Việt Nam một đầu mối xử lý nợ xấu đặc thù ra đời - VAMC, mua lại nợ xấu các tổ chức tín dụng nhưng không trả bằng tiền mặt, mà bằng trái phiếu đặc biệt với kỳ hạn 5 năm.

Tính từ tháng 10/2013 đến 31/12/2017, VAMC đã mua tổng dư nợ gốc nội bảng là trên 307.930 tỷ đồng, giá mua nợ là 277.755 tỷ đồng.

Từ năm 2018, công ty này đã hạn chế mua thêm, chuyển dần sang mua theo giá thị trường. VAMC cũng đặt mục tiêu xử lý tối thiểu 140.000 tỷ đồng nợ xấu đã mua vào năm 2022; kế hoạch năm 2018 là xử lý 34.504 tỷ đồng dư nợ gốc; đã thu hồi 30.641 tỷ đồng trong năm 2017; đã bán 865 khoản nợ với giá 6.472 tỷ đồng và 4.865 tỷ đồng tài sản đảm bảo…

Quả thực, 5 năm về trước, nếu hạch toán và ghi nhận đúng mức nợ xấu, hệ thống các tổ chức tín dụng không đủ sức để gánh vác, cũng như không đủ điều kiện để thực hiện các yêu cầu tăng trưởng tín dụng, giảm lãi suất… nên VAMC ra đời như một giải pháp tạm giãn một phần gánh nặng đó. Nhưng sau 5 năm, nợ xấu lại quay về.

Với những ngân hàng có tiềm lực tài chính mạnh và nỗ lực trong xử lý nợ xấu thì việc tất toán trái phiếu VAMC và xử lý các khoản nợ nhận lại không quá khó. Trong số các ngân hàng, Vietcombank là nhà băng sớm tất toán trái phiếu VAMC từ năm 2017. Techcombank cũng tất toán trái phiếu VAMC hơn 400 tỷ đồng vào 2017.

Tương tự, ACB, MB… cũng là các nhà băng đã xóa sạch nợ bán cho VAMC, đưa tỷ lệ nợ xấu về lần lượt 0,84% và 1,57% trên tổng dư nợ tính đến cuối tháng 9/2018, từ đó, kéo dự phòng rủi ro giảm, thậm chí hoàn nhập vào tổng lợi nhuận 9 tháng đầu năm nay.

Cụ thể, ACB đạt 4.476 tỷ đồng trước thuế 3 quý đầu năm 2018 nhờ dự phòng nợ xấu 9 tháng đầu năm giảm mạnh 56% xuống còn 660 tỷ đồng. Đến cuối tháng 9/2018, tổng tài sản của Ngân hàng đạt 312.778 tỷ đồng, tăng 10% so với đầu năm. Dư nợ cho vay khách hàng đạt 218.543 tỷ đồng, tăng 11%. Trong khi đó, huy động tiền gửi của khách hàng cũng tăng 11%, đạt 267.975 tỷ đồng.

Nợ xấu tăng 461 tỷ đồng, lên 1.850 tỷ đồng, nhưng chỉ chiếm 0,84% dư nợ cho vay khách hàng tại ACB. Tỷ lệ này tăng nhẹ so với mức 0,71% hồi đầu năm, song nhìn chung đang ở mức thấp hơn nhiều so với mặt bằng các ngân hàng hiện nay. Sau 5 năm kể từ vụ án bầu Kiên, ACB đã và đang từng bước lấy lại hình ảnh của một ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất nhì hệ thống. 

Sẽ tác động tích cực lên lợi nhuận

Giới phân tích đưa ra nhận định, ACB có thể lãi 6.333 tỷ đồng trong năm 2018 nhờ hoàn nhập dự phòng và thu hồi nợ xấu, cao hơn mục tiêu lợi nhuận trước thuế nhà băng này đề ra đầu năm 2018 ở mức 5.699 tỷ đồng.

Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) cho rằng, với việc đã xử lý hết nợ xấu tại VAMC và nợ nhóm G6 liên quan đến “bầu” Kiên, thu nhập từ thu hồi nợ xấu sẽ tăng cao và cùng với hoàn nhập dự phòng thúc đẩy lợi nhuận tăng trong năm 2018 của ACB lên mức cao. Tỷ lệ lãi cận biên (NIM) của ACB ổn định ở mức 3,56% cao hơn so với mức 3,53% trong năm 2017.

Cùng với đó, giới phân tích cho rằng, trong tương lai, ACB có thể hạch toán thu nhập không thường xuyên từ thu hồi được nợ xấu hoán đổi với trái phiếu VAMC đã trích lập hết. Đây được xem là cơ sở tác động tích cực lên lợi nhuận của ACB.

Mặt khác, ACB là ngân hàng tập trung vào khách hàng SME và cá nhân. Trong việc mở rộng các khách hàng SME, Ngân hàng đặt mục tiêu thu hút các nhà cung cấp và nhà phân phối của các doanh nghiệp cốt lõi trong chuỗi cung ứng thông qua chính sách giá hợp lý về lãi suất và phí. Hơn nữa, ACB áp dụng các giải pháp dài hạn và đồng bộ trong việc cung cấp các gói sản phẩm cho khách hàng.

Nhân viên của các khách hàng SME cũng là nguồn khách hàng cá nhân trả lương qua ngân hàng, trong đó ACB đặt mục tiêu tăng doanh thu bằng các hình thức gia tăng sản phẩm, cho vay tín chấp bằng thẻ tín dụng và cung cấp các khoản vay tiêu dùng khác. Phân khúc này hiện có trên 1,8 triệu khách hàng và đang phát triển tốt. ACB đặt mục tiêu có 5 triệu khách hàng vào năm 2019.

Phá băng nợ xấu ngân hàng (Kỳ I)

Phá băng nợ xấu ngân hàng (Kỳ II)

Phá băng nợ xấu ngân hàng (Kỳ III)

Đối với phân khúc khách cá nhân siêu giàu, ACB đặt kế hoạch tăng huy động và tăng thu nhập từ bancassurance và thẻ tín dụng. ACB có thế mạnh về cho vay tiêu dùng, nhưng các khoản vay này chủ yếu có thế chấp, thay vì tín chấp.

Dư nợ cho vay tín chấp đạt khoảng 900 tỷ đồng, chỉ bằng 0,41% tổng dư nợ cho vay, chủ yếu là thông qua thẻ tín dụng cho các khách hàng phân khúc thu nhập khá (có thu nhập cao hơn 200 triệu đồng mỗi năm) với tỷ lệ nợ xấu rất thấp.

Ngân hàng bắt đầu tiến hành lắp đặt máy giao dịch tiền mặt - CDM trong quý IV/2018, cho phép ACB mở rộng cho vay tín chấp tới khách hàng phổ thông với chi phí hoạt động thấp kể từ năm 2019, nhưng Ngân hàng lên kế hoạch tăng trưởng dư nợ tín chấp ở mức vừa phải.

Để đẩy mạnh chiến lược bán lẻ, tập trung khách hàng cá nhân, ACB tập trung đẩy mạnh đầu tư công nghệ thông tin. ACB dành 30 - 35 triệu USD/năm để đầu tư vào công nghệ thông tin, bao gồm hai loại chi phí chí là chi phí hoạt động (giải pháp công nghệ thông tin, bảo trì phần mềm, thay thế phần cứng,…) và chi phí vốn (máy chủ, thiết bị, ngân hàng số,..).

Đại hội đồng cổ đông 2018 đã thông qua việc đầu tư 500 tỷ đồng vào các quỹ khoa học và công nghệ. Kể từ quý IV/2018, ACB sẽ bắt đầu thay thế các máy ATM với CDM hiện đại hơn. Số lượng máy CDM lắp đặt vài năm tới là 500 máy.

Trong giai đoạn 2018 - 2020, ACB sẽ phát hành trái phiếu cấp 2 hàng năm để cải thiện tỷ lệ ant toàn vốn (CAR) bên cạnh các biện pháp nhằm nâng cao vốn cấp 1 thông qua trả cổ tức bằng cổ phiếu. Tỷ lệ CAR hiện tại theo Basel II là trên 8%, dự kiến sẽ đạt gần 10% vào cuối năm 2019.

Thời gian qua, thực hiện Nghị quyết 42 của Quốc hội, các ngân hàng đã tăng cường đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Tuy nhiên, trong số đó cũng không ít ngân hàng còn đối mặt thách thức với quý trình xử lý nợ xấu vì nhiều thương vụ đấu giá tài sản đảm bảo bất thành, phải đấu giá lại nhiều lần.

Điển hình là khu phức hợp Saigon One Tower ở trung tâm TP.HCM, với mức đấu giá được VAMC đưa ra hơn 6.110 tỷ đồng để thu hồi khoản nợ gốc và lãi trên 7.000 tỷ đồng. Dù vậy, hơn một năm trôi qua, đến nay, khoản nợ này cũng chưa tìm được người mua.

Tương tự, cuối năm 2017, Sacombank chào bán 3 lô đất tại Khu công nghiệp Đức Hòa III (Long An) với giá khởi điểm gần 10.000 tỷ đồng, nhưng không bán được. Sau đó, Sacombank phải giảm giá gần 800 tỷ đồng mới bán được 3 tài sản này với giá 9.200 tỷ đồng, đồng thời chấp nhận cho bên mua trả chậm trong vòng 7 năm.

Mới đây, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng có văn bản số 8425/NHNN-TTGSNH ngày 07/11/2018 yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (trừ Quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô) tiếp tục đẩy mạnh xử lý nợ xấu.