Cứu nhiều bệnh nhân đột quỵ

Cụ thể, bệnh nhân N.Đ.T., (Gia Lâm, Hà Nội, sinh năm 1959), nhập viện chiều 30/6 trong tình trạng nói khó, liệt nửa người trái. Cách nhập viện khoảng 2 giờ, bệnh nhân đột ngột xuất hiện tê bì nửa mặt trái, kèm theo yếu liệt nửa người trái, nói khó. Có tiền sử cao huyết áp nhiều năm.

Bác sĩ của Bệnh viện Đức Giang thăm khám cho bệnh nhân.

Sau khi xuất hiện các triệu chứng trên, ông N.Đ.T. tự đo huyết áp 140/90mmhg, tự uống 1 viên huyết áp nhưng triệu chứng không cải thiện.

Sau khoảng 2,5 giờ, bệnh nhân được người nhà đưa tới khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang. Tại đây, bệnh nhân được các bác sĩ khám đánh giá, chụp CT, làm các xét nghiệm liên quan đến đột quỵ cấp.

Ngay khi có kết quả chụp CT, bệnh nhân được chẩn đoán, nhồi máu não cấp với thang điểm quy đổi đột quỵ NIHSS 10 điểm.

Bệnh nhân được chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, sau khoảng 10 phút sử dụng thuốc, cơ lực tay của bệnh nhân được cải thiện. Sau khoảng 30 phút dùng thuốc gần như các triệu chứng đã được cải thiện, bệnh nhân tự đứng dậy đi lại tốt, điểm NIHSS từ 10 điểm giảm xuống còn 5 điểm. Hiện tại, sức khỏe ông T. đã phục hồi tốt và đã được ra viện.

Bệnh nhân thứ 2 N.V.D., (sinh năm 1962 trú tại Lương Tài, Bắc Ninh), nhập viện ngày 5/7 trong tình trạng tê bì sau gáy, lan xuống tay, yếu liệt người trái, nói khó. Ngay lập tức bệnh nhân được người nhà đưa tới Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang.

Bệnh nhân được khám và làm các xét nghiệm liên quan tới đột quỵ và được chẩn đoán đột quỵ não thể nhẹ. Ông D. được chỉ định dùng thuốc kháng tiều cầu kép, kiểm soát huyết áp, kiểm soát mỡ máu.

Với những bệnh nhân đột quỵ não nhẹ hoặc cơn đột quỵ thoáng qua không có chỉ định dùng thuốc tiêu huyết khối thì sẽ được sử dụng các thuốc dự phòng đột quỵ não như: Thuốc kháng ngưng tập tiểu cầu, kiểm soát huyết áp, kiểm soát mỡ máu...

Bệnh nhân được làm các thăm dò chức năng khác như: Siêu âm tim, siêu âm Doppler hệ thống mạch cảnh, mạch đốt sống, đeo holter điện tim, holter huyết áp để phát hiện các yếu tố nguy cơ về tim mạch.... Từ đó đưa ra các liệu trình điều trị và theo dõi cho bệnh nhân để ngăn ngừa nặng lên và đột quỵ tái phát...

Sau dùng thuốc khoảng 30 phút, ông D. đã có thể tự nói được, cơ lực cải thiện rõ rệt, tay và chân bên phải đã có thể vận động nâng lên khỏi giường, ý thức tỉnh táo.

Sau khi cấp cứu thành công, ông D. nằm tại khoa Cấp cứu để tiếp tục theo dõi và điều trị nguyên nhân dự phòng tái phát lâu dài. Hiện tại, sức khỏe ông D. đã phục hồi tốt, và có thể sinh hoạt gần như bình thường.

Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cho hay, đột quỵ não là nguyên nhân hàng đầu gây ra tàn phế ở người trưởng thành.

Trong số các biện pháp hiện có, sử dụng thuốc tiêu sợi huyết (rt-PA) đang là một trong phương pháp tối ưu nhất trong điều trị đột quỵ nhồi máu não cấp để giảm thiểu di chứng do đột quỵ gây ra.

Tuy nhiên, thời gian là yếu tố quan trọng quyết định thành công và mang lại cơ hội sống cho người bệnh. Vì thuốc tiêu sợi huyết khối đường tĩnh mạch chỉ có tác dụng tối ưu với những người bệnh nhồi máu cấp tính trong vòng 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đột quỵ đầu tiên.

Trong khi đó, theo tâm lý phổ biến ở người Việt Nam thường tự ý dùng thuốc hay dùng các biện pháp dân gian như: Cạo gió, chích máu ngón tay thay vì đến các cơ sở y tế, vô tình bỏ lỡ khung giờ vàng quý giá để điều trị đột quỵ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phục hồi của người bệnh.

“Qua trường hợp bệnh nhân T. và D. rất may bệnh nhân đến viện sớm, được cấp cứu kịp thời, tránh được những di chứng đáng tiếc khi quá giờ vàng”, bác sĩ Hùng khuyến cáo.

TS. Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam cho biết, trước đây, cứ 6 người trên thế giới sẽ có 1 người bị đột quỵ, nhưng hiện nay cứ 4 người thì có 1 người bị đột quỵ, tuổi thường gặp là 50-60. Đột quỵ ở người trẻ chiếm khoảng 10%.

Còn theo GS-TS. Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội), đột quỵ xảy ra không chọn thời gian, không chọn giờ, không chọn không gian. Di chứng của đột quỵ để lại nặng nề. 

Đột quỵ là căn nguyên gây tử vong đứng hàng thứ hai, là nguyên nhân gây tàn phế đứng hàng thứ ba trên thế giới. Nhiều người dù sống sót sau cơn đột quỵ, nhưng phải chịu các di chứng nặng nề, tàn phế vĩnh viễn, thậm chí mất khả năng lao động.

Cùng chung lo lắng, PGS-TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) thông tin, một nghiên cứu được thực hiện tại 10 trung tâm đột quỵ trên cả nước với số lượng bệnh nhân tham gia lớn nhất từ trước đến nay là 2.310 bệnh nhân, cho thấy độ tuổi đột quỵ trung bình của người dân Việt Nam là 65 tuổi. Trong đó, số bệnh nhân bị đột quỵ dưới 45 tuổi chiếm 7,2%.

Nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ nam giới gặp đột quỵ cao gấp 2,5 lần so với nữ, khác hoàn toàn với nước ngoài, khi nữ giới bị đột quỵ nhiều hơn. Các bệnh nhân bị đột quỵ do nhồi máu não chiếm 76%, tỷ lệ đột quỵ do chảy máu não là 24%. Ở nhóm đột quỵ dưới 45 tuổi, tỷ lệ đột quỵ do chảy máu não có xu hướng tăng, chiếm 46%.

Cũng theo thông tin của PGS-TS. Mai Duy Tôn, các yếu tố nguy cơ của bệnh đột quỵ phần lớn là tăng huyết áp (tới 78%).

Chuyên gia của Bệnh viện Bạch Mai cũng đưa ra một thông tin khá lo ngại khi số bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam đưa đến bệnh viện trong 6 giờ đầu mới đạt 33%. Trong đó mới có 14% người bệnh vào cấp cứu. So với nước ngoài, tỷ lệ này còn rất thấp.

Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kỳ ai, nếu không được cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng”, hậu quả do đột quỵ rất nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong khoảng 10 - 20%. Những người sống sót phải chịu cảnh tàn phế chiếm gần 30% và chỉ khoảng 30% người bị đột quỵ có thể trở về cuộc sống bình thường.

Ngoài sơ cứu không đúng cách, một vấn đề rất cần lưu ý là việc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế quá chậm, dẫn đến mất cơ hội sống. 

Theo các bác sĩ của Bệnh viện Bạch Mai, tình trạng bệnh nhân đột quỵ nhập viện trễ vẫn còn rất phổ biến do nhiều nguyên nhân khách quan như giao thông không thuận lợi, ở xa trung tâm cấp cứu đột quỵ.

 Kiểm tra các cơ sở xét nghiệm không đảm bảo an toàn sinh học

Bộ Y tế vừa có văn bản gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc triển khai quy định về đảm bảo an toàn sinh học tại phòng xét nghiệm.

Theo báo cáo từ 58/63 tỉnh, tình phố hiện có trên 3.300 phòng xét nghiệm thực hiện xét nghiệm vi sinh vật gây bệnh/có nguy cơ gây bệnh truyền nhiễm, tuy nhiên chỉ khoảng gần 3.100 phòng đã thực hiện việc tự công bố đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học cấp I, cấp II (chiếm trên 90% số phòng xét nghiệm đang hoạt động). 

Bên cạnh đó, cả nước có 6 phòng xét nghiệm đạt an toàn sinh học cấp III đã được cấp giấy chứng nhận và đang hoạt động, tuy nhiên có phòng xét nghiệm giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học cấp III đã hết hiệu lực nhưng chưa được cấp lại do chậm hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ theo quy định. 

Để chấn chỉnh hoạt động bảo đảm an toàn sinh học theo đúng quy định của Chính phủ, Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế các địa phương rà soát các cơ sở có phòng xét nghiệm làm việc với vi sinh vật có nguy cơ gây bệnh truyền nhiễm cho người, các mẫu bệnh phẩm có khả năng chứa vi sinh vật có nguy cơ gây bệnh truyền nhiễm cho người trên địa bản quản lý;

Đồng thời đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở có phòng xét nghiệm thực hiện tự công bố trước khi hoạt động, đăng tải danh sách cơ sở đã tự công bố đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học trên trang thông tin điện tử của Sở Y tế. 

Tiếp tục kiểm tra, thanh tra cơ sở xét nghiệm đã được cấp Giấy chứng nhận an toàn sinh học hoặc đã tự công bố đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học trên địa bàn quản lý tối thiểu 3 năm một lần; tiến hành xử lý hoặc kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xử lý đối với các cơ sở không đảm bảo quy định về an toàn sinh học. 

Số ca mắc sốt xuất huyết và tay chân miệng dự báo sẽ gia tăng và kéo dài

Thông tin từ Sở Y tế TP.HCM cho biết trong tháng 6, toàn thành phố ghi nhận 758 ca bệnh sốt xuất huyết. Tổng số ca mắc 6 tháng đầu năm 2023 là 8.519 ca (giảm 61,5% so cùng kỳ năm 2022), không ghi nhận trường hợp tử vong do sốt xuất huyết (cùng kỳ năm 2022 ghi nhận 12 trường hợp).

Thu dung, điều trị trong tháng 6 là 331 ca sốt xuất huyết. Hiện tại, có 111 trường hợp đang điều trị nội trú trong đó có 10 trường hợp sốt xuất huyết nặng (tỷ lệ bệnh nhân nặng từ tỉnh chuyển đến chiếm khoảng 70%, do quá khả năng điều trị), có 4 ca đang thở máy.

Theo quy luật diễn tiến dịch bệnh hàng năm tại thành phố, mùa cao điểm của bệnh sốt xuất huyết đã bắt đầu tăng vào tuần thứ 24, sẽ tăng cao trong tháng 7 và dự kiến sẽ kéo dài đến hết tháng 10 hàng năm. 

Trong khi đó, qua giám sát điểm nguy cơ, tỷ lệ phát hiện có lăng quăng tại các điểm nguy cơ được giám sát là gần 48% (49/103 điểm), đây là con số đáng báo động, tỷ lệ này sẽ cao hơn nữa khi thành phố mưa nhiều hơn và không có những biện pháp quyết liệt để kiểm soát các điểm nguy cơ.

Về bệnh tay chân miệng, trong tháng 6, thành phố ghi nhận 2.690 ca mắc, gồm 569 ca nội trú và 2.121 ca ngoại trú. Trong số 569 ca nhập viện điều trị trong tháng 6, có 118 ca nặng (tỷ lệ bệnh nhân từ các tỉnh chuyển đến chiếm gần 76%) và tất cả đều là trẻ em dưới 6 tuổi. 

Số ca mắc tay chân miệng bắt đầu tăng liên tục từ tuần 19 đến nay, số ca bệnh nặng cũng gia tăng theo. Số ca mắc trong tháng 6 cao hơn rất nhiều so với số ca mắc hàng tháng từ tháng 1 đến tháng 5. 

Bên cạnh đó, tổng số ổ dịch tay chân miệng trong 6 tháng là 125 (70 ổ dịch trong trường học và 55 ổ dịch tại cộng đồng), tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2022 (64 ổ dịch).

Tổng số ca mắc tay chân miệng trong 6 tháng đầu năm 2023 là 4.500 ca. Tuy số ca mắc thấp hơn 47% so với cùng kỳ năm 2022 nhưng với nguyên nhân gây bệnh là Enterovirus (EV71) - chủng virus có độc lực cao, có thể gây bệnh nặng và thậm chí tử vong, là tác nhân gây ra các vụ dịch lớn vào các năm 2011 và 2018.

Ngành Y tế dự báo số ca mắc và số ca nặng sẽ tiếp tục gia tăng trong những tuần sắp tới và có thể kéo dài nếu không quyết liệt có các biện pháp dự phòng bệnh. 

Ngành Y tế đã chủ động triển khai hàng loạt các biện pháp phòng chống dịch bệnh ngay từ tháng 5 và tập trung nhiều hoạt động trong tháng 6.

Để kéo giảm số ca mắc sốt xuất huyết, một trong các giải pháp quan trọng là phân loại đúng, xử lý dứt điểm các điểm nguy cơ gây dịch tại các quận, huyện, TP.Thủ Đức. Bên cạnh đó, ngành Y tế tổ chức các lớp tập huấn về điều trị cũng như can thiệp phòng bệnh tại cộng đồng.

Tiếp tục vận dụng mô hình phân tầng vào công tác thu dung điều trị sốt xuất huyết, tăng cường duy trì hoạt động tổ chuyên gia điều trị sốt xuất huyết của Sở Y tế để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời cho công tác điều trị sốt xuất huyết; đồng thời tiếp tục triển khai quy trình báo động đỏ đối với người bệnh sốt xuất huyết. 

Theo đó, tùy từng trường hợp, quy trình báo động đỏ nội viện hoặc liên viện đối với người bệnh sốt xuất huyết nặng được kích hoạt nhằm đảm bảo kịp thời cứu sống người bệnh.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố đã tăng cường hoạt động giám sát các điểm nguy cơ sốt xuất huyết. 

Tất cả các điểm nguy cơ có lăng quăng đều đã được các trạm y tế hướng dẫn cho các tổ chức, cá nhân có liên quan tổng vệ sinh, dọn dẹp, xử lý vật chứa và sẽ tái giám sát sau một tuần. Những điểm có nguy cơ không tuân thủ hướng dẫn xử lý sẽ bị xử phạt.

Sở Y tế đã xây dựng kịch bản ứng phó dịch tay chân miệng bao gồm 3 cấp độ, thực hiện phân tầng điều trị với tầng cuối là các bệnh viện chuyên khoa nhi và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới. 

Bên cạnh đó, TP cũng thành lập Tổ chuyên gia điều trị bệnh tay chân miệng nhằm tăng cường công tác hội chẩn các ca nặng cần chuyển tuyến hoặc ca khó với các đơn vị (trong thành phố và các tỉnh/thành phố phía Nam) đảm bảo công tác chuyển viện an toàn.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố tăng cường giám sát về công tác phòng, chống dịch bệnh tay chân miệng. Hầu hết các Trạm Y tế đã triển khai đầy đủ các hoạt động phòng, chống dịch bệnh tay chân miệng tại địa phương.