Rất nhiều chiến lược mua bán khác nhau được các nhà đầu tư áp dụng giai đoạn này

Đa dạng “chiến thuật, chiến lược”

Lâu năm gắn với thị trường chứng khoán, Anh T.V. Minh, nhà đầu tư tại Hà Nội chia sẻ, hiếm năm nào thời điểm cận Tết mà giao dịch chứng khoán mang lại nhiều cảm xúc như năm nay. Thường mọi năm vào thời điểm này, anh áp dụng phương thức đầu tư giảm bớt tỷ trọng cổ phiếu đã tăng nóng, cắt toàn bộ margin, chỉ giữ lại những cổ phiếu mà anh cho rằng còn tiềm năng tăng trưởng, và… nghỉ Tết.

Giải thích cho cách chơi này của anh Minh là kỳ nghỉ Tết thường kéo dài 8-10 ngày, có 3 rủi ro lớn có thể xảy ra, đó là sự “máu lửa” của nhà đầu tư giảm sau một kỳ nghỉ dài, các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tốt thì thông tin đã phản ánh vào mức tăng giá cổ phiếu, và cuối cùng là rủi ro có thông tin xấu bất ngờ từ thị trường tài chính quốc tế tác động tới Việt Nam. Chính vì vậy, nếu mua trước Tết và không thoát kịp T+, thì rủi ro cũng giống như là “giữ lửa” trong tài khoản.

Năm nay, sự sôi động của thị trường khiến anh khó nghĩ hơn. “Danh mục của tôi đang ở  thái 50/50 cổ phiếu và tiền.Tuy nhiên, không xác định nghỉ hẳn, nếu có những phiên giảm sâu, tôi sẽ vào lại, chấp nhận ‘treo’ cổ phiếu trong tài khoản”, anh Minh chia sẻ.

“Mức lợi nhuận trong 1 tháng qua của danh mục đạt hơn 20%. Đây là con số quá mức kỳ vọng rồi, nên cũng đủ đảm bảo rủi ro, chờ thị trường biến động sẽ mua lại, kể cả mua trước kỳ nghỉ lễ”, anh Minh nói.

Theo khảo sát của Báo Đầu tư Chứng khoán, diễn biến sôi động của thị trường hiện nay, dòng tiền mạnh với lượng giao dịch gần chục nghìn tỷ đồng/phiên, khối ngoại mua ròng lớn... đang khiến tâm lý tự tin chiếm phổ biến trong giới đầu tư, cả lâu năm lẫn mới tham gia thị trường. Chiến lược “canh mua” hay “mua đuổi”, “mua thêm” diễn ra phổ biến.

Tuy vậy, điều này cũng không dễ đảm bảo tối ưu hóa lợi nhuận. Theo một nhà đầu tư tên Nam, giai đoạn vừa qua, nếu danh mục có cổ phiếu bluechips trong rổ VN30, thì hầu hết nhà đầu tư đã có lãi. Song, theo quan sát của anh Nam, một số nhà đầu tư thực hiện chiến thuật “đảo hàng” đã làm giảm hiệu quả đầu tư.

“Đảo danh mục, chọn những mã có tốc độ tăng giá nhanh chỉ phù hợp đối với những nhà đầu tư có kinh nghiệm, nếu không cẩn thận sẽ dẫn đến ‘mất hàng’ vì cổ phiếu bán đi để chốt lãi vẫn tiếp tục tăng giá.

Một số nhà đầu tư do nắm giữ quá nhiều cổ phiếu thị giá nhỏ, vì không có lãi nên đã đảo danh mục sang các mã đã tăng mạnh, thì kết quả cũng không như mong muốn, bởi cuối tuần trước và đầu tuần này, thị trường biến động quá mạnh”, anh Nam nói và cho rằng, chỉ còn 8 phiên nữa là nghĩ Tết Âm lịch, nhà đầu tư nên bảo vệ thành quả và dành thời gian nghỉ ngơi, tái cơ cấu danh mục hướng tới nhóm midcap, penny... có chỉ số cơ bản tốt cho mục tiêu cận Tết và sau Tết.

Cần sự tỉnh táo hơn

Chia sẻ với Báo Đầu tư Chứng khoán, lãnh đạo một công ty chứng khoán cho biết, thị trường sôi động khiến các lời khuyên đưa ra rất khó khăn. Tình trạng “full" cổ phiếu trong tài khoản, hoặc “tất tay margin” đang hiện diện khắp nơi. Nếu chỉ cần có báo cáo khuyến nghị rủi ro là đã dễ… “ăn chửi”.

Mặc dù vậy, vị lãnh đạo này vẫn yêu cầu các môi giới theo danh mục cổ phiếu của khách hàng mình mà đưa ra cảnh báo thận trọng, theo hướng nên chốt lời các cổ phiếu đã tăng mạnh, đồng thời giảm tỷ trọng cổ phiếu về mức vừa phải với những nhà đầu tư đang sử dụng margin ở mức cao. Tuy nhiên, có những cổ phiếu thực sự tiềm năng thì dù đã đạt được kỳ vọng, nhưng môi giới vẫn khuyên nhà đầu tư nên nắm giữ.

Cũng theo vị lãnh đạo trên, sự khó lường chính là “vẻ đẹp” của thị trường chứng khoán. Chỉ cách đây hơn 2 tháng, không ai, kể cả ông, cũng không nghĩ các mã lớn tăng giá khủng khiếp thế này. Do vậy, không ai có thể khuyến nghị với mức độ chính xác cao cho thời điểm sau Tết.

“Ăn may thì dự báo trúng”, vị lãnh đạo này hóm hỉnh.

Mặc dù vậy, bên cạnh sự hưng phấn, vẫn có nhiều lý do cho lời khuyên thận trọng, bởi khi thị trường tăng trưởng với biên độ chỉ số và giá quá lớn là một cảnh báo rủi ro. Có những mã lớn đầu phiên trần, cuối phiên giảm về dưới giá tham chiếu, hoặc ngược lại, là tình trạng hiếm thấy, bởi điều này thường chỉ xảy ra ở các mã có thanh khoản thấp, hoặc bị tác động một cách có chủ ý.

Trong 2 phiên cuối cùng của tháng 1, thanh khoản tăng mạnh, đặc biệt phiên giao dịch ngày 31/1, giá trị giao dịch trên toàn thị trường đạt gần 12.000 tỷ đồng, kèm theo hiện tượng bán mạnh ở nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn thuộc các nhóm ngành ngân hàng, dầu khí, chứng khoán như PVD, BID, PLX... sau những phiên tăng mạnh.

Cũng có ý kiến cho rằng, dấu hiệu chốt lãi từ các cổ phiếu tăng tốt trong giai đoạn này đang gây tâm lý hoang mang đối với các nhà đầu tư, nhưng nếu nhìn nhận ở góc độ đầu tư thì việc chốt lãi khi đạt được kỳ vọng là điều hoàn toàn bình thường, nhất là trong giai đoạn uptrend lớn như hiện nay.

Nhìn ở bình diện rộng hơn, thị trường chứng khoán ở các nước lớn cũng đang bước vào xu hướng điều chỉnh, thậm chí thị trường chứng khoán Mỹ đã có 2 phiên giảm rất mạnh trên 700 điểm, ghi nhận mức giảm mạnh từ trước đến nay.

Khi được hỏi những căn cứ để đưa ra quyết định, nhiều nhà đầu tư đều cho biết, có nhiều yếu tố để nhà đầu tư đưa quyết định đến việc mua hay bán như nhìn nhận xu hướng dòng tiền, những thông tin liên quan đến doanh nghiệp và quan trọng là giá kỳ vòng của cổ phiếu…

Thị trường hiện đang phản ánh 2 trạng thái rất khác nhau của nhà đầu tư. Nếu như một bộ phận nhà đầu tư lo ngại rủi ro thị trường điều chỉnh, thì số khác lại vẫn đặt nhiều kỳ vọng về thị trường, nghĩa là dù danh mục cổ phiếu mình đã vượt quá kỳ vọng, nhưng vẫn chưa muốn bán vì nghĩ thị trường còn tăng nữa, điều này cho đang cho thấy sự không ổn định ở hình thái tâm lý nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán cho biết, xét theo những tiêu chí mua và tiêu chí bán đã thiết lập và đúc rút hơn 10 năm qua, đây là giai đoạn nhiều cổ phiếu ông đã và đang chốt lời, hơn là mua vào. Nhưng ngược lại, vị chuyên gia này cũng đang nhận thấy những cổ phiếu tiềm năng khác cho năm nay.

“Những cổ phiếu đầu tư giá trị có lẽ cũng đã đến lúc kết thúc chu kỳ đầu tư mà tôi theo đuổi. Không phải vì tôi không còn mong muốn nắm giữ, mà vì giá của những cổ phiếu này đã ở mức quá tích cực so với kỳ vọng”, ông Bình nói và cho biết thêm, nếu nhà đầu tư đang quá hưng phấn hay quá bi quan với danh mục của mình, hãy tĩnh tâm lại để có những quyết định sáng suốt hơn.

Ông Nguyễn Hông Khanh, Trưởng Phòng Môi giới, CTCK Sacombank (SBS)

Trong 2 phiên cuối tháng 1, lực chốt lãi từ nhóm cổ phiếu ngân hàng đã gây ảnh hưởng lên toàn thị trường. Dòng tiền đang tìm kiếm nhóm ngành mới, mà điển hình là một vài phiên vừa qua, nhóm ngành chứng khoán và bất động sản đã nổi lên khá mạnh mẽ.

Tuy nhiên, có thể thấy rằng, độ ổn định ở các nhóm ngành khác rõ ràng không bền vững và dễ gây rủi ro cho nhà đầu tư nếu chậm chân. Dù chỉ số VN-Index đã tăng hơn 100 điểm kể từ đầu năm, nhưng thực tế, mặt bằng chung nhiều cổ phiếu chưa có sự tăng trưởng nhiều. Khi các báo cáo tài chính cuối năm công bố, sẽ có sự phân hóa lớn và hình thành nhiều đợt sóng tăng ở những cổ phiếu ra tin tốt. Nhìn chung thị trường sẽ cần một vài phiên “nghỉ ngơi” và tôi cho rằng, chỉ cần điều chỉnh thêm một chút thì dòng tiền sẽ vào nâng đỡ thị trường trở lại.

Tâm lý người Việt vẫn có thói quen tất toán các giao dịch trước kỳ nghỉ lễ để có một kỳ nghỉ tết thoải mái. Tuy nhiên, cũng tùy vào từng giai đoạn mà động thái nhà đầu tư sẽ khác nhau. Ở những năm thị trường tăng trưởng, dù các giao dịch có thể chậm lại vào thời điểm cận Tết, nhưng ngay trước khi kỳ nghỉ lễ bắt đầu, thị trường trở nên sôi động mạnh do nhà đầu tư mạnh dạn tích lũy cổ phiếu giá rẻ để đón đầu cho năm sau.

Năm nay, dòng tiền đổ vào thị trường tăng nhiều hơn hẳn năm ngoái và đặc biệt, cho đến thời điểm này, chứng khoán đang là kênh mang lại lợi nhuận ổn định nhất so với các kênh đầu tư tài chính khác. Nhà đầu tư sẽ chỉ cẩn trọng hơn trong việc lựa chọn danh mục đầu tư, chứ khó thoát khỏi thị trường do sức hấp dẫn của lĩnh vực chứng khoán năm nay vẫn còn rất lớn.

Năm 2018, dự báo kinh tế vẫn duy trì sự ổn định và đặc biệt, lĩnh vực ngân hàng và chứng khoán sẽ là 2 kênh dẫn vốn chủ lực cho nền kinh tế. Vì vậy, thị trường sẽ còn nhiều động lực tăng trưởng mạnh mẽ hơn nữa trong năm.

---

Ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Chiến lược, CTCK Dầu khí (PSI)

Rủi ro từ thị trường thời điểm hiện tại có lẽ được nhấn mạnh nhiều hơn đối với các hoạt động giao dịch ngắn hạn, hoặc các cá nhân nhà đầu tư lạm dụng đòn bẩy tài chính. Nếu chúng ta đang đầu tư với quan điểm nắm giữ dài hơi, hoặc mua các cổ phiếu triển vọng ở mức giá hợp lý, thì các phiên điều chỉnh vừa qua chỉ là ảnh hưởng ngắn hạn. Dù sao đi nữa thị trường cũng sẽ sớm quay lại xu hướng tăng điểm. Càng gần về thời điểm Tết Nguyên đán, tâm lý chốt lời giữ thành quả để nghỉ Tết sớm cũng ít nhiều tác động đến diễn biến chung của thị trường. Điều này càng hợp lý hơn khi thị trường đã tăng quá nhanh và mạnh khi chưa có giai đoạn điều chỉnh thực sự lớn.

Chiến lược bán ra để bảo vệ thành quả hay cơ cấu danh mục sẽ đều chính xác nếu những cổ phiếu bán ra đạt mục tiêu, hoặc đạt giá trị kỳ vọng của mỗi nhà đầu tư tùy theo từng chiến lược đầu tư khác nhau. Đối với nhiều trường hợp, nếu đó là các cổ phiếu chu kỳ hoặc cổ phiếu tăng trưởng chất lượng cao thì việc bán hàng sớm sẽ không phải ý kiến hay, bởi chúng ta cần phải kiên nhẫn đối với các cổ phiếu mạnh trong các trend lớn của thị trường để kỳ vọng thu được những khoản lợi nhuận thỏa đáng và thông thường, các khoản lợi nhuận lớn sẽ bù đắp cho việc nắm giữ cổ phiếu trong thời gian dài.